متغیرهای بنیادی و عوامل اثرگذار بر سود بانک خاورمیانه بررسی شد
عیار ارزندگی «وخاور»
توسعه شرکت و نوآوری
با توجه به کاهش آهنگ رشد صنعت بانکداری تجاری در سطح جهان، همواره به‌منظور تداوم رشد سودآوری و توسعه بانک‌ها نیاز مبرم به نوآوری‌ها و ارائه خدمات متنوع جدید برای جذب مشتریان احساس می‌شود. بانک خاورمیانه با راه‌اندازی اولین neo-bank کشور تحت برند بانکینو اقدام به جذب منابع مشتریان حقیقی و خرد در قالب سپرده‌های غیر‌هزینه‌زا (بدون هزینه بهره) و ارائه خدمات متنوع کاملا الکترونیکی نظیر اعطای تسهیلات خرد مبتنی بر اعتبارسنجی و امتیاز برای اولین بار در کشور کرده است که از نوآوری‌های این بانک محسوب می‌شود. همچنین کمپین‌های مختلف حمایت از ایده‌های نوآورانه حوزه مالی از جانب مرکز نوآوری بانک خاورمیانه اجرا شده است.
خالص درآمد بهره و تراز عملیاتی بانک
مهم‌ترین و عمده‌ترین بخش درآمد بانک‌ها حاصل از اختلاف بهره دریافتی بابت تسهیلات و سود پرداختی بابت سپرده‌های سرمایه‌گذاری است که به آن خالص درآمد بهره یا تراز عملیاتی نیز گفته می‌شود که از درآمد‌های مشاع بوده و بانک علاوه بر حق‌الوکاله تعیین‌شده سپرده‌گذاران، به میزان سهم بانک از منابع مشاع از این درآمد بهره‌مند می‌شود. نرخ رشد مرکب سالانه CAGR خالص درآمد بهره برای بانک خاورمیانه برای دوره پنج‌ساله منتهی به پایان ۱۳۹۹ حدود ۶۶درصد و برای دوره پنج‌ساله منتهی به پایان ۱۴۰۰ در حالی که درآمد اعطای تسهیلات رشد قابل‌توجهی داشته، حدود ۳۶درصد است که ناشی از رشد غیر‌عادی هزینه سود سپرده‌ها طی سال ۱۴۰۰ است که در سه‌ماه اول سال ۱۴۰۱ نسبت خالص درآمد بهره به کل درآمد تسهیلات به حدود میانگین بازگشته و این بانک توانسته است تنها در ۳ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ به میزان ۱۳۰درصد کل خالص درآمد بهره سال ۱۴۰۰ تراز عملیاتی مثبت ثبت کند. همچنین مطابق با گزارش توجیهی افزایش سرمایه شرکت پیش‌بینی می‌شود، میزان تراز عملیاتی بانک طی سال ۱۴۰۱ به حدود ۵/ ۲هزار میلیارد تومان برسد که در صورت تحقق عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود است.
سهم درآمد کارمزد از کل درآمد عملیاتی بانک نیز حدود ۱۰درصد است که از متوسط جهانی فاصله زیادی دارد و می‌تواند پتانسیل رشد خوبی داشته باشد و به درآمد‌های غیر‌مشاع بانک اضافه کند.
کفایت سرمایه بانک و وضعیت سرمایه لایه‌یک
نسبت کفایت سرمایه که از آن به عنوان نسبت سرمایه به دارایی‌های ریسک‌دار هم یاد می‌شود، از تقسیم مجموع سرمایه لایه‌یک و دو به دارایی‌های موزون‌شده براساس ریسک به دست می‌آید و از مهم‌ترین معیار‌های مورد پایش نهاد‌های ناظر نظیر بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار به‌منظور اطمینان از قابلیت جذب حد مناسبی از ریسک برای بانک‌هاست. در حال حاضر کمینه قابل قبول این معیار توسط بانک مرکزی ۸درصد و توسط کمیته بال۳ حدود ۵/ ۱۰درصد به عنوان استاندارد جهانی تعیین شده و این نسبت برای بانک خاورمیانه حدود ۵/ ۱۳درصد است که مناسب ارزیابی می‌شود. همچنین میزان سرمایه لایه‌یک یا core capital بانک به عنوان مهم‌ترین و نقدپذیر‌ترین بخش از سرمایه شرکت که می‌تواند ریسک‌های موجود را بدون وقفه در عملیات بانک جذب کند، مطابق با آخرین صورت‌های مالی حسابرسی‌شده حدود ۴/ ۵هزار میلیارد تومان است که نسبت سرمایه لایه‌یک به دارایی‌های موزون‌شده بر اساس ریسک را به حدود ۶/ ۱۲درصد می‌رساند.
نسبت تسهیلات غیر‌جاری و NPL
نسبت تسهیلات غیر‌جاری (شامل سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول) به کل مانده تسهیلات از معیار‌های مناسب ارزیابی وضعیت سلامت پرتفوی تسهیلات بانک است که به طور کلی اعداد زیر ۶درصد مناسب محسوب می‌شوند. این عدد برای بانک خاورمیانه مطابق با آخرین افشای اطلاعات حدود ۳۲/ ۱درصد است. همچنین نسبت ارزش ترهینی وثایق اخذشده به کل مانده تسهیلات حدود ۱/ ۵درصد است.
