از ونیز تاپکن - ۵ اسفند ۸۶
ابراهیم همتی
خصوصی‌سازی و چالش‌های سرمایه‌گذاری خارجی از دغدغه‌های اصلی مدیران ارشد صنعت فولاد و ریخته‌گری طی سال‌های اخیر بوده است. هم‌اکنون صنعت فولاد و ریخته‌گری ایران با دوری از نگرش جهش بزرگی را به سوی توسعه پایدار آغاز کرده است.

صنعت فولاد و ریخته‌گری برای افزایش راندمان در برنامه خصوصی‌سازی و جذب سرمایه‌های خارجی نیازمند است تا در چارچوب سیاست‌گذاری‌های کلان دولتمردان جمهوری اسلامی ایران دیدگاه منطقه‌ای خود را که بر پایه نگرش سنتی پایه‌ریزی شده، به دیدگاه فرامنطقه‌ای تغییر دهد و تعاریف جدیدی از موقعیت استراتژیک و ژئوپلتیک خود در توسعه بازارهای آسیایی - اروپایی ارائه کند. براساس شعار سمپوزیوم فولاد 86 طرح «از ونیز تا پکن» توانسته است استراتژی توسعه راهبردی خود را براساس چشم‌انداز 20ساله صنعت فولاد و ریخته‌گری (ایران توسعه یافته 1404) از درون‌گرایی به برون‌گرایی تغییر دهد. این طرح در سه بخش مدیریت استراتژیک، مدیریت بازارهای بین‌المللی و تجارت الکترونیک (منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای) و مدیریت بازرگانی با هدف تمرکززدایی و حذف موانع تجاری و تعرفه‌های تعریف و به مباحثه گذاشته شده است.
ذخایر طبیعی از جمله ذخایر معدنی و منابع زیرزمینی در کنار نیروی انسانی ماهر و متخصص زیربنای توسعه صنعت فولاد و ریخته‌گری در ایران است. عوامل بسیار زیادی بر روی توسعه راهبردی صنعت فولاد و ریخته‌گری ایران تاثیرگذار بوده است مانند مواد اولیه (فروآلیاژها، معدنی، آلیاژی و ...)، نیروی انسانی متخصص و متعهد، هزینه‌های خصوصی‌سازی، تولید، سرمایه‌گذاری خارجی و نقش آن در توسعه راهبردی صنایع فولاد و ریخته‌گری ایران و همچنین مشکلات زیست‌محیطی و اقلیمی. با توجه به رشد فزاینده مصرف داخلی محصولات فولادی و همچنین افزایش مصرف جهانی آن در دهه‌های آینده طرح «از ونیز تا پکن» توانسته است براساس چشم‌انداز ۲۰ساله توسعه صنعت فولاد و ریخته‌گری (ایران توسعه‌یافته ۱۴۰۴) مطرح و عملیاتی شود، هم‌اکنون با توجه به گستردگی جغرافیایی و جمعیتی محدوده اجرای طرح در آسیا و اروپا، دامنه نفوذ بالای این طرح از کشور ایتالیا تا سواحل شرقی چین حائز اهمیت است.
این طرح با هدف خصوصی‌سازی و توسعه سرمایه‌گذاری خارجی از تاریخ 22دسامبر سال 2004 مراحل مطالعاتی و تحقیقاتی خود را آغاز کرده و پس از انجام حداقل 4000ساعت کار مطالعاتی در سال 2006 میلادی در سه بخش مدیریت استراتژیک، مدیریت بازارهای بین‌المللی و تجارت الکترونیک و مدیریت بازرگانی تعریف و عملیاتی شده است. این یک طرح فرامنطقه‌ای و فراملیتی (آسیایی - اروپایی) محسوب می‌شود، لذا سعی خواهد شد تا خلاصه‌ای از تحقیقات و مباحث مطالعاتی مربوط به آن در سمپوزیوم فولاد 86 به حضور کلیه مدیران و متخصصان زحمتکش و بی‌ادعای صنعت فولاد و ریخته‌گری تقدیم شود، مجریان این طرح در ایران امیدوارند بتوانند در زمان تعیین شده و با کمک و عنایت ریاست‌محترم جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای دکتر احمدی‌نژاد و وزارتخانه‌های تابعه، دبیران محترم انجمن آهن و فولاد و انجمن صنفی کارخانه‌های صنعت ریخته‌گری بخش عملیاتی طرح را در موعد مقرر به پایان رسانده و آن را به عنوان یک طرح راهبردی جامع در سمپوزیوم فولاد 87 و همچنین سمپوزیوم‌ها و سمینارهای مهم بین‌المللی سال 2008 میلادی در اروپا و آسیا ارائه نمایند.
