«دنیای‌اقتصاد» یکی از شرکت‌های استخراج کانه‌‌‌‌های فلزی بورسی را بررسی می‌کند
دو چالش مهم در مسیر پیشرفت «کاما»
با این تفاسیر پیش‌بینی می‌شود این روند در ۶ماه دوم ۱۴۰۱ نیز ادامه داشته باشد و شرکت مذکور به حاشیه سود ناخالص ۱۶درصد دست پیدا کند. با بررسی میزان تولیدات درمی‌‌‌‌یابیم که بهطور میانگین تا سال ۱۴۰۰، این شاخص ۱۳درصد افزایش داشته است. با این حال در ۶ماه اول ۱۴۰۱، ۱۶درصد از میزان تولیدات کاسته شده که با توجه به پیش‌بینی خود شرکت از تداوم کاهش تولید در ۶ماه دوم ۱۴۰۱ و بالاتر بودن عمر آن نسبت به میانگین صنعت می‌‌‌‌توان گفت به دلیل مستهلک‌شدن خطوط تولید، افت تولید ادامه‌دار خواهد بود. از طرفی مبلغ فروش «کاما» ظرف سه‌سال اخیر ۷۸درصد افزایش را به ثبت رسانده است. مجموع عوامل ذکرشده موجب می‌شود برای سال ۱۴۰۱ به میزان ۵۲درصد افزایش درآمد فروش و ۲۰درصد کاهش میزان تولید پیش‌بینی شود. در نتیجه، این امر سبب تحقق ۴۱تومان سود به‌ازای هر سهم شرکت می‌شود.
معرفی شرکت
براساس آمارهای منتشرشده، شرکت باما در اسفندماه سال 1382 در سازمان بورس اوراق بهادار تحت نماد «کاما» پذیرفته شد و در حال حاضر جزو شرکت‌های فرعی گروه صنعتی و معدنی امیر در حال فعالیت است. ظرفیت شرکت مذکور تولید 55هزار تن سولفور و کربنات به‌صورت سالانه است. در این میان، طبق اساسنامه، موضوع فعالیت باما عبارت است از اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از معادن ایران، کانه‌آرایی، تغلیظ، تکلیس، ذوب، فروش تولیدات شرکت اعم از خام و تبدیل‌شده و کلیه اموری که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع شرکت ارتباط داشته باشد. در این میان سرمایه‌گذاری در سایر شرکت‌ها نیز جزئی از موضوع فعالیت شرکت «کاما» محسوب می‌شود.
محصولات شرکت
بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که محصولات اصلی «کاما» در پایان گزارش دوره 6ماهه 1401، شامل شمش‌روی، کنسانتره سولفور روی، کربنات‌روی و کنسانتره سولفور سرب بوده است. از طرفی بررسی روند فروش صادراتی شرکت از این واقعیت حکایت دارد که از چهارسال گذشته همواره بیش از 80درصد درآمد شرکت مربوط به صادرات بوده و این روند رو به افزایش است، به‌طوری که نسبت آن به کل فروش از 88درصد در سال 1397 به 91درصد در 1400 افزایش یافته است. با این تفاسیر می‌‌‌‌توان گفت شرکت باما صادرات‌محور است و اکثر محصولات خود را به صورت صادراتی به فروش می‌‌‌‌رساند. با بررسی مواد مصرفی شرکت درمی‌‌‌‌یابیم که سه‌نوع ماده اصلی از جمله خاک سولفور استخراجی، سنگ‌‌‌‌های کم‌عیار سولفوره و خاک سولفور خریداری‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این میان، خاک سولفور موردنیاز شرکت از معدن اختصاصی خود تامین می‌شود که عمده استخراج آن توسط شرکت فراپارس قشم و تهیه و تولید مواد معدنی ایران به انجام می‌‌‌‌رسد و نرخ آن برحسب