بازتاب تحولات نفتی بر یک صنعت بورسی بررسی شد

پیشتازی سود‌سازی گروه پالایشی

نیما میرزایی کارشناس بازار سرمایه در شرایطی که نرخ دلار نیمایی روند رو به رشد آرامی را طی می‌کند، مهم‌ترین عامل تاثیر‌گذار دیگر بر سود‌آوری گروه پالایشی، تغییرات قیمت جهانی نفت است. نفت در سال گذشته، پس از واکسیناسیون جهانی در برابر بیماری کرونا در مسیر صعودی پرقدرت قرار گرفت و پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین موفق به شکست مرز ۱۰۰دلار شد و تا حوالی ۱۴۰دلار نیز صعود کرد که در ۱۲سال اخیر بی‌سابقه بوده است. طبق پیش‌بینی‌ای که در یادداشت پیشین داشتیم و با توجه به موارد مرورشده، شاهد جهش سود‌آوری شرکت‌های پالایشی بودیم. در واقع با رشد قیمت نفت، فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه‌ها (شامل بنزین، گازوئیل و...) نیز صعودی شده و برآیند کرک‌اسپرد این مجتمع‌ها از زیر ۱۰دلار تا حوالی ۴۰دلار نیز صعود کرد. به عنوان مثال، در آخرین گزارش اعلامی، شرکت پالایش نفت تهران موفق شده است تنها در بهار ۶۰تومان سود شناسایی کند، در حالی که کل سود کسب‌شده سال گذشته این شرکت ۹۰تومان بوده است. نماد «شبندر» متعلق به پالایش نفت بندرعباس در عملکرد سه‌ماهه توانسته است به‌ازای هر سهم ۸۴تومان محقق کند. سهم این شرکت در سال مالی گذشته به‌ترتیب از فصل ابتدایی ۳۳تومان، ۲۷تومان، ۴۰تومان و ۷۰تومان به ازای هر سهم گزارش کرده بود. سود سه‌ماهه این شرکت نسبت به دوره مشابه سال گذشته، رشد ۱۵۹درصدی دارد. «شپنا» نیز با رشد ۴۱۳درصدی سود موفق به کسب سود ۶۹تومانی در بهار امسال شد و در انتها نیز «شاوان» و «شراز» به ترتیب با ۱۰۸درصد و ۲۴۰‌درصد رشد نسبت به دوره مشابه سال پیش موفق به کسب سود ۲۰۳تومانی و ۱۷۴۳تومانی شدند. مهم‌ترین سوال سهامداران این گروه این است که آیا درخشش سودآوری‌ها در ادامه نیز تکرار خواهد شد. در این یادداشت به بررسی پاسخ این سوال و سایر شرایط گروه پالایشی خواهیم پرداخت.

بهبود عملکرد سودآوری

شرکت‌های پالایشی در مجموع در سال مالی 1400 موفق عمل کردند و شاهد بهبود عملکرد آنها در سود‌آوری با اعلام گزارش‌های حسابرسی‌شده سالانه نیز بودیم. شرکت پالایش نفت اصفهان طبق اعلام در کدال در دوره مورد اشاره برای هر سهم 874ریال سود شناسایی کرده که نسبت به سال 99، حدود 12‌درصد افزایش داشته و مجموع سود خالص این شرکت به 16599میلیارد تومان رسیده است. شرکت پالایش نفت تهران هم طبق اعلام خود در کدال در دوره مورد اشاره برای هر سهم 905ریال سود شناسایی کرده که نسبت به سال 99، حدود 39‌درصد افزایش داشته و مجموع سود خالص این شرکت به 15390میلیارد تومان رسیده است. شرکت پالایش نفت بندرعباس نیز طبق اعلام در کدال در دوره مورد اشاره برای هر سهم 1693ریال سود شناسایی کرده و روند بهبود سود‌آوری در کلیت این گروه مشهود است.

در جدول گزارش نگاهی داریم به آخرین وضعیت تابلو، سود و نسبت‌های مهم در پنج‌شرکت اصلی پالایشگاهی. نکته جالب توجه در این جدول، بازدهی مثبت تمامی نماد‌ها در یک‌سال گذشته است که در شرایطی که تعداد زیادی از نماد‌ها بازدهی منفی داشتند، حائز اهمیت است. همچنین در خصوص ستون آخر در مورد حاشیه سود عملیاتی پایین، ذکر این نکته لازم است که در این گروه با توجه به گردش بالای تولید و موادخام در فرآیند‌ها، حاشیه سود‌ها نسبت به برخی گروه‌های تولیدی دیگر پایین و نرمال است.

گزارش مجامع و تصمیم‌گیری در خصوص توزیع سود

مجامع امسال پالایشی‌ها برگزار شد و ‌درصد توزیع سود نیز نسبتا بالا بود. تنها پالایش نفت تهران سود کمتری توزیع کرد که دلیل آن‌هم افزایش سود انباشته با هدف خرید شرکت دیگر بود که پیش‌بینی می‌شود این موضوع بتواند موجب افزایش سود‌آوری این شرکت در سال آینده شود.  

