شتاب سودآوری و درآمد ریلی‌‌‌ها همگام با هم در سال‌جاری تنزل یافت
عامل افت شتاب درآمد حملونقل ریلی‌‌‌ها چیست؟
سودآوری حملونقل ریلی در سال‌جاری با کاهش همراه بوده است. بر این اساس متوسط سه‌حاشیه سود این صنعت در تابستان نسبت به متوسط ۱۳فصل اخیر، با افت ۹درصدی همراه شده است. شرکت «حسیر» برخلاف ۹شرکت حمل‌‌‌ونقلی دیگر عملکرد بهتری داشته و طی سال‌جاری موفق به ثبت رشد درآمد ۱۴۸درصدی نسبت به ۹ماه سال گذشته و ثبت متوسط حاشیه سود ۳۹درصدی در تابستان امسال شده است.
جایگاه جهانی صنعت حملونقل ریلی
حملونقل همواره یکی از امور زیربنایی اقتصاد و توسعه کشورهای جهان بوده است. وضعیت حملونقل هر کشور یکی از شاخصه‌‌‌های اصلی سنجش توسعه‌یافتگی آن است که توسعه آن اثرات وسیعی بر سایر بخش‌‌‌ها می‌‌‌گذارد. صنعت حملونقل ریلی دارای نقاط قوت بسیاری نظیر بهره‌‌‌وری در مصرف سوخت، ایمنی بالا، ایجاد آلودگی کمتر برای محیط‌زیست، هزینه کمتر و رفاه مشتریان نسبت به سایر شقوق دیگر حملونقل است که موجب اهمیت‌یافتن این صنعت در سراسر جهان و به‌خصوص در کشورهای پهناور همچون ایران شده است.
صنعت حملونقل ریلی نسبت به سایر وسایل حمل‌‌‌ونقلی دارای مزایای عمده‌‌‌ای است که در برخی از کشورهای پیشرفته در دوره‌‌‌ای از مسیر توسعه آنها، موتور رشد کل کشور بوده است. شبکه قطار پرسرعت شین‌کانزن در ژاپن سریع‌‌‌ترین شبکه ریلی جهان است. این شبکه با استفاده از فناوری‌‌‌های پیشرفته در آوریل ۲۰۱۵، به رکورد سرعت ۶۰۳کیلومتر در هر ساعت دست یافت. اسپانیا از نظر قطارهای پرسرعت وضعیت ویژه‌‌‌ای دارد و با ۳هزار و ۱۰۰کیلومتر، طولانی‌‌‌ترین شبکه خطوط پرسرعت را در اروپا به خود اختصاص داده است و در جهان از این نظر در جایگاه دوم قرار دارد. سوئیس نیز در صنعت حملونقل ریلی عملکردی فوق‌‌‌العاده دارد و بیش از ۹۹درصد شبکه ریلی این کشور الکترونیکی شده است. سوئیس یکی از شبکه‌‌‌های ریلی متراکم را نیز در جهان دارد و مجمع جهانی اقتصاد این کشور را از نظر زیرساخت‌های ریلی، پس از ژاپن در رتبه دوم جهان قرار داده است. بر مبنای گزارش‌‌‌های مجمع جهانی اقتصاد، سنگاپور یکی از کشورهای برتر جهان در حوزه زیرساخت است. شرکت ام‌تی‌آر سنگاپور بیش از ۱۰۰ایستگاه در سراسر این کشور دارد و روزانه ۲.۶میلیون مسافر را جابه‌‌‌جا می‌کند.
چهار مزیت صنعت حملونقل ریلی
یکی از نقاط قوت اصلی حملونقل ریلی ایران، موقعیت استراتژیک جغرافیایی کشورمان است. اتصال مراکز باری مهم نظیر بنادر بزرگ کشور، صنایع و معادن به شبکه ریلی از مزیت‌‌‌های این صنعت محسوب می‌شود که به تداوم حمل بار از طریق خطوط راه‌‌‌آهن منجر می‌شود. اتصال مراکز توریستی و زیارتی مهم به شبکه ریلی (مانند شهرهای مشهد، قم، اصفهان، شیراز، بندرعباس و خوزستان) به گسترش استقبال مردم از استفاده از شبکه ریلی برای سفر به شهرهای مذکور منجر می‌شود. یکی از مزیت‌‌‌های صنعت حملونقل ریلی مشارکت بالای بخش خصوصی در این صنعت است. برخلاف بسیاری از صنایع کشور که عمدتا دولتی محسوب می‌شوند، بخش زیادی از ناوگان حملونقل ریلی به بخش خصوصی تعلق دارد.
