نگاهی به بازار خودروهای کلکسیونی

حراج معروف اسکاتزدیل در ایالت آریزونای آمریکا هفتۀ گذشته میزبان چندین خودروی کلاسیک و مشتاقان و خریداران احتمالی آنها بود. خودروی معروفی که در سری تلویزیونی بتمن در سال 1960 زیر پای قهرمان فیلم بود، یکی از معروفترین خودروهای این حراج بود که در نهایت در ازای 4 میلیون و 200 هزار دلار به فروش رفت.

مرسدس بنز 300 SL کلارک گیبل، بازیگر معروف هالیوود، خودروی دیگری بود که حلقه‌های فشرده از جمعیت را دور خود جمع کرد. کلارک گیبل این مرسدس بنز را به قیمت 7 هزار و 295 دلار خرید، اما در حراج اسکاتزدیل در نهایت در ازای 2 میلیون و 35 هزار دلار به خانۀ جدیدش رفت. این نمایشگاه تنها جولانگاه خودروهای کلاسیک متعلق به تلویزیونهای سیاه و سفید نبود. اولین شورولت کوروت سال 2014 هم در این نمایشگاه آمادۀ فروش بود. از این خودرو اخیراً برای اولین بار در نمایشگاه بین‌المللی دیترویت رونمایی شد و در این حراج، ریک هنریک، مالک تیم اتومبیلرانی ناسکار، آن را به قیمت 1 میلیون و 5000 دلار خرید. اما گرانترین خودرو یک فراری مدل سال 1958 بود که به قیمت 8 میلیون و 250 هزار دلار فروخته شد. گفتنی آنکه در نهایت این حراج 223 میلیون و 800 هزار دلار خرج روی دست کلکسیونرها گذاشت، یعنی 40 میلیون دلار بیش از سال 2011 و 60 میلیون دلار بیش از سال 2007 و قبل از شروع بحران اقتصادی.
سانتا مونیکا دیگر حراج معروف آمریکاست که پروندۀ سال ۲۰۱۲ خود را با فروشی بالغ بر ۱۸۹ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار به ازای ۲۹۶ خودرو بست، یعنی میانگین ۶۴۰ هزار دلار برای هر خودرو و افزایشی ۴۴ درصدی به نسبت سال ۲۰۱۱. از فهرست حراج سانتا مونیکا در سال گذشته یک مرسد بنز ۵۴۰ K مدل سال ۱۹۳۶ به قیمت ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار و یک فراری ۲۵۰ GT LWB به قیمت ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار به فروش رفت.
ارقام سرسام آورند. واقعیت این است که طی چند سال اخیر از بحران فراگیر اقتصادی که پیش و بیش از همه گریبان خودروسازان و فروش آنها را گرفت، اثری در فعالیت‌های فروشندگان و عشاق خودروهای کلاسیک دیده نمی‌شود. این در حالی است که از سال 2009 به این سو میانگین قیمت خودروهای کلکسیونی 33 درصد افزایش یافته و برای مثال حدود قیمت خودروهای پرطرفداری که در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم ساخته شده‌اند از 940 هزار دلار به 1 میلیون و 250 هزار دلار رسیده است.
اما تناقض آنجاست که، گذشته از جنون کلکسیونرهای خودرو، درست همین رکود اقتصاد است که از نظر تحلیلگران موجب رونق گرفتن چنین بازارهایی شده است. وگرنه بعید است در روزهایی که بیکاری و چشم‌انداز تاریک آینده بر زندگی شهروندان کشورهای غرب سایه افکنده، کسی هوس کلکسیونری خودرو کند و به تعداد اعضای این باشگاه اضافه کند. مسئله این است که میلیاردهایی هستند که پول در جیب دارند اما در این روزهای پرنوسان اعتمادی به بازارهای رسمی همچون بازار سهام و یا بنگاه‌های سرمایه‌گذاری ندارند (که البته حق کمابیش با آنهاست)، بنابراین خودروی کلکسیونی می‌خرند. هر چه باشد سر و کله زدن با مرسدس بنزی که روزگاری مرکب کلارک گیبل بوده حتماً لذتبخش است. اما این همۀ ماجرا نیست. خرید چنین خودروهایی در واقع سرمایه‌گذاری نسبتاً مطمئنی است. بسیاری از خودروهایی که در حراج‌های اصلی سال ۲۰۱۲ به قیمت‌های گزاف فروش رفتند آنهایی بودند که صاحبانشان سال‌ها پیش به قیمت‌هایی بسیار کمتر از این‌ها خریده‌اند. در نتیجه بسیاری معتقدند که افزایش قیمت خودروهای کلکسیونی حبابی است که در پی افزایش تقاضا پدید آمده و احتمالاً با بازگشت ثبات نسبی به اقتصاد خواهد شکست.

دلایل و نتایج هر چه باشند، بحران و رکود اقتصادی در سال‌های اخیر آب به آسیاب برگزارکنندگان حراج‌ها در کشورهای غربی ریخته است و ایام را به کامشان کرده. پیش‌بینی‌ها حاکی از آنند که این روند در سال ۲۰۱۳ هم ادامه خواهد یافت. مدیر شرکت بیمۀ Hagerty می‌گوید مشتریان گرسنۀ این خودروها می‌دانند که برای صاحب شدن خودروی جذابی که در یک حراج چشم‌شان را گرفته باید سر کیسه را شل کنند. بنابراین دست به نقد پا به این حراج‌ها می‌گذارند و تا زمانی که چنین خودروهای جذابی در حراج‌ها به نمایش درمی‌آیند، بازارشان پررونق باقی خواهد ماند.
در آخر نگاهی به برخی از معروف‌ترین کلکسیونرهای خودرو خالی از لطف نخواهد بود. بر اساس آخرین گزارش‌ها سلطان برونئی، که علاوه بر خودرو صاحب هر چیز دیگری در این دنیا هم هست، بیش از 5000 خودرو دارد. ممکن است در مورد سلطان این پرسش به ذهن برسد که واقعاً این تعداد خودرو به چه کار او می‌آید، اما همان ذهن می‌گوید احتمالاً همۀ خودروهای نیکلاس کیج، بازیگر محبوب فیلم‌های حادثه‌ای هالیوود، حتماً به کارش می‌آید. او یک خورۀ خودروست و حتی لامبورگینی میورای شاه سابق ایران را هم به جمع دارایی‌هایش اضافه کرده است. نیکلاس کیج در ردۀ هشتم بزرگترین کلکسیونرهای خودرو در دنیاست و سلطان برونئی در ردۀ دهم. چارلی واتس از اعضای گروه راک رولینگ استونز هم صدها خودرو دارد و در ردۀ هفتم نشسته، اما مسئله اینجاست که او گواهی رانندگی ندارد. برایان جانسون مدیردیگر گروه راک AC/DC هم مجموعه‌های گرانقیمت از خودرو دارد، از جمله یک موتور وسپای مدل 1957. او در ردۀ پنجم این فهرست است. اما از همه عجیب‌تر نشستن نیک میسون عضو گروه افسانه‌ای پینک فلوید در ردۀ سوم است، چون قرار بود هیچ‌کدامشان اهل ظواهر دنیوی نباشند یا دست‌کم این‌طور به نظر می‌رسید.