نمای تار پالایشی‌ها در بستر شفاف کدال
بازار سرمایه در روز گذشته شاهد توقف دسته‌جمعی نمادهای پالایشی بود. اگرچه دلیل این توقف تعلیق برخی از نمادهای یاد شده به منظور بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی ناشر و بر اساس ماده ۱۹ مکرر ۱/ ۱۲ مکرر ۴ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات انجام شده بود و برخی دیگر نیز به استناد ماده ۱۶ مکرر / ۱۲ مکرر دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات متوقف شده بودند، با این حال حکایت از خبری داشت که ساعتی بعد توسط تمامی ناشران پالایشی روی تارنمای کدال قرار گرفت. داستان از این قرار بود که بنا بر اعلام وزیر نفت مقرر شد تا نرخ خوراک پالایشی‌ها اصلاح شود و نرخ خوراک برای پتروشیمی‌ها کاهش یابد.
همین امر سبب شد تا از نخستین لحظات افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت‌های پالایشی ابهامات درخصوص تاثیر این تصمیمات بر علمکرد مالی شرکت‌های مربوطه افزایش یابد و تصمیم‌گیری درخصوص سرنوشت پالایشی‌ها بعد از بازگشایی سخت‌تر شود. این اما و اگرها در گروه پالایشی طی شرایطی بالا گرفته که حالا نحوه محاسبه قیمت خوراک شرکت‌ها نیازمند شفاف‌سازی وزارت نفت درخصوص میانگین نرخ فروش ایران است که بنا بر محدودیت‌هایی نظیر تحریم ارزان‌تر است و تاثیری مثبت روی قیمت تمام شده تولیدات پالایشی دارد. با این حال مطابق با اطلاعیه مندرج در سایت کدال از آنجا که محاسبه نرخ فروش نیز قرار است بر مبنای متوسط وزنی ماهانه فروش محصولات و مطابق با قیمت فوب ایران محاسبه شود، در عمل ارائه تحلیل از وضعیت جدید به روشن شدن مبالغ یاد شده موکول شده است.
در تحلیل صنعت پالایشی توجه به این نکته ضروری است که به رغم هماهنگی بنگاه‌های فعال در صنعت مورد نظر و با مقررات افشای اطلاعات در سازمان بورس، به دلیل آنکه صنعت تاثیر بسیاری از فرآیند تصمیم‌گیری در وزارت نفت می‌پذیرد، نسبت به سایر صنایع بورس همواره در هاله‌ای از ابهام به فعالیت خود ادامه می‌دهد. همین امر سبب شده تا بیشتر تحلیلگران و فعالان با تجربه بازار سرمایه اغلب اوقات نسبت به تغییرات ناگهانی نرخ‌ها و دستورالعمل‌ها در این صنعت نگران باشند.
آنطور که از شفاف‌سازی شرکت‌هایی نظیر پالایش نفت تبریز (شبریز) بر می‌آید قرار است این تغییرات در محاسبه قیمت پنج محصول اصلی لحاظ شود که تا پیش از این از میانگین محموله‌های صادراتی منطقه‌ای ( دبی، عمان و برنت دریای شمال) به دست می‌آمد. به نظر می‌آید که محصولات یاد شده نفت کوره، نفت سفید، بنزین و گازوئیل باشد که دولت به آنها یارانه تخصیص می‌دهد. مشخص نیست که با توجه به گران‌تر بودن قیمت بنزین سوپر نسبت به فوب خلیج فارس، اختلاف قیمت این فرآورده با کشورهای همسایه تا چه حد می‌تواند به نفع پالایشی‌ها باشد. آنطور که «شبریز» در متن شفاف‌سازی خود اعلام کرده است، انتظار می‌رود که تغییرات یاد شده تاثیری مثبت بر عملکرد شرکت‌های پالایشی کشور داشته باشد. این شرکت اضافه کرده که « تعیین آثار ریالی مربوطه منوط به ارائه اطلاعات مربوط به نرخ‌های صادراتی نفت خام و فرآورده‌های اصلی توسط وزارت نفت است.» سایر شرکت‌ها نیز کم و بیش بر آنچه که درخصوص تغییرات اعمال شده گفته شد تاکید کرده‌اند. گفتنی است، تا زمان نگارش این گزارش هیچ شواهد عینی مبنی بر تغییرات احتمالی سود شرکت‌ها در سامانه کدال منتشر نشده است. به جز پالایش نفت تبریز، سایر شرکت‌های فعال در صنعت مانند «شپنا»، «شاوان»، «شتران»، «شبندر» و «شراز» همگی بر نامشخص بودن سرنوشت محاسبه تاثیر تغییرات فوق بر صورت‌های مالی تا معین شدن نرخ‌ها از سوی وزارت نفت تاکید کرده‌اند. در مستندات ارائه شده نیز به جز آنچه در این گزارش آمده است جزئیات متفاوتی قید نشده است. به نظر می‌رسد در حال حاضر روشن شدن تکلیف سود پالایشی‌ها در ید اختیار وزارت نفت است که با گذر از هفت خان بوروکراسی دولت قیمت‌ها و نرخ‌ها را در اختیار شرکت‌های ذی‌نفع قرار دهد.
