«دنیای‌اقتصاد» وضعیت صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات را بررسی می‌کند
روایت بورس از جاماندگی فاوا
احسان رضاپور نیکرو/ رئیس هیات مدیره هلدینگ تتاانرژی
محمد هرورانی / کارشناس بازار سرمایه
در حوزه پولی و مالی کشور، شرکت‌های بزرگی در حوزه PSP مشغول به فعالیت هستند که واسطه بین بانک‌ها و مشتریان تجاری بوده و عملا خدمات پرداخت بانکی را برای عموم مردم پیاده‌سازی می‌کنند. به بیان دیگر شرکت‌هایی که در بخش پرداخت الکترونیک فعالیت دارند و خدمات آنها به نوعی مربوط به این حوزه می‌شود، در دسته شرکت‌های PSP قرار می‌گیرند. خدمات ارائه شده توسط شرکت‌های بورسی فعال در حوزه انفورماتیک عموما در خدمت نظام مالی و بانکی کشور بوده و بخش زیادی از شرکت‌های انفورماتیک بورسی نیز در خدمت بانک‌ها و نظام مالی کشور قرار دارد.
شرکت‌های بورسی فعال در صنعت
نمادهای رافزا، رانفور، تاپکیش، مفاخر، مادیرا، سیستم، مرقام ، افرا، مداران، اوان، های‌وب در زمینه انفورماتیک و نماد شرکت‌های آپ، رتاپ، سپ، پرداخت، رکیش و فن‌آوا کارت در بخش خدمات پرداختی طبقه بندی می‌شوند. برای بررسی و مقایسه شرکت‌های صنعت، بر مبنای تحلیل بنیادی، فاکتورها و نسبت‌های مهم عملکردی اختصاصی صنعت وجود دارد که در تخمین ارزش و ارزیابی و مقایسه شرکت‌ها باید مدنظر قرار گیرد در این گزارش با مقایسه روند بازدهی گذشته شرکت‌های مورد بررسی با شاخص کل به تشریح سهم بازار آنها و در نهایت استخراج نسبت‌های P/E، P/S و P/B ttm پرداخته‌ایم تا تصویری کلی از این صنعت و شرکت‌های گروه به مخاطبان ارائه کند.
مقایسه بازدهی شرکت‌ها در بازه زمانی از ابتدای سال تا 22 شهریورماه 99 : همان‌گونه که از آمار و نمودارهای ارائه شده مربوط به بخش بازدهی از ابتدای سال تا 22 شهریورماه 99 پیداست تنها یک شرکت از مجموعه این صنعت فعال در بازار سرمایه ایران بازدهی بیشتر از شاخص کل بورس اوراق بهادار کسب کرده و اکثر نمادهای فعال در این صنعت بازدهی کمتری نسبت به شاخص کل بورس اوراق بهادار داشته‌اند که دلیل عمده آن ریزش اخیر بورس و سایر دلایل سیستماتیک و غیرسیستماتیک بازار سرمایه و سهام مورد بررسی است. هرچند بازدهی بالا یا پایین سهام هر یک از این شرکت‌ها تا به امروز به تنهایی نمی‌تواند معیاری بر روند آتی آنها باشد صرفا با مشاهده نمودار فوق مشخص است شرکت‌های فعال در این صنعت رشد مناسبی را در بازه ابتدای سال تاکنون نداشته و با بهبود شرایط بنیادی آنها می‌توان به بهبود رشد قیمتی آنها و برگشت به قله‌های قبلی امیدوار بود.
تحلیل فاکتور‌های بنیادی:
بخش اول _ بررسی سهم از تراکنش‌ها
بررسی سهم از تراکنش‌ها بیانگر این نکته است که هریک از شرکت‌های فعال در حوزه خدمات پرداختی درکدام یک از زمینه‌ها فعال‌تر بوده و چه سهمی از مجموع مبالغ تراکنش‌های کشور را دارا است. همان‌گونه که در جدول مشخص است شرکت‌های بخش پرداخت الکترونیک از سه جهت: درصد سهم از مبلغ تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی، درصد سهم از مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی و درنهایت درصد سهم از مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی برمبنای اطلاعات منتشره سالانه شاپرک برای دوره مالی سال 98 بررسی شده‌اند. نکته قابل توجه جدول فوق پراکندگی عملیات شرکت‌های مختلف در هریک از بخش‌ها است.
