لبخند «اخزا» به عقبگرد قیمت‌ها

بازار اسناد خزانه اسلامی طی یک ماه گذشته روزهای تقریبا پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. این اوراق که بخش قابل توجهی از بازار نوپای بدهی در ایران را شامل می‌شوند در طول یک ماه اخیر به تبع ریزش بازار سهام و دستور‌العمل بانک مرکزی که مقرر کرده تا ۳ درصد از کل مانده سپرده‌های بانک‌ها به اوراق دولتی تبدیل شود، تغییرات قابل توجهی را پشت سر گذاشته است. اتفاقاتی که بازار سرمایه طی هفته‌های اخیر شاهد آن بوده اگرچه به ضرر بازار سهام تمام شده اما برای بازار بدهی که در حال حاضر نقش مهمی در جبران کسری بودجه دولت دارد نقشی قابل توجه را به عهده گرفته است.

کامیابی دولت به نفع بازار

بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در پایان مرحله چهاردهم فروش اوراق مرابحه دولت که با نماد «اراد» به فروش می‌رسد با کاهش نرخ بهره موثر مواجه شده است. بر این اساس افت مجدد بازده یادشده به زیر ۲۰ درصد سبب شده تا بار دیگر اسناد خزانه اسلامی نیز که با نماد «اخزا» معامله می‌شوند، با افزایش قیمت مواجه شوند. افزایش یادشده از آن جهت رخ داده است که نرخ بازده با قیمت اوراق رابطه‌ای عکس دارد. به موجب این رخداد که در هفته‌های اخیر امری دور از انتظار به نظر می‌آمد، نرخ بازده موثر اوراق «اراد» به ۴/ ۱۹ درصد رسید.

ریزشی به کام فروشنده

این در حالی است که تا قبل از افت شاخص بورس و دستور بانک مرکزی مبنی بر اجبار بانک‌ها به خرید اوراق دولت انتظار می‌ر‌فت بازده نه فقط در داد و ستدهای «اراد» بلکه در سایر اوراق نظیر «اخزا» نیز افزایش یابد. با این حال ریزش بورس از یکسو موجب نمایان‌تر شدن ریسک‌های موجود در بازار سرمایه شد و بسیاری از صندوق‌ها را به فکر خرید اوراق دولتی انداخت. این امر که از جانب بورسی‌ها برای پوشش ریسک انجام می‌شد، تن دادن این اشخاص حقوقی به نرخ‌های پایین‌تر بازده را ممکن‌تر کرد و سبب شد تا دولت که به افزایش بازده موثر رغبت چندانی نداشت از این فرصت استفاده کند. این امر در کنار افزایش تقاضا برای اوراق از سوی بانک‌ها بر قیمت تمامی اوراق افزود و بازار بدهی را در حالی سبزپوش کرد که بازار سرمایه با تقریب بالایی قرمزپوش است.

مسائل یاد شده سبب شد تا در پایان روز گذشته قیمت هر برگه «اخزا۸۱۵» به ۷۳ هزار و ۲۰۰ تومان برسد. قرار گرفتن اسناد خزانه در این قیمت به معنای تحقق بازده تا سررسید ۸۹/ ۱۸ درصدی است. بر این اساس قیمت اوراق یاد شده در طول یک ماه حدودا ۲ هزار تومان افزایش یافته است که به دلیل لزوم تطابق قیمت اوراق با بهره، افزایشی قابل توجه است.

احتمالات پیشرو

به نظر می‌رسد در روزهای پیش رو کاهش بیشتر قیمت‌ها در بازار سهام یا هر نوع تدبیری که به کاهش بازده موثر به‌عنوان معیاری برای سنجش زمانی پول، در اوراق منجر شود می‌تواند نقشی عمده در افزایش قیمت و در نتیجه رونق بازار اوراق بدهی داشته باشد؛ عاملی که ضمن پوشش ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری به نفع وام‌گیرندگان نیز هست.