عوامل موثر بر بهبود سودآوری بانک‌ها

درآمد تسهیلات اعطایی و سپرده‌‌‌گذاری و اوراق بدهی در ۶ ماه اخیر رشد ۶۲‌درصدی داشته است و به رقم ۱۱۳۲‌هزار میلیارد ریال رسیده است. بانک پارسیان تنها بانک با کاهش درآمد بوده است و بانک‌های اقتصاد نوین و کارآفرین رشد بیش از دوبرابری داشته‌‌‌اند. همچنین در این بازه زمانی خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌‌‌گذاری رشد ۶۸‌درصدی داشته و به ۳۱۸‌هزار میلیارد ریال رسیده است که حاکی از رشد بیشتر درآمد تسهیلات نسبت به هزینه سپرده‌‌‌هاست که تنها یک بانک (پارسیان) منفی بوده است و همه بانک‌های دیگر رشد داشته‌‌‌اند.

خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌گذاری عمدتا بیانگر سهم بانک از درآمدهای مشاع است. درآمدهای کارمزد با رشد ۸۱‌درصدی روبه‌رو شده و به ۹۷‌هزار میلیارد ریال رسیده است. خالص درآمدهای کارمزد نیز رشد ۹۸‌درصدی داشته و به ۶۹‌هزار میلیارد ریال رسیده است. وضعیت خالص درآمد کارمزد همه بانک‌های مورد بررسی مثبت شده است. عمده دلیل این بهبود وضعیت، ‌‌‌ وضع کارمزد برای نقل و انتقال‌‌‌های ساتنا و پایا و افزایش کارمزدهای دیگر از سوی بانک مرکزی از آذر سال گذشته بوده است.

وضعیت سودوزیان سرمایه‌گذاری بانک‌ها در ۶ماهه امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته به شدت تضعیف شده است. خالص سود سرمایه‌گذاری از ۸۴‌هزار میلیارد ریال به ۵۴‌هزار میلیارد ریال کاهش یافته است. دلیل اصلی کاهش، رکود در بازار سرمایه بود. بانک صادرات با کاهش بیش از ۶۰‌درصدی مواجه بوده و کاهش بیش از ۴۵‌هزار میلیارد ریالی داشته است. عمده سود «وبصادر» در سال گذشته از محل عرضه اولیه «وسپهر» بوده است. در مقابل بانک‌هایی مانند تجارت و ملت با رشد روبه‌رو بودند.

وضعیت ارزی بانک‌ها شاهد بدترین عملکرد و شدیدترین کاهش در میان همه عوامل مورد بررسی بوده است.

کاهش ۸۹‌درصدی مجموع درآمدهای ارزی نتیجه سیاست عدم‌تعدیل و واقعی کردن نرخ تسعیر ارز بانک‌ها در ۶ ماهه ۱۴۰۰ بوده است. این درآمد از بیش از ۱۷۰‌هزار میلیارد ریال به کمتر از ۲۰‌هزار میلیارد ریال کاهش یافت. حتی برخی بانک‌ها منفی بودند. در این میان بانک صادرات در هر دوره ۶ ماهه امسال و سال گذشته منفی بوده است و از این محل زیان شناسایی کرده است. بانک ملت شدیدترین سقوط را تجربه کرد و از رقم بیش از ۱۰۰‌هزار میلیارد ریال به کمتر از ۵۰۰‌میلیارد ریال کاهش یافته است که کاهش بیش از ۹۹‌درصدی داشته است.  با وجود عملکرد ضعیف در حوزه سرمایه‌گذاری و ارزی، اما وضعیت هزینه عمومی و اداری با جهش ۶۲‌درصدی همراه بوده که رشدی به مراتب بیش از تورم و افزایش حقوق و دستمزد است. هزینه‌‌‌های عمومی و اداری در ۶ ماه اول سال ۱۳۹۹ از ۱۷۸‌هزار میلیارد ریال به ۲۸۹‌هزار میلیارد ریال در ۶ ماهه ۱۴۰۰ رسیده است. هزینه‌‌‌های عمومی و اداری بیش از ۹۰‌درصد خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌‌‌گذاری را بلعیده است. بیشترین رشد را بانک ملت و پارسیان داشته‌اند و هزینه عمومی و اداری تقریبا دوبرابر شده است. رشد سایر بانک‌ها در محدوده ۴۰‌درصد بوده است.