پرتفوی شرکت‌های بورسی بانک خاورمیانه
سبد دارایی‌های بورسی بانک خاورمیانه برخلاف سایر بانک‌ها برای مدیریت ریسک بازار محدود بوده و در کنار حدود ۵/ ۴هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی شامل ۲۰درصد از سهام شرکت بیمه زندگی خاورمیانه (بخاور) به ارزش روز حدود ۹۷میلیارد تومان و واحد‌های صندوق بازارگردانی اختصاصی مفید به ارزش روز ۱۱۵میلیارد تومان است که در مجموع بدون احتساب اوراق بدهی دولتی میزان ارزش افزوده پرتفوی بورسی بانک بیش از ۸۰ میلیارد تومان است.
پرتفوی شرکت‌های خارج از بورس بانک خاورمیانه
سبد سهام شرکت‌های خارج از بورس بانک خاورمیانه شامل ۷۵درصد از سهام شرکت کارگزاری بانک‌خاورمیانه به ارزش کارشناسی ۴۰۰میلیارد تومان برای کل شرکت، ۱۰۰درصد از سهام شرکت خدمات ارزی و صرافی خاورمیانه به ارزش کارشناسی ۱۳۶۰ میلیارد تومان، ۱۰۰درصد از سهام شرکت داده‌پردازان سیمای آفتاب به ارزش کارشناسی ۵۴۵میلیون تومان و ۱۱درصد سهام شرکت سازوکار تجارت و تامین مالی ایران و اروپا به ارزش کارشناسی ۲۰۰میلیارد تومان برای کل شرکت است که مجموع ارزش پرتفوی غیر‌بورسی بانک حدود ۷/ ۱هزار میلیارد تومان و ارزش افزوده آن ۶/ ۱هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
پرتفوی املاک و مستغلات بانک خاورمیانه
بخش عمده دارایی‌های بانک خاورمیانه مانند سایر بانک‌ها در قالب املاک و مستغلات است که شامل عرصه و اعیان شعب بانک و همچنین سه‌مورد املاک تملیکی در شهر تهران از بابت وثایق اخذشده از وام‌گیرندگان است.
بر اساس آخرین افشای زمین و ساختمان بانک در آبان‌ماه ۱۴۰۰ و با لحاظ آخرین قیمت‌های معمول بازار برگرفته از منابع مختلف با توجه به موقعیت جغرافیایی این املاک، ارزش روز پرتفوی Real Estate بانک نزدیک به ۴/ ۳هزار میلیارد تومان و میزان ارزش افزوده آن با لحاظ بهای تمام‌شده تاریخی تحصیل دارایی حدود ۲/ ۲هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
خالص موقعیت باز ارزی بانک
مطابق با آخرین صورت‌های مالی حسابرسی‌شده و با در نظر گرفتن آخرین نرخ‌های اکسچنج و نرخ برابر ارز‌ها در سطح جهان، میزان کل خالص موقعیت باز ارزی بانک حدود ۵/ ۷۳میلیون دلار برآورد می‌شود که در صورت لحاظ نرخ دلار ۳۱۰هزار ریالی ارزش روز آن حدود ۲۷/ ۲هزار میلیارد تومان محاسبه می‌شود که ارزش افزوده ۷۶۷میلیارد تومانی را نسبت به مقادیر دفتری ثبت‌شده نشان می‌دهد. البته میزان سود ناشی از تسعیر ارز به نرخ تسعیر ارز تعیین‌شده توسط بانک‌مرکزی برای بانک‌ها و همچنین میزان دارایی‌های ارزی قابل تسعیر بستگی دارد و نیازمند بررسی است.
خالص ارزش دارایی‌های بانک
با لحاظ اعداد به دست آمده و همچنین آخرین میزان حقوق صاحبان سهام افشاشده شرکت در صورت‌های مالی ۱۲ماهه، خالص ارزش دارایی‌های بانک NAV حدود ۱۱۲۰۰میلیارد تومان برآورد می‌شود که معادل نزدیک به ۴۵۰ تومان به ازای هر برگه سهم است.
ضمنا در شرکت‌هایی که فعالیت‌شان منجر به انتفاع اقتصادی می‌شود، کاملا طبیعی است که ارزش بازار شرکت عددی فراتر از خالص ارزش دارایی‌های آن باشد.
سود پیش‌بینی‌شده و نسبت قیمت به سود آینده‌نگر بانک
میزان سود خالص پیش‌بینی‌شده بانک برای دوره ۱۲ماهه منتهی به پایان سال ۱۴۰۱ طبق گزارش توجیهی افزایش سرمایه با در نظر گرفتن سناریوی افزایش سرمایه حدود ۲۲۹۳میلیارد تومان است که معادل با EPS ۹۱۷ ریالی است. این عدد مقدار نسبت P/ E آینده‌نگر بانک خاورمیانه را به ۲۲/ ۶ واحد می‌رساند که در مقایسه با متوسط صنعت بانکداری با توجه به اجماع تحلیلگران عددی پایین‌تر محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
با توجه به تمرکز این بانک به امور تخصصی بانکداری و عدم‌انحراف از اهداف اصلی آن، وضعیت عملیاتی و سلامت مالی مناسب، نقدشوندگی خوب سهام و مدیریت سهام و بازارگردانی باکفایت می‌توان سرمایه‌گذاری در سهام شرکت بانک خاورمیانه را برای بازه بلندمدت همواره گزینه مناسبی دانست؛ اما با در نظر گرفتن ارزش بازار فعلی و مقادیر برآوردی از خالص ارزش دارایی‌های بانک و ارزش نسبی سهام به روش ضرایب بازار شاید انتظار جهش‌های قابل‌توجه و بازدهی نامتعارف در بازه کوتاه‌مدت کمی غیر‌منطقی به نظر برسد.