قیمت تمام‌شده محاسبه و پرداخت می‌شود. بر همین اساس بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که مواد اولیه شرکت تماما به صورت داخلی تامین می‌شود که این موضوع می‌‌‌‌تواند ریسک عدم‌تامین مواد اولیه در «کاما» را که حدود 69درصد از بهای تمام‌شده را شامل می‌شود، کاهش دهد. بررسی آمار تولید، فروش و سودآوری باما می‌‌‌‌تواند نقشه‌‌‌‌ای از عملکرد آن در گذشته به تحلیلگران ارائه دهد. بر این اساس در بخش تولیدات بررسی آمارها نشان می‌دهد که تا سال 1400 بهطور میانگین هرسال 13درصد به مجموع تولیدات افزوده شده است. با این حال، در 6ماهه 1401 نسبت به دوره مشابه سال قبل 16درصد از میزان تولیدات کاسته شده است. همچنین شرکت در پیش‌بینی خود تولیدات 6ماه دوم 1401 را نسبت به 6ماه اول 24درصد کاهشی فرض کرده است. عمده دلیل این افت را با توجه به قدمت بالای شرکت می‌‌‌‌توان مستهلک‌شدن خطوط تولید دانست که این امر در صورت تداوم، لزوم به‌روزرسانی‌‌‌‌های خطوط تولید را نشان می‌دهد. یکی دیگر از آمارهای مهم شرکت باما، مبلغ فروش است. بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که «کاما» در سه‌سال گذشته در مبلغ فروش رشد نسبتا خوبی را به ثبت رسانده و بهطور میانگین 78درصد به این مبلغ افزوده شده است. بر همین اساس در 6ماه اول 1401 شرکت مذکور موفق شده است، نسبت به دوره مشابه سال قبل 9درصد به مبلغ فروش خود بیفزاید که این امر رشد درآمدی متوسط را برای این شرکت نشان می‌دهد. بررسی‌‌‌‌ها حاکی از آن است که دلیل عمده افزایش درآمد فروش «باما» با توجه به عدم‌رشد میزان تولید در 6ماهه 1401، افزایش نرخ فروش محصولات شرکت بوده است.
آخرین موردی که باید در «باما» به بررسی روند آن بپردازیم، حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص است. بر همین اساس در چهارسال اخیر میانگین حاشیه سودهای شرکت مذکور به ترتیب 57درصد، 57درصد و 159درصد بوده، این در حالی است که در 6ماهه 1401 حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص به 37درصد، 40درصد و 54درصد رسیده است. بررسی روند حاشیه سود شرکت از این واقعیت حکایت دارد که در چهارسال اخیر روند آن کاهشی بوده، به طوری که حاشیه سود ناخالص شرکت از 66درصد در سال 1397 به 37درصد در 6ماهه 1401 رسیده است که نشان می‌دهد شرکت در کنترل هزینه‌‌‌‌های خود با چالش روبه‌‌‌‌رو بوده است و این موضوع در صورت ادامه‌دار بودن می‌‌‌‌تواند موجب افت سودآوری آن شود. در این میان بنا بر عدم‌مدیریت صحیح سرمایهگذاریهای شرکت حاشیه سود خالص با افت چشمگیر مواجه شده؛ به‌طوری که تا قبل از سال 1400 حاشیه سود مذکور بالای 100درصد بود که در این سال به 44درصد افت کرده است. با این حال «کاما» قصد دارد اقداماتی مانند بورسی کردن زیرمجموعه‌‌‌‌های غیربورسی خود را به انجام رساند که این امر می‌‌‌‌تواند سودآوری زیرمجموعه‌‌‌‌ها را افزایش دهد.
