اقتصاددان هفته

۵ اقتصاددان و یک شاهِ قیمت‌گذار

۱- دونالد کوهن (۷ نوامبر ۱۹۴۲)  اقتصاددان و از کهنه‌کاران فدرال رزرو است که در ۴۰ سال گذشته در زمره طراحان سیاست‌های پولی آمریکا بوده است. پس از بازنشستگی در آمریکا، به بانک انگلستان پیوست و همواره طرف مشورت و توجه بانک‌های مرکزی کشورها، از جمله استرالیا، ژاپن و کره جنوبی بوده است. کوهن در صف‌بندی‌های سیاسی-اقتصادی آمریکا جزو معتدل‌ها یا اصطلاحا «کبوترها» به‌شمار می‌رود اما در عین حال در مواقعی هم مورد وثوق تندروها یا «بازها» بوده است و جورج بوش او را به معاونت فدرال رزرو گمارد.

 

2- دیوید استاکمن (10 نوامبر 1946-) سیاستمدار، بازرگان و اقتصاددان آمریکایی است که در دهه 1980 از سیاست‌گذاران اقتصادی آمریکا و مشاور اقتصادی رونالد ریگان بود. استاکمن از شارحان و مروجان جدی اقتصاد آزاد و در عین حال از منتقدان جدی سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در آمریکاست. از نظر وی سیاست‌های اقتصادی ریگان یا انقلاب محافظه‌کاری قربانی مطامع سیاستمداران شده و شکست خورده است و از آن زمان به بعد، با چیره شدن سیاستمداران بر برنامه‌های اقتصادی، سیمای اقتصاد آزاد در آمریکا مخدوش شده است. وی در این زمینه کتابی با عنوان «اعوجاج بزرگ: فساد سرمایه‌داری در آمریکا» نوشته است که انتشارات «دنیای اقتصاد» ترجمه آن را سال آینده منتشر می‌کند.

 

3- رابرت فرای اِنگِل (10 نوامبر 1942-) اقتصاددان آمریکایی و برنده جایزه نوبل اقتصاد سال 2003 (همراه با کلایو کرانگر) است. دامنه تحقیقات انگل بسیار گسترده است و از اقتصادسنجی تا اقتصاد شهری را در بر می‌گیرد؛ اما بخشی از کارش که جایزه نوبل را نصیبش کرد، نوآوری‌های او در زمینه «روش‌های تحلیل سری‌های زمانی اقتصادی با نا‌پایداری متغیر در طول زمان» بود. معنای ساده این عبارت کمیته نوبل این است که انگل روش‌هایی محاسباتی ابداع کرد که درک تاثیر متغیرهای اقتصادی بر یکدیگر را روش‌تر کرد و امکان‌هایی فراهم آورد که پیش‌بینی تاثیر و همبستگی متغیرهایی مانند نرخ بهره و رشد اقتصادی را آسان‌تر کرد و ضریب اطمینان پیش‌بینی‌ها را افزایش داد. جزئیات فنی این کار انگل در روزنامه «دنیای اقتصاد» ششم تیر ۱۳۹۰ آمده است.

 

4- آنا شوارتز (11 نوامبر 1915- 21 ژوئن 2012) یکی از تاثیرگذارترین اقتصاددانان جهان است که به اندازه کوشش‌ها و دستاوردهایش ارج نهاده نشد. پل کروگمن اقتصاددان برنده نوبل، شوارتز را «یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان اقتصاد پولی» نامیده است. میلتون فریدمن دیگر اقتصاددان برنده نوبل، کتاب «تاریخ پولی ایالات متحده» و چند کتاب دیگرش را با همکاری شوارتز نوشت. این کتاب نخستین نقد جدی به عملکرد بانک مرکزی آمریکا در زمان رکود بزرگ ۱۹۲۹ است. مقدمات این نقد را شوارتز پیش‌تر در مقاله «پول و دورهای تجاری» فراهم آورده بود. شوارتز علاوه بر همکاری مستمر با فریدمن، تحقیقات مشترکی هم با والت روستو اقتصاددان مشهور آمریکایی درباره مسائل پولی انگلستان انجام داده است.  

 

5- بریل اسپرینکل (20 نوامبر 1923- 22 اوت 2009) اقتصاددان آمریکایی و از مشاوران رونالد ریگان بود. در آن زمان مدت کوتاهی معاون  پولی اداره خزانه‌داری آمریکا و سپس رئیس شورای مشاوران اقتصادی ریگان شد. وی در این منصب به مخالفت با برنامه‌های گسترش پولی پرداخت و در سال 1987پس از آنکه بر خلاف انتظارش به ریاست فدرال رزرو برگزیده نشد، از سمت‌های دولتی‌اش کناره‌گیری کرد. این استعفا، بحران بازار سهام آمریکا را که پیش‌تر آغاز شده بود، تشدید کرد. ریگان استعفای اسپرینکل را نپذیرفت و با ارتقای شغلی او به عضو کابینه کوشید مانع خروجش از حلقه مشاوران شود. سرانجام اسپرینکل از دولت خارج شد اما پس از پایان دوره ریگان، دستاوردهای اقتصادی او را ستود.

 

6- ادوارد سوم ( 13 نوامبر 1312- 20 ژوئن 1377) در هفته‌های اول، دوم و سوم نوامبر که اقتصاددانان نامدار و نوساز بزرگی زاده شده‌اند، شاهی هم به دنیا آمده که اقتصاددان نبود اما تاثیرات ویرانگری بر اقتصاد کشور خود و دیگر جاهای جهان گذاشته است. او ادوارد سوم پادشاه انگلستان در قرن چهاردهم میلادی بود که توسعه‌طلبی و نظامی‌گری‌اش، موجب جنگ‌هایی صد ساله شد و اقتصاد انگلستان و فرانسه را به تباهی کشاند. همزمان با جنگ‌های انگلستان و فرانسه، بیماری فراگیر معروف اروپا که با نام‌های «مرگ سیاه» و «طاعون سیاه» شناخته می‌شود از راه رسید و پس از درنوردیدن آسیا و اوراسیا به اروپا هم رسید و گفته می‌شود جان ۲۰۰ میلیون نفر را گرفت. در بحبوحه این جنگ و بیماری، ادوارد سوم تصمیمی اقتصادی هم گرفت که از نخستین نمونه‌های تثبیت قیمت‌ها و حمایت از کارگران در جهان به شمار می‌رود. ادوارد سوم قانونی وضع کرد که فروشندگان را مکلف می‌کرد قیمت‌ها را به قبل از فاجعه مرگ سیاه برگردانند. این قانون نه تنها اجرا نشد بلکه کمیابی را افزایش داد و تولید را کاهش داد و فقری که دامنگیر انگلستان شد تا چند دهه پس از مرگ ادوارد سوم باقی ماند.