روش تحقیق
شعار اصلی طرح از ونیز تا پکن تولید حداقل 100میلیون تن محصولات فولادی و ریخته‌گری براساس چشم‌انداز ایران توسعه یافته است و سعی شده تا تحقیقات و مطالعات انجام شده در این زمینه راهبردی و براساس شکل‌گیری سازمان نوین بر محور مدیریت دانایی در صنعت فولاد و ریخته‌گری باشد. واحد تحقیق و توسعه اجرای استراتژی اصلی طرح را برپایه انتقال فن‌آوری‌های پیشرفته، تعدیل فرآیندها و سازگار نمودن آنها با قوانین داخلی، مواد خام و فروآلیاژی داخلی و خارجی، سازگار کردن فرایندها با بازارهای داخلی و بین‌المللی (فرامنطقه‌ای) قرار داده است و در این زمینه مکاتبات و مذاکرات متعددی با بخش‌های بازرگانی سفارتخانه‌های ایتالیا، آلمان، فرانسه، ترکیه، چین، مالزی و ... انجام داده و همچنین در این زمینه رایزنی‌های خود را با دولت محترم جمهوری اسلامی ایران و همچنین انجمن آهن و فولاد، انجمن صنفی کارخانه‌‌های ریخته‌گری، اتاق‌های بازرگانی ایران و کشورهای اروپایی و آسیایی آغاز کرده است و امیدوار است تا بتواند نتایج حاصله را به عنوان یک طرح راهبردی در سمپوزیوم فولاد 87 ارائه کند.
نتایج و بحث
الف - مدیریت استراتژیک: خصوصی‌سازی و چالش‌های پیش روی سرمایه‌گذاری خارجی از محورهای اصلی «مدیریت استراتژیک» در صنعت فولاد و ریخته‌گری ایران می‌باشد.
تجربیات کشورهای آلمان و ژاپن پس از جنگ دوم جهانی (۱۹۶۸-۱۹۴۸) و همچنین توجه ویژه به بازسازی صنایع فولاد چین پس از مائو به ما کمک می‌کند تا استراتژی مناسبی را برای توسعه صنایع فولاد و ریخته‌گری براساس برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله با هدف تولید سالانه ۱۰۰میلیون تن (حداقل) انتخاب کنیم. کشور ایران برای توسعه پایدار خود در سال‌های۱۴۰۵-۱۴۰۰هجری شمسی به حداقل ۱۰۰میلیون تن محصول و فرآورده‌های فولادی نیاز دارد، مطابق برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله سال‌های میانی ۱۴۰۰-۱۳۹۰هجری شمسی می‌تواند برای صنعت فولاد و ریخته‌گری ایران سال‌های طلایی محسوب شود. به شرط اینکه خصوصی‌سازی بر مبنای توسعه سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان یک راهبرد مناسب تلقی شود.
مدیریت استراتژیک در صنعت فولاد در سه مرحله اصلی تعریف و به اجرا گذاشته می‌شود که نتایج حاصله می‌تواند در درازمدت ارزشمند باشد: در مرحله اول تدوین یک استراتژی مناسب برای توسعه راهبردی آن با هدف دستیابی به تولید سالانه حداقل 100میلیون تن فرآورده‌های فولادی لازم و ضروری است، در مرحله دوم اجرای استراتژی توسط تمامی بخش‌های زیرمجموعه حائز اهمیت بوده و در مرحله سوم نیز ارزیابی دقیق از استراتژی انتخاب شده می‌تواند ضریب خطا را در عملکردهای گروهی به حداقل برساند، زیرا که همواره مدیریت استراتژیک در نقطه مقابل مدیریت یا نگرش سنتی تعریف می‌شود و همواره نیز مدیریت سنتی از سده 16میلادی تاکنون بر پایه فردیت استوار بوده در حالی که مدیریت استراتژیک با ایجاد پیوندهای مستحکم بر پایه رفتارهای گروهی و سازمانی تعریف و برای کسب موفقیت سازمانی تلاش می‌کند.