نسبت سهامداران شرکت
سهامداران عمده حقوقی شرکت باما عبارتند از گروه صنعتی و معدنی امیر، خدمات بازرگانی پیمان امیر، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکت صنعتی آراسته معدن که به‌ترتیب مالکیت 49درصد، 5/ 12درصد، 8/ 1درصد و 5/ 1درصد سهام «کاما» را در اختیار دارند. بر این اساس شناوری سهام شرکت مذکور 36درصد بوده و مالکان آن همگی حقوقی هستند و مالک عمده حقیقی که حداقل یک‌درصد سهام شرکت را در اختیار داشته باشد، در این شرکت وجود ندارد.
تحلیل سود سال آینده
اگر بخواهیم سهم سود سال 1401 «کاما» را تخمین بزنیم، ابتدا باید مفروضات و متغیرهای موثر بر سودآوری شرکت را مشخص کنیم. مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر سودآوری این شرکت نرخ محصولات تولیدی آن است. محصولات اصلی باما که بیشترین درآمد شرکت را حاصل می‌کنند، شامل کنسانتره سولفور روی، شمش‌روی، کربنات‌روی و کربنات سرب هستند. نرخ آنها براساس آخرین گزارش فعالیت ماهانه (آذرماه) به‌ترتیب 33میلیون و 693هزار تومان، 81میلیون و 216هزار تومان، 7میلیون و 552هزار تومان و 25میلیون و 892هزار تومان به ازای هر تن در نظر گرفته شده است. در این میان همان‌طور که اشاره شد، به دلیل مستهلک‌شدن خطوط تولید روند تولیدات شرکت در 6ماه اول 1401 کاهشی بوده است. بر این اساس برای 6ماه دوم 1401 افت 15درصدی میزان تولیدات نسبت به دوره مشابه گذشته در برآورد مبلغ فروش پیش‌بینی شده است. از طرفی نرخ‌های مهم دیگر عبارتند از افزایش حقوق، تورم و حمل‌ونقل که به ترتیب 60درصد، 40درصد و 35درصد برآورد شده‌‌‌‌اند. همچنین نرخ دلار در بازار آزاد برای سال 1401 بهطور میانگین برابر با 34هزار تومان در نظر گرفته شده است. با فرض این متغیرها و رشد 25درصدی مواد اولیه، فروش شرکت باما در سال 1401 برابر با یک‌هزار و 107میلیارد تومان خواهد شد. از این میزان فروش 260میلیارد تومان سود ناخالص، 239میلیارد تومان سود عملیاتی و 413میلیارد تومان سود خالص برآورد می‌شود. این در حالی است که در 6ماه اول 1401 «کاما» توانسته است به میزان 616میلیارد تومان فروش به ثبت برساند. با این مفروضات سود خالص به ازای هر سهم شرکت باما برای سال 1401 برابر با 41تومان پیش‌بینی می‌شود.
همان‌طور که در بخش مبلغ فروش به بررسی روند سالانه پرداخته شد، «کاما» در 6ماه 1401 موفق به افزایش درآمد فروش خود به میزان 9درصد شده است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود برای 6ماه دوم 1401 رشد 12درصدی در درآمد شرکت به وقوع بپیوندد. با توجه به آخرین قیمت هر سهم «کاما» که برابر با 641تومان بوده، نسبت قیمت به سود هر سهم شرکت برای سال 1401 برابر با 5/ 15 می‌شود.
ریسک‌‌‌‌ها و فرصت‌‌‌‌های شرکت
اولین ریسکی که می‌‌‌‌تواند سودآوری شرکت باما را تحت‌تاثیر قرار دهد، تغییر پرنوسان در قیمت جهانی محصولات سرب و روی است. با توجه به اینکه بیشتر فروش شرکت بهطور صادراتی انجام می‌شود، در صورت کاهش قیمت‌های جهانی سود شرکت با چالش مواجه خواهد شد. در این میان ریسک تحریم‌‌‌‌ها در صورت تشدید باعث تضعیف روابط تجاری و مباحث بین‌المللی می‌شود و به دنبال آن محدودیت‌های صادراتی از جمله عوارض بر صادرات موجب کاهش فروش صادراتی شرکت و در نتیجه سودآوری آن خواهد شد.
