جای خالی موضوعات محلی و استانی

دکتر علی دادپی * سال ۱۳۹۱ به پایان می‌رسد و وقت نوشتن یادداشت‌های پایان سال است. در سالی که گذشت، رویدادهای کوچک و بزرگ بسیاری رخ دادند که آغاز روندهای نوینی در زندگی اجتماعی ما هستند. از جمله این رویدادها، شروع پرونده‌های اقتصادی- اجتماعی روزنامه دنیای اقتصاد و آغاز ستون «بازتاب» در حاشیه این پرونده‌ها است. در جامعه‌ای که سنت روشنفکری بر اساس مجادله و خودحق‌انگاری بنا گذاشته شده، داشتن فضایی برای بحث تخصصی و حرفه‌ای، نعمتی است و شاید ایجاد این فضاها در نهایت بتواند به تحول در شیوه مباحثه و تبادل آرا و نظریات در جامعه ما تبدیل شود؛ جامعه‌ای که در آن متاسفانه معمولا «سخنگو» از «سخن» مهم‌تر است و باید برای نفی یک «نظر»، «صاحب‌نظر» را کوبید. با تاسف بیشتر، در میان روشنفکران جامعه ما، مستقل از خط فکری و ادعاهای فردی، اختلاف‌ها غالبا به حساب تفاوت در تجربه و سلیقه گذاشته نمی‌شود، بلکه دلیلی است برای باطل دانستن فرد و گاهی مقدمه‌ای برای حمله‌های شخصی.

در چنین شرایطی، باعث خوشحالی است که در سال ۹۱، روزنامه دنیای اقتصاد از این آفت مبرا بود و توانست ورای روزمرگی‌ها و روش‌های مرسوم در جامعه، به ارائه بحث‌ها و نظرات موجود درباره موضوعات توسعه و سرفصل‌های اقتصادی مختلف بپردازد. چالش اصلی این بخش در سال ۱۳۹۲، حفظ این بی‌طرفی و فضای سالم است. به ویژه وقتی که به خاطر می‌آوریم ما صاحب‌نظران مسائل اقتصادی، یا به عبارت دیگر اقتصاددانان، مبرا از کمی‌ها و کاستی‌های سایر شهروندان جامعه نیستیم. ما هم این استعداد را داریم که تفاوت در آرا را به دعواهای شخصی تنزل بدهیم و در سودای روشنفکر بودن رفتار و واژه‌های کسانی را برگزینیم که با فضاهای حرفه‌ای بیگانه‌اند. خوشبختانه استانداردهای حرفه‌ای و منش سازمانی روزنامه دنیای اقتصاد، سد محکمی در برابر این رفتارها ساخته‌اند. امروز به واسطه این منش، می‌توانیم با امیدواری به آینده نگاه کنیم. سال ۱۳۹۲ می تواند سال نهادینه شدن این مباحثه‌ها و این منشِ مبتنی بر تبادل نظر در کشور ما باشد که در صورت تحقق، قطعا رویداد فرخنده‌ای است.

در سالی که گذشت، موضوعاتی در پرونده‌های اقتصادی-اجتماعی دنیای اقتصاد مطرح شد که به مسائل روزمره‌ای پرداختند که بسیاری از هم‌میهنان با آنها مواجه هستند. مثلا پرونده‌های مربوط به کودکان کار، پرداخت خرده‌وام با وثیقه یارانه نقدی و بررسی سهمیه‌بندی جنسیتی دانشگاه‌ها، درباره موضوعاتی به بحث پرداختند که هر روز با آنها مواجه هستیم. این کاربردی بودن بحث‌ها و ارائه تحلیل بر اساس واقعیت‌های اقتصادی - اجتماعی جامعه را می‌توان به مسائل دیگری که هموطنانمان با آنها مواجه هستند نیز تعمیم داد و علاوه بر ارائه راه‌حل‌های کاربردی، درباره موانع اجرایی شدن یا عوامل کاهش کارآیی این راه‌حل‌ها هم صحبت کرد. در نتیجه، در کنار این روند، نهادسازی شکل‌گرفته بر اثر این پرونده‌ها و نیز ستون بازتاب‌ها می توانند از گروه متنوع‌تری از صاحب‌نظران و دانشجویان رشته‌های اقتصاد، علوم بازرگانی، علوم اجتماعی و حقوق استفاده نمایند. همچنین می‌توان از موضوعات متنوع‌تری در این صفحات استفاده کرد. قطعا کمبودی در موضوعات ملی و بین‌المللی برای این صفحات وجود ندارد، ولی می‌توان درصدی از موضوعات را به موضوعات محلی و استانی در کشور اختصاص داد تا فعالان اقتصادی محلی و دانشگاهیان شهرهای مختلف هم فضایی برای ابراز نظر درباره چالش‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرهایشان داشته باشند. مناطق مختلف کشورمان، چالش‌ها و پتانسیل‌های مختلفی در فرآیند توسعه دارند که وقت آن رسیده است درباره آنها صحبت کنیم. از سوی دیگر مباحثاتی از سبک پرونده های اقتصادی-اجتماعی دنیای اقتصاد می‌توانند به بسیاری از پیش‌فرض‌های نادرست و کلیشه‌های غلط درباره توسعه اقتصادی مناطق مختلف کشور پایان بدهند.

فراگیر کردن بحث‌های اقتصادی و موضوعات روند توسعه در جامعه ما، آثار فرخنده‌ای خواهد داشت و می‌تواند گامی بزرگ در تحقق شعار «جهانی فکر کردن و محلی عمل کردن» باشد. در پایان سال ۱۳۹۱، این حس بسیار خوبی است که روند توسعه در کشور ما به‌رغم همه چالش‌هایش، به راه خویش ادامه می‌دهد و هر روز بُعد تازه‌ای به این تحول اضافه می‌شود و پرونده‌های اقتصادی-اجتماعی دنیای اقتصاد، گرچه می‌توانند بسیار بهتر شوند و گرچه در ابتدای راه هستند، یکی از این تحولات مثبت بودند.

* اقتصاددان و مدرس دانشگاه ایالتی کلایتون

جای خالی موضوعات محلی و استانی