نقدی بر فرمول تعیین قیمت خوراک مایع
معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی در پاسخ به درخواست نظر مشورتی رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، بهصراحت تعیین قیمت انواع خوراک مایع تحویلی به واحدهای پتروشیمی را در قالب جزء «۴» بند «الف» ماده «یک» قانون تنظیم (۲) دانسته است . با توجه به اهمیت صنایع پتروشیمی مصرفکننده انواع خوراک مایع در تامین بخش قابلتوجهی از مواد پلیمری و شیمیایی موردنیاز صنایع تکمیلی و زنجیره ارزش، نحوه قیمتگذاری این نوع خوراکها از اهمیت ویژهای برخوردار است. جدا از این موضوع، تولیدات انبوه نفتا، میعانات گازی، NGL، گاز مایع و... در حال حاضر و در آینده از یکطرف و کاهش استحصال گاز در سنوات آتی از طرف دیگر، لزوم توجه به جذابیت سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی با استفاده از انواع خوراک مایع را از اهمیت دوچندانی برخوردار میکند.
تجربه فعالیت شرکتهای پتروشیمی نوری و بوعلیسینا در جذب روزانه ۱۶۰هزار بشکه میعانات گازی (که وابستگی تنگاتنگی به تولید گاز طبیعی دارد) و همچنین شرکتهای پتروشیمی بندرامام، شازند، تبریز، بیستون، اصفهان و... در جذب و فرآوری سایر انواع خوراکهای مایع در شرایط سخت تحریم صادرات میعانات و فرآوردههای نفتی در طول سالهای اخیر، تجربه مناسبی است برای عزم جدی مسوولان تا با رفع موانع و هموارسازی مسیر توسعه، جذابیتهای لازم برای سرمایهگذاری در خوراکهای مایع در مدل توسعه اقتصادی ایران را فراهم کنند. این در حالی است که به دلایل گفتهشده و عدمجذابیت قیمت خوراکهای مایع، توسعه صنعت پتروشیمی در این بخش بسیار اندک بوده است.
در مقاطع مختلف زمانی و در شرایطی که بازارهای جهانی نفت و انرژی در جهان دچار تنشهای سیاسی و اقتصادی شده و با سقوط و نزول شدید قیمتها مواجه میشویم، این نوسانات باتوجه به نحوه قیمتگذاری فعلی خوراکهای مایع مصرفی در واحدهای پتروشیمی بهسرعت در قیمت آنها تاثیر گذاشته و عینا نوسانات قیمتهای جهانی نفت و انرژی را به قیمت انواع خوراکهای مایع منتقل میکند. از آنجا که قیمت جهانی محصولات مختلف تولیدشده در واحدهای پتروشیمی با وقفههای زمانی متفاوتی نسبت به نوسانات قیمت نفتخام عکسالعمل نشان میدهد، بنابراین در کوتاهمدت اختلالاتی را اقتصاد واحدهای پتروشیمی به وجود میاورد که میتواند به تغییراتی در ترکیب تولیدات یا حتی کاهش تولیدات منجر شود و در ادامه به زنجیره ارزش پتروشیمی در صنایع پایین دست آسیب بزند. بر این اساس، فرمول نحوه تعیین قیمت خوراک مایع باید به گونهای در قالب جزء «۴» بند «الف» ماده «یک» قانون تنظیم مقررات مالی دولت (۲) تنظیم و تعیین شود تا ضمن پوشش منطقی تاثیرات نوسانات قیمتهای جهانی بازارهای نفت خام، امکان جذب سرمایهگذاریهای جدید برای توسعه واحدهای پتروشیمی با خوراک مایع را فراهم کند .