اخذ هزینه ذخیره مطالبات سررسید گذشته، ‌‌‌ معوق و مشکوک‌الوصول با کاهش ۳۸‌درصدی به ۶۷‌هزار میلیارد ریال در ۶ ماهه ۱۴۰۰ رسیده است. رشد صرفا در بانک‌های اقتصاد نوین و تجارت رخ داده است و سایر بانک‌ها کاهش داشته‌‌‌اند. بانک ملت با ۹۳‌درصد کاهش، بیشترین کاهش را داشته است. بیشترین نسبت هزینه ذخیره مطالبات نسبت به خالص سود تسهیلات و سپرده‌‌‌گذاری مربوط به بانک اقتصاد نوین است. این رقم حدود ۶۰‌درصد است و به این معناست که ۶۰‌درصد از سود فوق صرف ذخیره‌‌‌گیری تسهیلات اعطایی می‌شود. این وضعیت در بانک اقتصاد نوین طی ۶ ماهه ۱۳۹۹ بدتر بوده و بیش از ۳/ ۲ برابر بوده است. بانک سینا، پست بانک و بانک ملت با نسبت کمتر از ۱۰‌درصد از سود تسهیلات و سپرده‌‌‌گذاری بهترین عملکرد را داشته‌‌‌اند.

بررسی سود خالص نشان از کاهش ۶۰‌درصدی سود صنعت بانکداری در نیمه اول ۱۴۰۰ نسبت به نیمه اول ۱۳۹۹ است. سود بانک‌ها از بیش از ۲۰۰‌هزار میلیارد ریال به حدود ۸۰‌هزار میلیارد ریال رسیده است. بانک پارسیان همچنان زیان‌ده است و سایر بانک‌ها سودده هستند. بانک صادرات کاهش ۹۷‌درصدی سود داشته  و در مقابل بانک سینا و پست بانک رشد بیش از ۱۴۰‌درصدی داشته‌اند که بهترین عملکرد در صنعت بوده است. زیان بانک پارسیان نیز بیش از ۳۰‌هزار میلیارد ریال افزون‌‌‌تر شده است.

  عملکرد ۶ماهه بانک‌های بورسی

بانک خاورمیانه: «وخاور» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۵۷‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و افزایش ۲۲‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد ۶۸‌درصدی داشته و خالص درآمد کارمزد رشد ۷۱‌درصدی داشته است.

سود سرمایه‌گذاری‌ها رشد ۴۳‌درصدی و خالص سود مبادلات ارزی کاهش ۷۵‌درصدی داشته و هزینه‌های عمومی و اداری رشد ۴۰‌درصدی داشته است. هزینه مطالبات کاهش ۶۱‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۶‌درصدی است که جزو کمترین در صنعت است. سود خالص بانک نیز رشد ۱۳‌درصدی در این دوره داشته که عملکرد مناسبی است.

بانک صادرات: «وبصادر» طی ۶ ماه نخست سال شاهد رشد ۳۳‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی بوده و خالص درآمد تسهیلات این بانک نیز با رشد ۹‌درصدی همراه شده است. درآمد کارمزد بانک صادرات نیز رشد ۷۴‌درصدی و خالص درآمد کارمزد افزایش ۷۱‌درصدی داشته است. سود سرمایه‌گذاری‌ها کاهش ۶۳‌درصدی، خالص سود مبادلات ارزی کاهش ۳۳‌درصدی و هزینه‌های عمومی و اداری رشد ۴۲‌درصدی داشته است. هزینه مطالبات کاهش ۳۸‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۱۸‌درصدی است که در سطح متوسط در صنعت است. سود خالص بانک نیز در این دوره کاهش ۹۷‌درصدی داشته که ضعیف‌ترین عملکرد صنعت است.

بانک پارسیان: «وپارس» طی ۶ ماه نخست سال کاهش ۱۴‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و خالص درآمد تسهیلات منفی و حدود ۳۰‌هزار میلیارد زیان داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد بیش از ۱۰۰‌درصدی داشته است و خالص درآمد کارمزد رشد بیش از ۴۰۰‌درصدی داشته است.

سود سرمایه‌گذاری‌ها به حدود ۶۰۰‌میلیارد ریال رسید و خالص سود مبادلات ارزی بدون تغییر بوده و هزینه‌های عمومی و اداری رشد دو برابری داشته است. هزینه مطالبات کاهش ۸۵‌درصدی داشته است. زیان بانک نیز ۳۰‌هزار میلیارد افزایش و به ۳۵‌هزار میلیارد ریال رسیده و تنها بانک زیان‌ده است.

بانک پاسارگاد: «وپاسار» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۷۴‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و رشد حدود ۱۰۰‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد ۴۳‌درصدی و خالص درآمد کارمزد رشد ۳۷‌درصدی داشته است. سود سرمایه‌گذاری‌ها کاهش ۹۹‌درصدی داشته که البته سطح اهمیتی در صورت سود و زیان این بانک ندارد.

خالص سود مبادلات ارزی کاهش و هزینه‌های عمومی و اداری رشد ۴۸‌درصدی داشته است. هزینه مطالبات کاهش ۱۹‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۲۵‌درصدی دارد. سود خالص بانک نیز رشد ۱۱‌درصدی در این دوره داشته است که عملکرد مناسبی است.