در کشور ایران مدیریت استراتژیک فقط معطوف به سیاست‌های بازرگانی نمی‌شود؛ بلکه اجرای استراتژی‌های گروهی هدفمند، استفاده از فرصت‌ها و مقابله با چالش‌های مهم خصوصی‌سازی و سرمایه‌گذاری خارجی، تقویت نقاط قوت صنعت فولاد ایران و کاهش ضعف‌های داخلی،‌ جایگزینی هدف‌های بلندمدت به جای هدف‌های کوتاه‌مدت (سالانه)، تبیین استراتژی‌های ابزاری کارآمد، فن‌آوری اطلاعات و دوری از سیاست‌های انقباضی گذشته، مهم است. برخلاف دیدگاه حاکم بر مدیریت سنتی، مدیریت استراتژیک آن را نفی نکرده؛ بلکه همواره از مزایای غیرقابل انکار آن در جهت افزایش منافع مالی برای جمع استفاده می‌نماید.
براساس ماهیت رقابت جهانی ما برای ایجاد تحولات عمیق سازمانی نیازمند همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی هستیم، در این گونه همکاری‌ها ما به دنبال ایجاد شرکت‌های مادر هستیم تا با اتصال حلقه‌ها به آن از رقابت‌پذیری بیشتری در بازارهای جهانی برخوردار شویم. جهانی‌سازی در ایران می‌تواند بر پایه مدیریت استراتژیک اصلاح شود و بر پایه اصلاحات انجام شده می‌توان بیشترین سرمایه خارجی را طی سال‌های آتی جذب کرده و چالش‌های پیش روی را می‌توان به حداقل ممکنه رساند. جهانی شدن فرآیندی است که بدان وسیله تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی در سطح جهانی یکپارچه می‌شود، جهانی شدن می‌تواند در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تعریف شود، تعریف جدید از جهانی شدن برای شرکت‌های مهم فولادسازی موجب ایجاد فرصت‌های جدید و استثنایی می‌شود که آنها را برای دستیابی به اهداف درازمدت و افزایش بهره‌وری سازمانی یاری می‌رساند.
ب- مدیریت بازارهای بین‌المللی و تجارت الکترونیک (منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای): در عصر حاضر که به نام عصر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات نامیده شده است، به‌کارگیری فن‌آوری‌های جدید، انتقال اطلاعات و روش‌های جدید ارتباطات به صورت طرح‌های جدید اجرایی مطرح و در حال حاضر در اکثر کشورهای توسعه‌یافته اجرا شده و منافع و تحولات عظیمی را در صنعت فولاد و ریخته‌گری آن کشورها ایجاد کرده است. کشورهای در حال توسعه از جمله ایران به منظور دستیابی به این موفقیت‌ها، پیشرفت‌ها و تقویت جایگاه صنعت فولاد کشور در بازارهای منطقه‌ای جهان، راهی جز ملحق شدن به این طرح بین‌المللی را ندارند و ملزم به تجدیدنظر در استراتژی‌ها و سیاست‌های تجاری و بازرگانی و پرهیز از نگرش سنتی در این زمینه هستند.
امروزه تجارت الکترونیک از ارکان اصلی مدیریت بازارهای بین‌المللی است و از چالش‌برانگیزترین مباحث در تقابل با نگرش سنتی در گذشته و حال بوده است. تجارت الکترونیکی و انواع آن در سال‌های گذشته مورد بررسی کارشناسان و متخصصان صنعت فولاد و ریخته‌گری قرار گرفته و امری ضروری برای گسترش و جهانی‌سازی این صنایع در ایران شناخته شده است.
