«دنیای‌اقتصاد» عملکرد یکی از شرکت‌های سازنده یوتیلیتی را بررسی کرد
مسیر پیش‌روی «مبین»
کلیت صنعت
شرکت مبین انرژی خلیج‌فارس با فروش محصولات متنوع، در بازاردوم فرابورس ایران و در گروه عرضه برق، گاز، بخار و آب‌گرم فعالیت دارد که یکی از مهم‌ترین بخش‌های فروش این شرکت مربوط به عرضه برق است. قابل ذکر است که بر اساس آخرین گزارش وزارت نیرو، ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور به رقمی بیش از 85/ 313 مگاوات رسیده است که از این میان نزدیک به 15میلیون مگاوات ساعت برق توسط شرکت مذکور در سال‌گذشته تولید شده است. همچنین با افزایش فزاینده وابستگی زندگی مردم به برق، باید چالش‌های این صنعت جدی‌تر مورد بررسی قرار گیرد چراکه برق عامل مهمی در ایجاد زیرساخت‌‌‌‌‌‌های توسعه صنعتی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی در جامعه است. با وجود روند رشد سریع تقاضا در کشورهای در حال توسعه فرصت مناسبی برای کشور در دسترس است، چراکه شرایط ممتاز جغرافیایی و پهناوری ایران به‌منظور تبدیل شدن به مرکز مبادلات و راهبردی شبکه برق در منطقه و برخورداری از نیروهای متخصص و توانمند، میزان ظرفیت تولید و مقدار صادرات کشور افزایش یابد. اما با وجود در دسترس و ارزان‌بودن منابع انرژی اولیه برای تولید انرژی الکتریکی، سهولت مصرف و بدون آلاینده بودن انرژی برق برای مصرف‌کننده و تولیدکننده، مصارف متنوع و سهولت تبدیل به‌صورت‌های دیگر انرژی و تنوع منابع تولید انرژی الکتریکی روشنایی، تامین برق پایدار به دلیل کمبود منابع و قهر سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌ها تهدید می‌شود.
غیرواقعی بودن قیمت فروش برق و دستوری بودن مکانیزم‌های آن، عدم‌پرداخت مطالبات، فشار تحریم‌ها و عدم‌دسترسی به منابع مالی خارجی، نوسان‌ها نرخ ارز و آسیب به مفاد قراردادها و شیوع ویروس‌کرونا، از لحاظ اقتصادی پروژه‌‌‌‌‌‌ها و فعالیت در این صنعت را غیربهینه و زیانده کرده و همین امر به کاهش انگیزه بخش‌‌‌‌‌‌خصوصی برای مشارکت در سرمایه‌گذاری صنعت برق منجر شده است.
انواع روش‌های تولید برق
برای تولید برق روش‌های مختلفی وجود دارد از جمله این روش‌ها می‌توان به استفاده از سوخت‌های فسیلی (زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت)، انرژی هسته‌ای و منابع انرژی تجدیدپذیر (زیست‌توده، برق آبی، باد و خورشید و غیره) اشاره کرد.
ایران با برخورداری از منابع عظیم و غنی انرژی، با اندکی بهبود در سیاستگذاری‌های مربوط به حوزه تولید برق توان بالایی در تبدیل سوخت‌های فسیلی به برق دارد.
تامین انرژی برق کشور
بخش عمده‌ای از ظرفیت نیروگاه‌های کشور از نوع نیروگاه حرارتی است و عملا با سوزاندن گاز، برق تولید می‌کنند. تامین انرژی برق کشور بخش عمده‌ای از ظرفیت نیروگاه‌های کشور از نوع نیروگاه حرارتی است و عملا با سوزاندن گاز، برق تولید می‌کنند. کیفیت تولید و سود‌سازی مستمر در همه شرکت‌ها به قیمت، مقدار و ثبات در جریان تامین مواداولیه و همینطور بهای فروش وابستگی دارد. در صنایع بزرگ ایران سایه تحریم‌ها و مشکلات بین‌المللی شرکت‌ها را از تامین تجهیزات اولیه و تا حدودی در رقابت‌های فروش خارج مرزی بازداشته است. در صنعت نیروگاهی علاوه‌بر مستهلک شدن تجهیزات، مصرف آب بالا و تولید آلایندگی، نرخ فروش بسیار کمتر از حد بین‌المللی تعیین می‌شود. شایان ذکر است که برای ارتقای عملکرد نیروگاه‌ها کاهش در نرخ‌گذاری دستوری ضروری است و به مرور زمان نیز به ناچار اتفاق خواهد افتاد، اما ذکر این نکته مهم است که سرمایه‌گذاری خصوصی در این حوزه تنها زمانی تسریع می‌شود که از نوسان‌ها اقتصادی کاسته شده و قیمت فروش به‌طوری باشد که سود‌های آتی هزینه‌های وسیع تاسیس نیروگاه‌ها را پوشش بدهد.
