اثر رشد نرخ ارز بر صنایع
بررسی روند قیمتی محصولات و خدمات مختلف نشان می‌دهد که به‌رغم رشد دسته‌جمعی نرخ‌ها، رشد قیمت محصولات نهایی در بسیاری از تولیدات نسبتا بیشتر بوده است؛ به‌خصوص در محصولاتی که وارد بورس‌کالا شده یا به بازارهای صادراتی دست یافته‌‌‌اند. اختلاف سرعت رشد از آنجا ناشی می‌شود که دولت‌‌‌ها در ایران نرخ‌های رشد مواد و خدمات ابتدایی را به‌شدت کنترل می‌کنند. اختلاف در سرعت رشد «هزینه تمام‌شده» نسبت به «فروش نهایی» باعث افزایش حاشیه سود (دلاری) در شرکت‌های عمدتا صادراتی می‌شود و به مرور زمان یکی از اصلی‌‌‌ترین دلایل پیشتازی بورس را بنا نهاده است.
در واقع، اتلاق رشد بورس به تورم عمومی تعریف دقیقی نیست و برای ترسیم دلایل بنیادی جذابیت بورس نسبت به سایر بازارهای تورمی، حتما لازم است سرعت رشد هزینه تمام‌شده و محصول نهایی از هم تفکیک شود.
مقایسه رشد شرکت‌های صادراتی نسبت به دلار
در سالی که بورس حال و روز چندان مناسبی نداشت و دلار نیز نوسانی عمل کرد، 20شرکت بزرگ بورسی بازدهی مناسب و بیش از رشد دلار و تورم را به ثبت رساندند و در این بین، نقش شرکت‌های صادراتی (پتروشیمی، فولادی و سنگ‌آهنی) قابل‌توجه است. نسبت P/ E گذشته‌نگر در این شرکت‌ها نیز بیانگر سود قابل قبول شناسایی‌شده در آنهاست.
همچنین سیاست تقسیم سود در مجامع برگزارشده تاکنون، از توزیع بیشتر سود(DPS) توسط شرکت‌ها نسبت به سال گذشته حکایت دارد که می‌‌‌تواند جذابیت صنایع مرتبط را برای معامله‌گران کوتاه‌مدت، بیشتر کند.
گروه‌‌‌های جذاب دلاری
بازار سرمایه طبق تعریف سرمایه‌گذاران از نگاه دلاری نیز دستهبندی می‌شود؛ یعنی میتوان کلیت بازار را به دو بخش ریالی و دلاری تقسیم کرد. گروه‌‌‌های دلاری، گروه‌‌‌هایی هستند که محصولاتشان مستقیما بر مبنای نرخ ارز (نیمایی) قیمت می‌‌‌خورد و رقم فروش متناسب با دلار آنها مبنای محاسبه سود در صورت‌های مالی قرار می‌گیرد. شرکت‌های ریالی نیز شرکت‌هایی هستند که مبنای فروش آنها نرخ‌های داخلی است و لزوما با نرخ‌های جهانی رشد نمی‌‌‌کنند.
هرچند طبق همین تعبیر و دستهبندی نیز انتقاداتی وارد است و شرکت‌های ریالی ما متاثر از تورم و رشد نرخ دلار، افزایش نرخ‌هایی می‌‌‌‌گیرند و سودشان نیز متاثر می‌شود. از جمله گروه‌‌‌های مطرح دلاری میتوان معدنی‌‌‌ها، فلزات‌اساسی، پتروشیمی‌ها و حتی به تعبیری پالایشی‌‌‌ها را نام برد (خریدار بخش عمده محصولات پالایشی، بخش دولتی و شرکت پالایش و پخش است که فرمول خرید را مشخص می‌کند). از جمله شرکت‌های مطرح ریالی نیز میتوان به بانکی‌‌‌ها، خودرویی‌‌‌ها و لیزینگی‌‌‌ها اشاره کرد.
طبیعتا در صورت رشد نرخ ارز، گروه اول که همان دلاری‌‌‌ها بودند، تاثیرپذیری بیشتر و سریع‌تری دارند و می‌‌‌تواند بخش بیشتر پرتفوی سرمایه‌گذارانی را که به افزایش نرخ ارز خوش‌بین هستند، با مدیریت ریسک شامل شود. در همین خصوص، اخیرا صندوق ETF دلاری نیز در بورس ایران عرضه شده است که می‌‌‌تواند برای علاقه‌‌‌مندان و سرمایه‌گذاران این حوزه با توجه به دیدگاهشان در خصوص آینده ارز مفید باشد.
ضریب اهرمی نرخ ارز
بررسی تاثیر تغییرات نرخ ارز بر یک گروه را به‌صورت اهرم‌وار نیز میتوان مقایسه کرد. یعنی در گروه‌‌‌های دلاری معمولا در صورت ثابت‌ماندن تمام شرایط دیگر، همگام و متناسب با تغییرات نرخ دلار قیمت سهامشان نیز با تاخیر نهایتا چندماهه متاثر می‌شود (عوامل بنیادی دیگر نیز تاثیرگذار است) و اثر این تغییرات نیز به‌صورت اهرمی قابل برآورد است، یعنی اگر نرخ ارز 10درصد رشد کند، ولی به‌طور میانگین آن گروه 20درصد رشد کند، ضریب این اهرم (بتا نامیده می‌شود) 2 است که بیانگر رشد دوبرابری آن نسبت به تغییرات نرخ ارز است.
البته باید دقت کرد که این ضریب دوسویه است و به‌طور میانگین اگر نرخ ارز نزولی شود، سرعت ریزش نیز برای نمادها یا گروه‌‌‌هایی که بتای بالاتر از یک دارند، سریع‌تر خواهد بود.
به‌منظور آشنایی بیشتر و ملموس‌‌‌تر با این ضرایب در بورس، میانگین برخی گروه‌‌‌های مختلف دلاری و ریالی به شرح ذیل ارائه می‌شود که برآوردی است و می‌‌‌تواند برای نمادهای گوناگون در بازه‌‌‌های زمانی مختلف، متفاوت باشد.
