روند تاریخی

پالایشی یکم به‌عنوان دومین صندوق قابل‌معامله دولتی (ETF)، از چهار شرکت پالایشی تشکیل شده است. پذیره‌نویسی این صندوق، ۵ شهریورماه سال‌جاری آغاز شد و عموم مردم با استفاده از کدملی خود می‌توانستند نسبت به خرید یا پذیره‌نویسی دارا دوم اقدام کنند. در پذیره‌نویسی صندوق پالایشی یکم، هر شخص حقیقی می‌توانست با استفاده از کدملی خود تا سقف پنج میلیون تومان، واحدهای این صندوق را خریداری کند و محدودیت سنی برای خریداران وجود نداشت. اشخاصی که در اولین مرحله از پذیره‌نویسی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق واسطه‌گری مالی یکم شرکت کرده‌ بودند، قادر به خرید تنها سه میلیون تومان از واحدهای این صندوق با تخفیف ۲۰ درصدی بودند. اشخاص برای شرکت در پذیره‌‌نویسی صندوق پالایشی یکم، نیازی به دریافت کد‌ بورسی نداشتند، اما باید توجه داشت که برای انجام معاملات این صندوق، ثبت‌نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی ضروری است.

به گفته داود رزاقی، مدیر صندوق پالایش یکم، در مجموع ۱۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از واحدهای صندوق پالایش یکم به فروش رسید و کل پولی که به دلیل مغایرت به مردم برگشت داده شد، حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان بود و در واقع از کل ارزش صندوق دارا دوم یا همان پالایش یکم به ارزش ۶۲ هزار میلیارد تومان در نهایت ۸/ ۱۳هزار میلیارد تومان یعنی ۲۰ درصد به فروش رسیده است.

پذیره‌نویسی صندوق پالایشی یکم، ۳۰ شهریورماه پایان یافت و خریداران واحدهای این صندوق بیشتر از یک ماه، قادر به انجام معامله نبودند‌ تا اینکه در تاریخ ۱۱ آذر ماه ناظر بازار بورس و اوراق بهادار، از بازگشایی صندوق پالایش یکم و آغاز معاملات آن در بورس خبر داد. در این اطلاعیه آمده بود به اطلاع کلیه فعالان محترم بازار سرمایه می‌رساند، بازگشایی نماد معاملاتی صندوق سرمایه‌گذاری پالایش‌یکم(پالایش) بدون دامنه نوسان بوده و زمان انجام معامله از ساعت ۱۱:۴۵ الی ۱۲:۳۰ است. همچنین دوره سفارش‌گیری در نماد مذکور از ساعت ۱۱:۴۵ الی ۱۲:۰۰ است. در ادامه این اطلاعیه آمده است تمامی اشخاص دارنده واحدهای صندوق، برای انجام معاملات ثانویه باید با طی فرآیندهای مربوطه، اقدام به اخذ کد بورسی کنند. همچنین اشخاصی که واحدهای صندوق به پرتفوی سرمایه‌گذاری آنها اضافه نشده، لازم است درخواست تغییر کارگزار ناظر را برای کارگزار خود ارسال کنند.

روایت کدال

تاکنون در مورد پالایش یکم پنج آگهی در سامانه‌‌ کدال منتشر شده است. تمامی این آگهی‌ها مربوط به مجمع این صندوق سرمایه‌گذاری است و تاکنون صورت‌های مالی از این صندوق منتشر نشده است. در آخرین این آگهی به تشریح تصمیمات این مجمع پرداخته شده است. بر این اساس شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ۱۰۰ هزار واحد سرمایه‌گذاری حق‌رای را در اختیار و ۱۰۰ درصد مالکیت را در اختیار دارد. بر این اساس تامین سرمایه‌نوین مدیر صندوق، ارقام‌نگر آریا،‌ متولی صندق و موسسه حسابرسی بهراد مشار حسابرسی صندوق را بر عهده دارد. مصوبه مجمع به این شرح است:

  •  هزینه‌های تاسیس (شامل تبلیغ پذیره‌نویسی): حداکثر تا مبلغ 50 میلیون ریال با ارائه مدارک مثبته با تایید متولی صندوق.
  •   ‌هزینه‌های برگزاری مجامع صندوق: حداکثر تا مبلغ 20 میلیون ریال برای برگزاری مجامع در طول یک سال مالی با ارائه مدارک مثبته با تایید متولی صندوق.
  •   کارمزد حسابرس: مبلغ ثابت 300 میلیون ریال به ازای هر سال مالی.
  •   کارمزد مدیر: سالانه 2/ 0درصد از خالص ارزش دارایی‌های صندوق تا سقف 170 میلیارد ریال.
  •   کارمزد متولی: سالانه 01/ 0درصد از متوسط روزانه ارزش خالص دارایی‌های صندوق که حداکثر 2000 میلیون ریال خواهد بود.
  •   حق پذیرش و عضویت در کانون‌ها: معادل مبلغ تعیین‌شده توسط کانون‌های مذکور مشروط بر اینکه عضویت در این کانون‎ها طبق مقررات اجباری باشد.
  • ‌‌ ‌ هزینه سپرده‌گذاری واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق: مطابق با قوانین و مقررات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.
  •   هزینه‌های دسترسی به نرم‌افزار، تارنما و خدمات پشتیبانی‌‎: هزینه دسترسی به نرم‌افزار صندوق، نصب و راه‌اندازی تارنمای آن و هزینه‌های پشتیبانی آنها سالانه تا سقف 850 میلیون ریال، با ارائه مدارک مثبته و با تصویب مجمع صندوق.

از زمان بازگشایی

ارزش اولیه هر واحد صندوق پالایش یکم در روز اول و هنگام پذیره‌نویسی ۱۰ هزار تومان بود و در حال‌حاضر NAV یا خالص ارزش روز هر واحد در روز گذشته ۱۰۴.۸۳۹ ریال است اما قیمت پایانی در بازار ۱۰۵.۹۹۰  ریال بوده است. ارزش واحدهای هر صندوق سرمایه‌گذاری به درصد تخصیص داده شده در صندوق و میزان بازدهی سهام سبد سرمایه‌گذاری آن صندوق ارتباط دارد؛ به این عدد در اصطلاح ارزش خالص فعلی دارایی‌ها یا به اختصار NAV گفته می‌شود و مبنای ارزش‌گذاری واحد‌های آن صندوق است.

به‌طور عمومی در بررسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نوع سهامی اگر قیمت بازار هر واحد (قیمتی که در حال معامله است) کمتر از ۳۰ درصد پایین‌تر از NAV باشد برای خرید بسیار جذاب است و اگر قیمت بازار هر واحد ۳۰درصد بالاتر از NAV باشد فرصت فروش است و زمانی‌که قیمت در بین این دو بازه نوسان دارد در کوتاه‌مدت و میان‌مدت پیشنهاد خاصی جهت نگهداری یا فروش ندارند. به‌نظر می‌رسد پالایش یکم در این بازه قرار گرفته است و افق سرمایه‌گذاری بلند‌مدت نگهداری یا فروش واحدهای این صندوق ارتباط مستقیم دارد به ارزندگی و میزان رشد یا کاهش نمادهای شپنا، شتران، شبندر و شبریز. همانطور که در نمودار‌ها می‌بینید این ۴ نماد نیز نوسانات متفاوتی را از زمان پایان عرضه پالایش‌یکم تجربه کرده‌اند‌‌ اما به‌طور کلی شرکت‌های این صنعت با توجه به بهبود بازار‌های جهانی و افزایش تقاضا در بازار‌ها و همچنین تحولاتی که در روز‌های اخیر در حوزه سیاست خارجی رخ داده و احتمال رفع تحریم‌ها را  افزایش داده می‌توانند روند رو به رشدی را طی کنند. اگرچه بازارگردانی و مدیریت صندوق عامل بسیار مهمی در روند پالایش یکم خواهد بود و ریسک‌هایی مانند آنچه که برای دارا یکم رخ داد برای پالایش یکم نیز وجود دارد اما آنچه که روند اصلی پالایش یکم را تعیین می‌کند اجزای آن یعنی این ۴ سهم هستند.