افت یکپارچه درآمد آذر
در ۹ماه سال‌جاری، بررسی رشد مهم‌ترین منبع درآمد حملونقل ریلی‌‌‌ها نشان می‌دهد که در قیاس با سال ۱۴۰۱ میانگین افزایش ۴۸درصدی را به ثبت رسانده‌‌‌اند. در این بین بیشترین میزان رشد درآمد در مقیاس ۹ماه امسال مربوط به شرکت «حسیر» بوده که منبع اصلی درآمد خود یعنی درآمد حاصل از جابه‌جایی مسافر را ۱۳۳درصد نسبت به سال گذشته افزایش داده است. در مقیاس نقطه به نقطه نیز شرکت «حسیر» توانسته است رکورددار رشد درآمد باشد و درآمد حاصل از حمل مسافر را ۱۹۱درصد نسبت به آذر سال گذشته افزایش دهد. در آذرماه امسال میانگین افزایش منبع درآمد اصلی این صنعت ۵۸درصد نسبت به آذر سال قبل رشد داشته است. مقایسه درآمد به ثبت رسیده از منشأ اصلی درآمد این صنعت در آذرماه نسبت به سال‌جاری نشان می‌دهد که در آذرماه متوسط درآمد این صنعت با افت ۶درصدی همراه شده است. شرکت «توریل» تنها شرکتی بوده که در آذرماه منبع درآمد اصلی خود را که حاصل از حمل ریلی مواداولیه شرکت فولادمبارکه اصفهان بوده، توانسته است با رشد ۶۳درصدی نسبت به میانگین امسال افزایش دهد. باقی شرکت‌ها با کاهش درآمد همراه بودند و در این بین بالاترین افت به «حپرتو» تعلق دارد که درآمد حمل محمولههای نفتی آن حدود ۶۰درصد کاهش یافته است.
رکود؛ عامل افت شتاب درآمد
میزان درآمد حملونقل ریلی‌‌‌ها طی هفت‌سال اخیر به‌طور متوسط رشد ۸۱درصدی را به ثبت رسانده است. اوج رشد درآمد این صنعت در سال ۱۴۰۰ رقم خورده که درمجموع ۱۵۴درصد افزایش را نسبت به سال ماقبل تجربه کرده است. با این حال این روند طی سال گذشته تکرار نشده و مجموع درآمد این صنعت ۸هزار و ۴۷میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با متوسط ۱۲ساله کاهش ۲۲درصدی را تجربه کرده است. طی سال‌جاری مجموع درآمد حملونقل ریلی‌‌‌ها ۸هزار و ۷۶میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با ۹ماه سال گذشته رشد ۴۴درصدی را تجربه کرده است. با توجه به رشد متوسط هفت‌ساله ۸۱درصدی درآمد این صنعت می‌‌‌توان اذعان کرد عملکرد حملونقل ریلی‌‌‌ها طی سال‌جاری ضعیف بوده و این صنعت هنوز نتوانسته است رشد سال گذشته خود را نیز تکرار کند. عمده‌‌‌ترین عامل افت درآمدی را می‌‌‌توان ایجاد رکود سراسری که طی سال ۱۴۰۲ در کشور پدیدار شد دانست. این رکود در کنار عواملی همچون قطعی انرژی موجب شد تا شرکت‌های تولیدی نتوانند با ظرفیت گذشته خود تولید کنند و درنتیجه افت تولید آنها موجب کاهش محمولههای ارسالی شد و شرکت‌های حملونقل ریلی را تحت‌تاثیر قرار داد. بررسی رشد درآمدی ۹شرکت حملونقل ریلی بازار سرمایه نشان می‌دهد که شرکت «حسیر» طی ۹ماه سال‌جاری با ثبت درآمد ۲۷۸میلیارد تومانی توانسته است نسبت به مدت مشابه سال قبل درآمد خود را ۱۴۸درصد افزایش دهد و با این عدد سردمدار رشد درآمد حملونقل ریلی‌‌‌ها شود.
«حسیر» سردمدار جهش درآمد و سودآوری
ارزیابی متغیرهای اصلی سودآوری در صنعت حملونقل ریلی نشان می‌دهد که تا سال ۱۴۰۰ روند سودآوری این صنعت رو به افزایش بوده، اما از این سال با افت همراه شده است. بر این اساس متوسط سه‌حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت از سال ۹۱ به ترتیب ۲۰، ۱۸ و ۱۹درصد به ثبت رسیده است. همان‌طور که اشاره شد، سودآوری این صنعت در سال ۱۴۰۰ به اوج خود رسیده و متوسط سه‌حاشیه سود ریلی‌‌‌ها ۲۵درصد بوده که در قیاس با متوسط سالانه رشد ۶درصدی را به ثبت رسانده است. با این حال روند افزایشی در سال گذشته تکرار نشد. بررسی روند فصلی در سال‌جاری نیز از تداوم افت سودآوری حملونقل ریلی‌‌‌ها حکایت دارد. بر این اساس طی سال‌جاری میانگین سه حاشیه سود این صنعت در بهار و تابستان به ترتیب ۱۹ و ۱۲درصد به ثبت رسیده است. متوسط ۱۳فصل حاشیه سود این صنعت در حال حاضر ۲۲درصد است که نشان می‌دهد حاشیه سود بهار و تابستان سال‌جاری این صنعت در قیاس با میانگین به ترتیب با افت ۳ و ۹درصدی همراه بوده است. عامل اصلی کاهش سودآوری این صنعت به افت شتاب درآمدی آنها طی سال‌جاری به دلیل وجود رکود در کشور بازمی‌گردد. با این حال از میان ۹شرکت فعال حوزه ریلی، شرکت «حسیر» که عمده درآمد خود را از محل جابه‌جایی مسافر کسب می‌کند، در مقیاس سودآوری نیز همچون درآمد توانسته است یکه‌تاز میدان شود و گوی سبقت را از هشت شرکت دیگر برباید. بر این اساس متوسط سه‌حاشیه سود سالانه و فصلی این شرکت طی ۱۴۰۱ و تابستان امسال به‌‌‌ترتیب ۸۶ و ۳۹درصد به ثبت رسیده و با این حساب توانسته است رکورددار بیشترین میزان سودآوری در میان حملونقل ریلی‌‌‌ها شود.