در سال‌های گذشته در کشور ایران همواره مباحث سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مربوط به تجارت الکترونیک مورد تاکید واقع شده است و تحقیقات به‌عمل آمده در دو سال گذشته نشان می‌دهد که ماهیت تجارت الکترونیک برای رشد و توسعه صنعت فولاد و ریخته‌گری هرگز به مباحثه گذاشته نشده است، مجریان طرح از ونیز تا پکن تلاش کرده‌اند تا با توجه به نیازهای صنعت فولاد و ریخته‌گری به بازارهای بین‌المللی تعریف جدیدی از آن داشته باشند: تجارت الکترونیک مجموعه تبادلات الکترونیکی با توجه به مسائل امنیتی و مدیریت صحیح ارائه و انتقال اطلاعات و خدمات به منظور بهینه‌سازی، تسهیل و سرعت بخشیدن به شرکت‌ها و افراد برای دستیابی به بازارهای بیشتر و امکانات بیشتر است و روش نوین تغییر رویکرد در عملکرد شرکت‌ها از سنتی به مدرنیته است که موجب تشکیل بازارهای جهانی و از بین رفتن انحصار اطلاعات و مزیت رقابتی در داخل و بازارهای جهانی خواهد شد. جهت محقق شدن شعار سمپوزیوم فولاد ۸۶ باید به صورت زیربنایی به این موارد مهم پرداخته و با فرهنگ‌سازی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب شرایط پیوستن به بازارهای جهانی را مهیا سازیم تا متعاقب آن شاهد دستاوردها و پیشرفته‌های عظیم ملی باشیم. براساس آخرین پیش‌بینی‌های به‌عمل آمده اجرای طرح تجارت الکترونیک در کشور طی برنامه سوم توسعه حدود ۲۱۰میلیارد ریال هزینه در بر داشته است و برآوردهای صورت گرفته نشان می‌دهد این هزینه‌ها با توجه به رشد بالای مصرف محصولات فولاد در کشور ایران و سایر کشورهای در حال توسعه و توسعه‌‌یافته دارای توجیه اقتصادی بسیار بالایی است و هزینه‌های صرف‌شده در همان سال اول اجرای طرح، به سرعت مستهلک خواهد شد، بنابراین با توجه به برنامه‌های خصوصی‌سازی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله صنعت فولاد و ریخته‌گری، فقدان زمینه‌های حقوقی لازم برای به‌کارگیری تجارت الکترونیک از قبیل امضای الکترونیک و عدم‌پذیرش اسناد الکترونیکی توسط قوه قضاییه و نبود مراجع صدور گواهی امضای دیجیتالی در کشور بر پایه دولت الکترونیکی و تایید احراز هویت خریداران و فروشندگان توسط مراجع ذی‌ربط، عدم‌وجود سیستم امنیتی انتقال اسناد الکترونیک و وجوه و کارت‌های اعتباری، سازگار نبودن آن با قوانین متحدالشکل بین‌المللی در مسائل گمرک، اخذ مالیات و بانکداری الکترونیکی، امنیت اطلاعات، نبود شبکه اصلی تجارت الکترونیک در کشور و سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مربوط به آن، عدم اطلاع کافی موسسات کوچک و بزرگ از تجارت الکترونیک و ماهیت راهبردی آن در توسعه جمعی و ... استقرار این سیستم را با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌رو می‌کند که همکاری جمعی در قالب این طرح می‌تواند پاسخگوی بخش مهمی از مشکلات و نیاز شرکت‌های فولادسازی و ریخته‌گری باشد. از مهمترین مباحث مطرح شده در تجارت الکترونیک و نقش آن در توسعه راهبردی صنعت فولاد و ریخته‌گری شامل: کاهش هزینه‌های جانبی تجارت الکترونیک، مسائل مربوط به فیلترینگ حرفه‌ای و امکان دسترسی شرکت‌ها به کلیه اطلاعات تخصصی موجود در شبکه جهانی وب‌ و افزایش امنیت شبکه‌های داخلی در تعامل با شرکت‌های اروپایی و آسیایی، ایجاد سایت‌های تخصصی و پرهیز از روش‌های سنتی برای نمایش محصولات و ارائه اطلاعات اینترنتی، استفاده از کارشناسان و صاحبان دانش‌ در زمینه فن‌آوری اطلاعات و ارتباط و تجارت الکترونیک جهت تبلیغ و بازاریابی محصولات و خدمات تکمیلی، تجزیه و تحلیل و کنترل سرعت انتشار اطلاعات رقابتی برای فعالان صنعت فولاد ایران می‌باشد. بازارهای الکترونیکی باعث انجام معاملات به صورت چندجانبه می‌شود به طوری که تولید‌کنندگان محصولات فولادی و ریخته‌گری می‌توانند با استفاده از «فرآیند بازخورد» که در ایران مورد غفلت قرار گرفته به تعاملات استراتژیک با شرکت‌های خارجی دست یابند، طرح از ونیز تا پکن در تلاش است تا این فرآیند را به صورت حرفه‌ای احیا نماید که در اصل بده و بستان اینترنتی و ارتباط دوسویه بین شرکت‌ها و کشورهای عضو طرح، موجب تقسیم منافع بین طرفین خواهد شد که خلاف نگرش سنتی‌ حاکم بر بازار داخلی است. تجارت الکترونیک یک راهبرد مهم در طرح «از ونیز تا پکن» است که بدون ایجاد پیش‌زمینه‌های اجرای تجارت الکترونیک و مدیریت بازارهای بین‌المللی از طریق آن اجرای این طرح دچار مشکل خواهد شد.
