درون دنیای مردسالار
برزو ارجمند
بازیگر
چه کسی می‌تواند ادعا کند سینما را دوست دارد اما فیلم «پدر خوانده» را بارها ندیده است؟ من فکر می‌کنم «پدرخوانده» بخش عظیمی از سینمای جهان است و باید آن را هر بار مرور کرد و به خاطر همین بدون هیچ مقدمه‌چینی از شما می‌خواهم حتما این فیلم را با دقت ببینید. فیلم از روی داستانی عامه‌پسند اقتباس شد که به همین نام توسط حبیب‌الله شهبازی به فارسی ترجمه شده است. چالش میان باندهای مافیایی برای تصاحب هرچه بیشتر قدرت در همه زمینه‌ها، حتی عرصه فرهنگ و هنر، تم اصلی داستان را تشکیل می‌دهد. این کشمکش هزینه‌های گزافی را برای هر یک از بازیگران به دنبال دارد. کشتن و یا قربانی کردن اطرافیان و در قبال آن قربانی شدن خود و فرزندان، نتیجه بازی در این جبهه است. فیلم پدرخوانده اثری است با رویکردی کاملا مرد محور که دنیای زنان را تحت سیطره و بازی‌های قدرتمدارانه خود، تحت‌الشعاع قرار داده است. زنان یا وسیله و بهانه دعوای مردان هستند (کتک خوردن دختر دون توسط شوهر و کشته شدن سانی در راه خانه خواهر)، یا قربانی مطامع کوتاه‌مدت مردان می‌شوند (کشته شدن همسر مایکل، آپولونیا دختر سیسیلی)، و یا خانه‌دار و آشپز قابلی هستند در دنیای هراس‌‌آلود و آکنده از دروغ آفریده مردان، که حق اعتراض و پرسش نداشته و تنها باید سکوت اختیار کنند (کِی، زن مایکل در آخرین سکانس با دروغ مسلم مایکل آرام می‌گیرد). رنگ قالب صحنه‌ها تیره و قهوه‌ای سوخته است که تداعی‌کننده سبک معماری و ترکیب رنگ مکتب گوتیک می‌باشد. مردان در اتاق‌های تاریک و پنجره‌های پوشیده به رتق و فتق امور می‌پردازند و توطئه‌چینی‌ها و تعاملاتشان را شکل می‌دهند. موسیقی متن فیلم که از ترانه‌های قدیمی ایتالیایی سرچشمه می‌گیرد در برخی صحنه‌ها وظیفه دراماتیزه کردن حوادث را عهده‌دار است و در برخی صحنه‌ها پوشش ریاکارانه عملکرد سرشار از خشونت کاراکترها را، کنار می‌زند و ما را به عمق دنائت خفته در زیر آن رهنمون می‌سازد. پدر خوانده فیلمی درباره قدرت است دستگاهی که ممکن است در هر کشور، شهر، روستا و حتی یک خانه در اشل کوچک و کوچک‌تر شکل بگیرد. فیلم شاید به ظاهر مناسبات قدرت در دستگاه سیاسی آمریکا را به طور اخص مد نظر قرار داده است، اما نوع نگاه به موضوع آنقدر کلی و همه‌جانبه است که به‌راحتی در هر زمان و مکانی ، قابل بسط و تعمیم است همین نگاه کلی است که فیلم را از یک اثر معمولی که شاید به دستگاه فرد، سیستم یا جامعه‌ای خاص می‌پردازد خارج می‌کند و به آن جنبه‌ای فرا زمانی می‌بخشد.