در این میان از جمله مزیت‌‌‌‌های شرکت می‌‌‌‌توان به خرید فیلتر پرس و ساخت حوضچه (تیکتر) اشاره کرد که بازیابی آب را افزایش می‌دهد و شرکت را در مقابل تهدید کم‌آبی ایمن نگه‌می‌دارد. از طرفی با توجه به آلاینده بودن این صنعت، شرکت مذکور با تشکیل کمیته ایمنی فنی و استقرار واحد ایمنی توانسته است از لیست صنایع آلاینده خارج شود که این امر موجب می‌شود ریسک احتمال جابه‌جایی محل استقرار شرکت یا پرداخت جریمه بابت آلاینده‌بودن کاهش یابد. در این میان با توجه به اینکه شرکت باما برای مواد اولیه خود نیاز به استخراج از معدن دارد، شرکت مذکور معادن اختصاصی دارد که نه‌تنها نیاز خود را برطرف می‌کند، بلکه از آن به شرکت‌های زیرمجموعه از جمله ذوب روی اصفهان تخصیص می‌دهد. این موضوع موجب می‌شود که ریسک عدم‌تامین مواد اولیه در این شرکت بسیار پایین باشد. یکی دیگر از مزیت‌‌‌‌های مهم «کاما» سرمایهگذاریهای اعظم آن در شرکت‌های دیگر است. از جمله شرکت‌هایی که باما در آنها سرمایه‌گذاری بلندمدت انجام داده می‌‌‌‌توان به ذوب روی اصفهان، شاهین روی سپاهان، تجاری و بازرگانی میناب، کیهان معادن آپادانا، کانی کربن طبس و بهپوران‌صفه اشاره کرد که به‌ترتیب مالکیت 55درصد، 100درصد، 94درصد، 100درصد، 67درصد و 34درصد از شرکت‌های مذکور را دارد. بررسی این شرکت‌ها نشان می‌دهد که عمدتا معدنی هستند و بنابر اظهارات، «کاما» قصد دارد برای تکمیل زنجیره تولید، به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی ادامه دهد. با این تفاسیر می‌‌‌‌توان گفت باما در آینده می‌‌‌‌تواند انحصار این صنعت را به دست بگیرد و از این منظر آینده روشنی خواهد داشت.
جمع‌بندی
اگر به روند سود به‌ازای هر سهم شرکت باما نگاهی بیندازیم، درمی‌‌‌‌یابیم که در سال‌های گذشته همواره این نسبت روندی روبه‌‌‌‌رشد داشته، به طوری که در 6ماهه 1401 توانسته است 33تومان به ازای هر سهم سود ثبت کند که این عدد نسبت به دوره مشابه سال قبل 17درصد رشد نشان می‌دهد. از طرفی با توجه به محاسبات انجام‌شده، نسبت قیمت به ازای هر سهم برابر با 5/ 15واحد برای سال 1401 برآورد شده است.
در نهایت با توجه به مجموع این عوامل می‌‌‌‌توان گفت شرکت از نظر مقدار و مبلغ فروش در حال رشد است. با این حال بررسی‌‌‌‌ها حکایت از این دارد که «کاما» از نظر حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص روند کاهشی داشته که این موضوع نشان می‌دهد شرکت در کنترل هزینه‌‌‌‌های خود با چالش مواجه است و در صورت تداوم این موضوع می‌‌‌‌تواند تهدیدی برای سودآوری آن باشد. در این میان با نگاهی به روند تولیدات درمی‌‌‌‌یابیم که این شاخص تا سال 1400 رو به افزایش بوده، اما در 6ماهه 1401 این روند کاهشی شده است. بنابراین در صورت تداوم این وضعیت می‌‌‌‌توان گفت خطوط تولید مستهلک شده که این امر مستلزم چاره اندیشی «کاما» برای بهینه‌سازی خطوط تولید خود است.