تعرفه برق و عملکرد نیروگاهی‌ها
صنعت برق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع زیرساختی و استراتژیک در کشور شناخته می‌شود. این صنعت در فرآیند تولید، هزینه‌هایی همچون هزینه‌های تامین برق (تولید، انتقال و توزیع) و هزینه‌های توسعه‌ای را متحمل می‌شود. با درنظر گرفتن شرایط حاکم بر کشور ممکن است توانایی بالقوه در استفاده بهینه از منابع انرژی اولیه به هدر رفته و این صنعت با مشکلات فراوان مواجه شود، چراکه عدم‌سیاستگذاری مناسب در این حوزه، شکافی بین قیمت تمام‌شده برق تحویلی به مشترکان و متوسط نرخ فروش برق ایجاد کرده است اما در روزهای اخیر شاهد افزایش نرخ فروش در این صنعت بودیم. این افزایش نرخ از مبلغ 642ریال به ازای هر کیلووات ساعت به 803 ریال بوده است که منجر به افزایش در مبلغ فروش در شرکت‌های این صنعت خواهد شد اما قابل‌ذکر است که بخش مهمی از این جریان پول احتمالی ممکن است در مسیر توسعه و ارتقای کیفیت نیروگاه‌ها استفاده شود.
معرفی شرکت
گروه شامل شرکت اصلی مبین انرژی خلیج‌فارس (سهامی عام) و شرکت فرعی پتروشیمی آپادانا (سهامی خاص) است. این شرکت در سال1377 تاسیس شده و در سال1393 در بورس اوراق‌بهادار پذیرفته شده است. همچنین قابل ذکر است که محل کارخانه در استان بوشهر شهرستان عسلویه (منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس) است.
صنعت پتروشیمی در ایران به‌عنوان یک صنعت حیاتی هم به‌عنوان تامیین کننده نیاز داخلی و فعال در زمینه صادرات و ارزآوری در کشور است. یکی از مهم‌ترین عوامل مطرح‌شده در این صنعت مربوط به حساسیت تکمیل زنجیره تولید و تنوع‌بخشی به محصولات پتروشیمی است.
در صنعت نفت متداول است که «یوتیلیتی» یا سرویس‌های جانبی به‌صورت یک واحد در داخل هر مجموعه پالایشگاهی و پتروشیمیایی دیده شود. از طرف دیگر به دلیل اهمیت نقش این سرویس‌ها در فعالیت بهینه پالایشگاه‌ها و مجتمع پتروشیمی، در هر بخش از واحد یوتیلیتی یک دستگاه به‌صورت ذخیره نیز دیده می‌شود تا اگر زمانی یکی از دستگاه‌ها از سرویس خارج شد مجموعه از حرکت بازنایستد.
در منطقه عسلویه به دلیل اجرای طرح‌های متعدد پتروشیمی احداث واحد سرویس‌های جانبی، آن هم با دستگاهای ذخیره در هر مجتمع پتروشیمی موجب افزایش هزینه‌ها و طولانی شدن زمان راه‌اندازی هر مجتمع می‌شد، لذا شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تجربه قبلی خود از منطقه ویژه ماهشهر، اقدام به تاسیس شرکت مبین در منطقه عسلویه جهت ارائه سرویس‌های جانبی به همه مجتمع‌های این منطقه کرد.
شرکت مبین انرژی خلیج‌فارس یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های تامین‌کننده سرویس‌های جانبی متمرکز دنیاست. حوزه فعالیت این شرکت شامل: تولید وتوزیع برق و بخار، تولید و توزیع اکسیژن، نیتروژن، هوای سرویس، هوای ابزار دقیق، تولید و توزیع آب شیرین، آب بدون املاح، آب سرویس، آب آتش‌نشانی، دریافت و تصفیه پساب‌های صنعتی و بهداشتی شرکت‌های پتروشیمی منطقه، سوزاندن پسماندهای مایع و جامد در کوره‌های زباله‌سوز، دریافت گاز از شبکه سراسری و تقلیل فشار آن و توزیع بین مجتمع‌های پتروشیمی است. هدف از احداث این مجتمع صرفه‌جویی در هزینه‌های سرمایه‌گذاری و تولیدی و کاهش بهای تمام‌شده انرژی مصرفی مجتمع‌های مستقر در منطقه بوده است.