مجمع سالانه پالایشگاه اصفهان با نماد «شپنا» با حضور اکثریت سهامداران برگزار و مقرر شد از ۸۷۳ریال سود محقق‌شده هر سهم ۶۵۰ریال معادل ۷۴‌درصد برای هر سهم توزیع شود. زمان پرداخت سود سهامداران «شپنا» به سهامداران حقیقی 26مرداد واریز می‌شود. سود سهامداران حقیقی که در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، از 20 دی در شعب بانک تجارت پرداخت می‌شود.

مجمع سالانه پالایشگاه تبریز با نماد «شبریز» با حضور اکثریت سهامداران برگزار و مقرر شد از ۶۶۸۳ریال سود محقق‌شده هر سهم ۵۸۵۰ریال معادل ۸۸‌درصد برای هر سهم توزیع شود. زمان پرداخت سود سهامداران «شپنا» به سهامداران حقیقی، 15شهریور واریز می‌شود. سود سهامداران حقیقی که در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، از اول دی در شعب بانک تجارت پرداخت می‌شود.

مجمع سالانه پالایشگاه تهران با نماد «شتران» با حضور اکثریت سهامداران برگزار و پس از تصویب صورت‌های مالی مقرر شد از ۹۰۵ریال سود محقق‌شده هر سهم ۲۳۰ریال معادل ۲۵‌درصد برای هر سهم توزیع شود. زمان پرداخت سود سهامداران «شپنا» به سهامداران حقیقی، 31مرداد واریز می‌شود. سود سهامداران حقیقی که در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، از 20مهر در شعب بانک تجارت پرداخت می‌شود.

مجمع سالانه پالایشگاه بندرعباس با نماد «شبندر» با حضور اکثریت سهامداران در محل شرکت برگزار و مقرر شد از ۱۶۹۳ریال سود محقق‌شده هر سهم ۱۳۵۰ریال معادل ۸۶‌درصد برای هر سهم توزیع شود. زمان پرداخت سود سهامداران «شبندر» به سهامداران حقیقی، اول شهریور واریز می‌شود. سود سهامداران حقیقی که در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، از اول آبان در شعب بانک رفاه کارگران پرداخت می‌شود.

مجمع سالانه پالایشگاه لاوان با نماد «شاوان» هم با حضور 6/ 84‌درصد سهامداران برگزار و مقرر شد از ۳۵۶۷ریال سود محقق‌شده هر سهم 3هزار ریال معادل ۸۴‌درصد برای هر سهم توزیع شود. زمان پرداخت سود سهامداران «شاوان» به سهامداران حقیقی ۲۲ شهریور واریز می‌شود. سود سهامداران حقیقی که در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، از اول آبان در شعب بانک‌رفاه‌کارگران پرداخت می‌شود.

تحولات جهانی نفت

قیمت نفت برنت در حال حاضر در حوالی 100دلار در حال نوسان بوده و فعلا موفق به حفظ کانال مورد اشاره شده است. عوامل مختلفی بر چشم‌انداز قیمت جهانی نفت تاثیر‌گذار هستند که مهم‌ترین آنها در وضعیت فعلی، ادامه تنش‌ها بین روسیه و اوکراین، میزان جدیت عربستان در عمل به وعده افزایش تولید 3میلیون بشکه‌ای، نحوه واکنش به سویه جدید کرونا و در آخر بازگشت برجام است. نکته جالب توجه این است که با توجه به تشدید بحران انرژی و نیاز شدید آمریکا و بالاخص اروپا به نفت و سایر حامل‌های انرژی قیمت نفت ایران با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده و موفق شده است از برخی رقبا که پیش‌تر به دلیل تحریم‌ها نرخ‌های بالاتری داشتند، پیشی بگیرد.

جمع‌بندی

از نظر بنیادی در صورتی که قیمت‌های فعلی نفت حفظ شود یا طبق پیش‌بینی کارشناسان به روند صعودی خود ادامه دهد، می‌توان به تکرار سود‌های جذاب این گروه به صورت حدودی در فصل‌های آتی نیز خوش‌بین بود؛ اما اگر نفت مجددا در مسیر نزولی قرار گیرد، تردید‌ها در خصوص عملکرد درخشان این گروه نیز بیشتر شده و بخشی از سهامداران کوتاه‌مدتی اقدام به ذخیره سود خواهند کرد. اما در مجموع، وضعیت این گروه نسبت به سایر گروه‌های دلاری بازار بهتر بوده و ریسک‌های کمتری آن را تهدید می‌کند. به عنوان مثال، در خصوص برخی گروه‌های بزرگ دیگر بورسی که ریسک‌های قطعی برق یا تعدیل‌های قیمتی برخی از محصولاتشان در تولید مسکن یا معیشیت جامعه کاربرد دارند، حائز اهمیت است. مهم‌ترین ریسک گروه پالایشی پس از تغییرات جهانی نفت، فرمول غیر‌شفاف دولت در خصوص نحوه محاسبه قیمت و تخفیف نفت ورودی و محصولات تولیدی‌شان است که پیش‌بینی سود‌های تحلیلی این گروه را پیچیده‌تر می‌کند (هرچند برخی از محصولات تولیدی این گروه در بورس‌کالا عرضه و قیمت‌گذاری می‌شود). این گروه به‌رغم نوسانات شدید در دو سال اخیر، در بلندمدت روند متعادل و نسبتا کم‌ریسکی داشته و در شرایط باثبات و مناسب نرخ‌های جهانی بازدهی کم‌ریسکی را نصیب سهامداران بلندمدت خود کرده است.