بانک ملت: «وبملت» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۷۳‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و خالص درآمد تسهیلات داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد ۷۳‌درصدی داشته و خالص درآمد کارمزد رشد بیش از ۱۱۰‌درصدی داشته است.  سود سرمایه‌گذاری‌ها رشد ۱۶۶‌درصدی و خالص سود مبادلات ارزی کاهش ۹۹‌درصدی داشته و از ۱۰۰‌هزار میلیارد ریال به کمتر از ۵۰۰‌میلیارد ریال رسیده است. هزینه‌های عمومی و اداری رشد حدود ۱۰۰‌درصدی داشته است. هزینه مطالبات کاهش ۴۰‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۲‌درصدی است که جزو کمترین در صنعت است. سود خالص بانک نیز در این دوره کاهش داشته  است.

بانک اقتصاد نوین: «ونوین» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۱۶۸‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و رشد بیش از ۵۰۰‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد بیش از ۱۵۰‌درصدی و خالص درآمد کارمزد رشد بیش از ۱۷۰‌درصدی داشته است که همگی از بهترین عملکردهای صنعت در این دوره است. سود سرمایه‌گذاری‌ها کاهش ۷۰‌درصدی و خالص سود مبادلات ارزی از سود ۷۵۰۰‌میلیارد ریالی دوره مشابه به زیان چند ‌میلیاردی این دوره رسیده است.

هزینه‌های عمومی و اداری رشد ۴۳‌درصدی و هزینه مطالبات افزایش ۵۹‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۱۱‌درصدی است که ضعیف‌تر از متوسط صنعت است. سود خالص بانک نیز رشد بیش از ۱۰۰‌درصدی در این دوره داشته که عملکرد خوب در صنعت است.

بانک کارآفرین: «وکار» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۱۰۹‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و رشد ۲۷۰‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است.

درآمد کارمزد این بانک نیز رشد ۳۴‌درصدی و خالص درآمد کارمزد رشد ۳۵‌درصدی داشته است. سود سرمایه‌گذاری‌ها کاهش ۴۵‌درصدی، خالص سود مبادلات ارزی کاهش ۷۷‌درصدی و هزینه‌های عمومی و اداری رشد ۲۰‌درصدی داشته است که بهترین عملکرد صنعت است.

 هزینه مطالبات کاهش بیش از ۵۰‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۱۱‌درصد است که در وضعیت متوسط صنعت است. سود خالص بانک نیز رشد بیش از ۱۰۰‌درصدی در این دوره داشته که عملکرد خوبی در صنعت است.

بانک تجارت: «وتجارت» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۷۴‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و رشد ۱۱۱‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد ۹۶‌درصدی و خالص درآمد کارمزد رشد ۱۱۲‌درصدی داشته است.

سود سرمایه‌گذاری‌‌‌ها رشد بیش از ۵۰۰‌درصدی و در مقابل خالص سود مبادلات ارزی کاهش بیش از ۸۰‌درصدی و هزینه‌‌‌های عمومی و اداری رشد ۴۴‌درصدی داشته است. هزینه مطالبات رشد بیش از ۳/ ۳ برابری داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۴۲‌درصد است که در وضعیت نامناسب صنعت است. سود خالص بانک نیز رشد بیش از ۲۴‌درصدی در این دوره داشته که عملکرد مناسبی در صنعت است.

بانک سینا: «وسینا» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۵۶‌درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و رشد ۶۵‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است. درآمد کارمزد این بانک نیز رشد و خالص درآمد کارمزد رشد ۴۶‌درصدی داشته است. سود سرمایه‌گذاری‌‌‌ها کاهش بیش از ۲۵ ‌درصدی، خالص سود مبادلات ارزی کاهش ۸۸‌درصدی و هزینه‌‌‌های عمومی و اداری رشد ۵۹‌درصدی داشته است.  هزینه مطالبات کاهش حدود ۵۰‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۷‌درصدی است که جزو کمترین در صنعت است. سود خالص بانک نیز رشد ۱۴۴‌درصدی در این دوره داشته است که عملکرد خوبی در صنعت است.

پست بانک: «وپست» طی ۶ ماه نخست سال رشد ۶۹‌ درصدی درآمد تسهیلات اعطایی و رشد ۸۸‌درصدی خالص درآمد تسهیلات داشته است.

درآمد کارمزد این بانک نیز رشد ۱۴۰‌درصدی داشته و خالص درآمد کارمزد از زیان خارج و مثبت شده است. سود سرمایه‌گذاری‌‌‌ها رشد ۴۵‌درصدی، خالص سود مبادلات ارزی کاهش ۶۸‌درصدی و هزینه‌‌‌های عمومی و اداری رشد ۴۱‌درصدی داشته است. هزینه مطالبات کاهش ۱۱‌درصدی داشته و نسبت آن به خالص سود تسهیلات حدود ۴‌درصدی است که جزو کمترین در صنعت است. سود خالص بانک نیز رشد ۱۴۷‌درصدی در این دوره داشته که عملکرد خوبی در صنعت است.