ج- مدیریت بازرگانی با هدف تمرکززدایی و حذف موانع تجاری و تعرفه‌ها: مدیریت بازرگانی از محورهای اصلی خصوصی‌سازی و چالش‌های مهم سرمایه‌گذار در صنعت فولاد و ریخته‌گری بوده است، طرح از ونیز تا پکن راهکارهای مهمی را برای توسعه راهبردی صنعت فولاد و همچنین تعامل هر چه بیشتر با شرکت‌های پیشرو اروپایی و آسیایی جست‌و‌جو می‌کند که شامل: حذف موانع پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی (1)، اصلاح و تغییر ساختارهای قوانین و مقررات همگام با جهانی شدن (2)، دستیابی به مبانی اصلی تجارت آزاد و مدرن‌سازی آن در صنعت فولاد (3)، تغییر در تفکرات و دیدگاه‌های سنتی (4)، توسعه زیربناهای حمل‌ونقل و نفی مدیریت سنتی بر آن (5)، توسعه راهبردی و توجه ویژه به عنصر رقابت.
مجریان طرح معتقد هستند که پیوستن و اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران امکان‌پذیر است، یکی از کنوانسیون‌های مهم بین‌المللی در زمینه تجارت بین‌الملل، کنوانسیون سازمان ملل متحد در خصوص قراردادهای فروش بین‌المللی کالا مصوب ۱۹۸۰ میلادی است، بومی‌سازی این کنوانسیون در داخل کشور می‌تواند نقش بسزایی در رشد و توسعه صنعت فولاد و ریخته‌گری در چارچوب برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله داشته باشد، بومی‌سازی و نهادینه کردن این کنوانسیون با در نظر گرفتن منافع ملی جمهوری اسلامی ایران می‌تواند زمینه مناسبی را برای تعاملات بیشتر شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های بزرگ اروپایی فراهم آورد. از دیگر موضوعات مهم طرح «از ونیز تا پکن» همکاری صنعتی و تکنولوژیکی شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های خارجی است که از مهم‌ترین راهبردهای این طرح رایزنی با دولت محترم جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حوزه طرح در رابطه با «کنوانسیون پاریس» است، جذب سرمایه و بومی‌سازی تکنولوژی در چارچوب کنوانسیون پاریس می‌تواند برای شرکت‌های ایرانی بسیار سودمند باشد، این کنوانسیون به عنوان ریشه‌دارترین و معتبرترین مصوبه بین‌المللی در زمینه حفظ دانش فنی و دارایی صنعتی شرکت‌های ایرانی و غیرایرانی است که در سال ۱۹۷۹میلادی در استکهلم الحاقیه‌ای به آن اضافه شده است و با توجه به اینکه ایران هنوز نتوانسته به عضویت سازمان تجارت جهانی (WTO) درآید، سند نهایی کنوانسیون پاریس با کلیه اصلاحیه‌ها و پیوست‌هایش که دارای ۳۰ماده بوده، می‌تواند مبنای خوبی برای همکاری راهبردی شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های بزرگ اروپایی و آسیایی در قالب طرح باشد. همچنین طرح نیم‌نگاهی نیز به دو موافقتنامه بین‌المللی شامل «معاهده همکاری در زمینه حقوق ثبت اختراع» و «موافقتنامه راجع به جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق دارایی فکری» دارد که