مجتمع مبین انرژی خلیج‌فارس بزرگ‌ترین طرح یوتیلیتی متمرکز کشور بوده و در نوع خود یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های دنیا به‌شمار می‌رود که در سال1377 احداث شد.
ترکیب انواع محصولات
ترکیب تولیدات در شرکت مبین انرژی خلیج‌فارس متنوع است به‌طوری‌که محصولاتی همچون برق، بخار، اکسیژن و سایر یوتیلیتی‌های موردنیاز شرکت‌های فعال در منطقه را تامین می‌کند.
با وجود تفاوت در واحد تولید محصولات، معیار ترکیب تولیدات در این شرکت، مبلغ فروش در نظر گرفته‌شده است که پیش‌بینی می‌شود در سال1401 این مبلغ در حدود 43هزار میلیارد تومان نوسان داشته باشد. مهم‌ترین محصولات به فروش رفته در این شرکت به ترتیب شامل فروش گاز خوراک به میزان 22هزار میلیارد‌تومان، اکسیژن 4هزار و 715 میلیارد‌تومان، بخار 4هزار و 339میلیارد‌تومان، برق 3هزار و 625میلیارد‌تومان، گاز سوخت 2هزار و 747هزار میلیارد تومان و سایر محصولات به میزان بیش از 5هزار میلیارد‌تومان است.
تغییرات مبلغ فروش
میزان تولید محصولات مهم شرکت مبین انرژی مانند برق در سال‌گذشته نسبت به سال1399 تنها سه‌درصد رشد داشته و در حدود دو‌میلیون مگاوات ساعت بوده است، اما مبلغ فروش در پی افزایش بیش از 200درصدی نرخ فروش، 255درصد نسبت به سال1399 رشد داشته است.
با در نظر گرفتن ثبات در میزان تولید و فروش در آخرین فصل منتهی به اسفند سال1401، میزان تولید برق همچنان بیش از 2میلیون مگاوات ساعت باقی‌مانده و مبلغ فروش نیز احتمالا بیش از 3هزار میلیارد‌تومان باقی بماند.
همچنین قابل ذکر است که میزان مبلغ فروش گاز خوراک در این شرکت در سال‌گذشته نسبت به سال1399 بیش از 400درصد رشد داشته که حاصل افزایش نرخ هر واحد فروش (استاندار مترمکعب) از یک‌هزار و 585تومان به چهار‌هزار و 656تومان در هر مترمکعب رسیده است. به‌نظر می‌رسد در پایان سال‌جاری نرخ فروش گاز خوراک بیش از 5هزار‌تومان باشد که در این صورت مبلغ فروش گاز خوراک نیز توانایی ثبت اندکی رشد را دارد.
اقلام مهم صورت عملکرد مالی
طبق بررسی‌های انجام‌شده در صورت عملکرد شرکت مبین انرژی خلیج‌فارس، روند درآمد عملیاتی، سود ناخالص و همچنین سود خالص افزایش داشته است. سود (زیان) خالص هر سهم در سال1398 نزدیک به 3هزار میلیارد‌تومان، سال1399 چهار‌هزار میلیارد‌تومان و در سال1400 به بیش از 13هزار میلیارد‌تومان رسیده است.
با در نظر گرفتن ثبات در میزان تولید وفروش در سال‌جاری، درآمدهای عملیاتی ممکن است تا محدوده 40هزار میلیارد‌تومان افزایش داشته باشد. همچنین به‌نظر می‌رسد سود ناخالص و سود ناخالص هر دو در محدوده 20هزار میلیارد‌تومان در نوسان باشند.
همچنین قابل ذکر است که سود هر سهم در سال1398 یک‌صد و 44تومان، در سال1398 یک‌صد و 98تومان و در سال1400 ششصد و 79تومان بوده است که طبق مفروضات ذکرشده در میانه گزارش به‌نظر می‌رسد سود هر سهم قابلیت افزایش به یک‌هزار‌تومان را داشته باشد چراکه افزایش نرخ در سال‌های اخیر چشمگیر بوده و در صورت عدم‌افزایش در هزینه‌های شرکت، در میزان سودآوری اثر خواهد گذاشت. قابل‌ذکر است که در تحلیل بنیادی و ارزندگی یک شرکت همواره توجه به افزایش در میزان تولید و فروش و یا ثبات چندین‌ساله در میزان فروش، مهم‌تر از افزایش سود صرفا در اثر افزایش نرخ فروش است. همچنین در برخی شرکت‌ها با وجود افزایش سود اسمی سالانه، رشد به نسبت تورم کمتر بوده و در واقع بازدهی حاصل از خرید سهام منفی است.