بخش دوم _ بررسی نسبت‌های تحلیلی
بخش دوم از نسبت‌های مقایسه‌ای در دو طبقه‌بندی کلی سهام این صنعت به گروه‌های سخت‌افزاری شامل سهام شرکت‌های : مداران، مرقام، مفاخر، مادیرا و گروه نرم‌افزاری (شامل مابقی سهام اشاره شده) ارائه شده است.
مقایسه ارزش‌گذاری شرکت‌های فعال در صنعت رایانه با شاخص‌های این صنعت براساس سود سالانه (P/E (ttm: همان‌گونه که در نمودار (P/E (ttm مشخص است درشرایطی بیشترین نسبت دربخش نرم افزاری مربوط به شرکت مبین وان کیش و کمترین نسبت مربوط به شرکت رایان هم‌افزا است که میانگین شاخص نرم‌افزاری برابر با 24 واحد است و دربخش سخت‌افزار بیشترین نسبت مربوط به شرکت توسعه فناوری اطلاعات خوارزمی و کمترین نسبت مربوط به شرکت صنایع ماشین‌های اداری ایران است که میانگین شاخص سخت‌افزار برابر با 52 واحد است..
مقایسه ارزش‌گذاری شرکت‌های فعال در صنعت رایانه با شاخص‌های این صنعت براساس نسبت قیمت به فروش و خدمات ارائه شده (P/S (ttm: نمودار (P/S (ttm بیانگر این مفهوم است که ارزش شرکت‌های مورد بررسی به نسبت فروش آنها درچه وضعیتی قراردارد که میانگین نسبت قیمت به فروش در بخش نرم‌افزاری کشور برابر با 2/4 واحد بوده و این نسبت در بخش سخت‌افزاری حدودا 11 واحد است .
مقایسه ارزش‌گذاری شرکت‌های فعال در صنعت رایانه با شاخص‌های این صنعت براساس نسبت قیمت به ارزش دفتری( P/B (ttm: همان‌طور که در نمودار (P/B (ttm قابل مشاهده است عموما این شاخص در خصوص شرکت‌های فعال در بخش سخت‌افزاری بالاتر بوده و با ارزش 20 واحدی حدودا دوبرابر بخش نرم افزاری است.
سهم ناچیز از تولید ناخالص ملی
در شرایط فعلی به‌رغم پیشرفت‌های صورت‌گرفته و سرمایه‌گذاری‌های سال‌های اخیر، گردش مالی صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات سهم شایسته و بسزایی در تولید ناخالص ملی کشور ندارد. هرچند اعداد و ارقام دقیق و قابل اتکایی در این زمینه وجود ندارد، اما همین آمار مختصر و در دسترس نشان می‌دهد که این صنعت به نسبت ظرفیت و توان و مشخصات خود جایگاه مناسبی در اقتصاد کشور ندارد. از طرفی شایان ذکر است که با توجه به واردات تجهیزات الکترونیکی در این بخش، نوسانات نرخ ارز از عمده ریسک‌های این صنعت است. به طوری که با افزایش نرخ ارز بهای تمام شده کالای‌های این بخش نیز افزایش خواهد داشت که می‌تواند با تاثیرات منفی بر سود‌آوری شرکت‌های فعال در این حوزه و قیمت سهام آنها همراه باشد. از طرفی همگام با رشد سطح توسعهیافتگی کشور، استفاده از خدمات IT و فناوری بیشتر خواهد شد و در نتیجه فعالیت اینگونه شرکت‌ها نیز وسیعتر می‌شود و گسترش و رشد روزافزون پرداخت‌های اینترنتی و استفاده از دستگاه‌های پوز و همچنین گسترش خدمات تجارت الکترونیک بر کم‌ریسک‌تر شدن این صنعت تاثیر داشته و موجبات بازدهی بالایی را در این بخش فراهم می‌کند.
شناخت دقیق حوزه فعالیت، پروژه‌های در حال پیگیری و تمرکز استراتژیک شرکت‌ها جهت افزایش درآمد و ارتقای ارزش آنها می‌تواند در ارزیابی چشم‌انداز قیمتی سهامشان حائز اهمیت باشد. همچنین مقایسه شرکت‌ها با یکدیگر از منظر بازدهی و نسبت‌های اشاره شده با در نظر گرفتن تناسب تفاوت آنها و بنیه و پتانسیل نهفته در هر یک از شرکت‌ها می‌تواند توجه سرمایه‌گذاران و تحلیلگران را به بررسی نکات تحلیلی بیشتر، جهت ارزیابی توجیه‌پذیر بودن یا نبودن قیمت فعلی و شناسایی پتانسیل‌های بالقوه و اولویت‌بندی آنها از منظر جذابیت سرمایه گذاری جلب کند.