می‌تواند در آینده عامل مهمی برای افزایش همکاری راهبردی شرکت‌های اروپایی و ایرانی با یکدیگر باشد. از دیگر موارد مهم طرح در بخش مدیریت بازرگانی «مقررات بین‌المللی اعتبار اسنادی (L/C)» و توجه به ماده ۳۶ پیمان ماستریخت بوده که با توجه به اینکه طرح در قلمروهای حکومتی و قضایی مستقل از یکدیگر اجرا می‌شود، برای تسهیل در تجارت و تعاملات مهم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با هدف ایجاد تحولات ساختاری الزامی است. توسعه زیربناهای حمل و نقل کالا و اجرای صحیح آن می‌تواند نقش بسزایی در توسعه راهبردی صنعت فولاد و ریخته‌گری داشته باشد. مدرنیزه شدن صنعت حمل‌ونقل در کشورهای اتحادیه اروپایی و برخی از کشورهای آسیایی توسعه‌یافته در طی دو دهه اخیر و همچنین اهمیت استراتژیک حمل‌ونقل در توسعه صنعت فولاد، به‌رغم کنوانسیون‌های متعدد در زمینه حمل‌ونقل و عضویت رسمی ایران در کنوانسیون‌ها، به طور کامل اجرا نشده است.
دولت ایران با درایت کامل به کلیه کنوانسیون‌ها و پروتکل‌های اصلاحی ملحق شده است، ولی به دلیل وجود تفکرات سنتی حاکم بر شرکت‌های حمل‌ونقل داخلی، اجرای برخی از ماده‌های مهم اصلاحی را غیرممکن ساخته است و عدم توجه به آنها در سال‌های آتی موجب زیان فراوان و عامل مهمی در عدم توسعه راهبردی صنعت فولاد و ریخته‌گری خواهد شد.
اصلاح قوانین گمرکی و ایجاد تسهیلات اداری، گمرکی و فضایی و شفاف‌تر کردن قوانین بخش تجاری و رفع موانع ارتباطی در درازمدت منجر به سهولت مبادلات تجاری و توسعه صنعت فولاد خواهد شد. سیاستگذاری‌های کلان و خرد صنعت فولاد باید به سوی پویایی و انعطاف‌پذیری بیشتر مطابق با اصول اقتصادی جهانی و اسلامی حرکت کند و فضا و عرصه رقابت از حالت درون‌گرایی و ملی بودن به معنای محدود بودن در مرزهای جغرافیایی و روند ناکارآمد، انحصار و حمایتی به چشم‌انداز مطلوب توام با رویکرد ملی، منطقه‌ای و جهانی سوق داده شود.
نتیجه‌گیری
طرح از ونیز تا پکن که یک طرح راهبردی است بر پایه همکاری صنایع فولاد و ریخته‌گری در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی و مصوبات سازمان ملل متحد و به خصوص مصوبات مجمع عمومی از جمله میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب ۱۹۶۶ و منشور حقوق و تکالیف اقتصادی دولت‌ها مصوب ۱۹۷۴ میلادی شکل گرفته است و امیدوار است با عملیاتی شدن طرح در سال آینده شرکت‌های ایرانی و اروپایی بتوانند در چارچوب طرح در زمینه خصوصی سازی و جذب سرمایه و دانش فنی به موفقیت‌های بالایی در ۲۰سال آینده دست یابند، لذا ضمن پوزش فراوان از کلیه فعالان و متخصصان صنعت فولاد و ریخته‌گری و با توجه به حجم بالای (۱۱۲۰صفحه) طرح مطالعاتی اولیه، نتیجه‌گیری را به سمپوزیوم فولاد ۸۷ و عملیاتی شدن کامل طرح موکول می‌نماید. انشاءا...
همکاران: فاطمه محمدبیگی، پگاه شهیدانی مقدم