اطمینان ویرانگـر - ۳۰ شهریور ۹۱
اصلا وسواس چیست؟ از کجا می‌آید و اگر بیماری است درمان دارد؟ بلی، وسواس یک بیماری است، بیماری که تنها یکی از انواع مختلفش وسواس آلودگی و شست‌وشو است و مختص زنان، اما بسیاری از آقایان و حتی کودکان هم به این بیماری مبتلا هستند.
اصلا وسواس چیست؟ از کجا می‌آید و اگر بیماری است درمان دارد؟ بلی، وسواس یک بیماری است، بیماری که تنها یکی از انواع مختلفش وسواس آلودگی و شست‌وشو است و مختص زنان، اما بسیاری از آقایان و حتی کودکان هم به این بیماری مبتلا هستند.بیماری وسواس یک بیماری مخرب و ناتوان‌کننده‌ای است که تمام فعالیت‌های روزمره، اجتماعی، اقتصادی خانواده را مختل می‌کند. غالبا بیمار وسواسی به خاطر رفتارهایش در جامعه منزوی می‌شود. ارتباطات خانوادگی و اجتماعیش قطع می‌شود و بیمار احساس سرگردانی و درماندگی می‌کند. وسواس یک فعالیت ذهنی بیهوده، مخرب و مزاحم است که عود می‌کند و تکرار می‌شود و به تدریج به یک احساس، تفکر و حتی عقیده درمی‌آید و به صحنه زندگی و عمل کشیده می‌شود. همان‌طور که گفته شد، وسواس بیماری مردانه یا زنانه ای نیست، اما گاهی در میان زنان شایع‌تر است. البته برخی معتقدند نقش هورمون‌های زنانه چون پروژسترون و استروژن در زنان را نمی‌توان در بروز این بیماری نادیده گرفت. مطابق آمار جهانی، بین 5 تا 8 درصد افراد هر جامعه به گونه‌ای از وسواس مبتلا هستند. آمار کشور ما هم تفاوت چندانی با آمار بین المللی ندارد. همین آمارها نشان می‌دهند بیش از 100 میلیون نفر در جهان به بیماری وسواس مبتلا هستند. ممکن است فردی مدت‌ها وسواس داشته باشد و از آن خبر نداشته باشد تا بیماری به مراحل پیشرفته و خطرناک برسد، پس مطالب این ویژه نامه وسواس را بخوانید تا همه چیز را درباره این بیماری بدانید.
وسواس از همه رنگ
وسواس‌هایى که تمام فکر و اندیشه افراد را تحت تاثیر قرار داده و احاطهشان مىکند معمولا به چند شکل پدیدار می‌شوند. وسواس فکری، عملی، و فکری- عملی سه دسته اصلی وسواس هستند. اما گاهی این بیماری به شکل وسواس ترس و الزام هم خود را نشان می‌دهد. هر کدام از این نوع ها در شرایط خاص و با عوارض خاصی بیمار را
درگیر می‌کنند.
وسواس فکرى
این وسواس به صورت‌هاى مختلف خود را نشان مىدهد که برخى از نمونههاى آن به این شرح است.
اندیشه درباره بدن: بدین گونه که بخشى مهم از اشتغالات ذهنى و فکرى بیمار متوجه بدن اوست. او دائما به پزشک مراجعه مىکند و در صدد بهدست آوردن دارویى جدید براى سلامتبدن است.
رفتار حال یا گذشته: مثلا در این رابطه مىاندیشد که چرا در گذشته چنین و چنان کرده؟ آیا حق داشته است فلان کار را انجام دهد یا نه؟ و یا آیا امروز که مرتکب فلان عملى مىشود آیا درست مىاندیشد یا نه؟ تصمیمات او رواستیا ناروا؟
درباره اعتقادات: زمانى فکر وسواسى زمینه را براى تضادها و مغایرتهاى اعتقادى فراهم مىسازد. مسائلى در زمینه حیات و ممات، خیر و شر و ... ذهن او را بخود مشغول مىدارد.
اندیشه افراطى: زمانى وسواس در مورد امرى به‌صورت افراط در قبول یا رد آن استبا اینکه بیمار خلاف آن را در نظر دارد، ولى به‌صورتى است که گویى اندیشه مزاحمى بر او مسلط است که او را ناگزیر به دفاع از یک اندیشه غلط مىسازد، از آن دفاع یا آن را طرد مىکند بدون اینکه آن مساله کوچک‌ترین ارتباطى با زندگى او داشته باشد؛ مثلا در رابطه با دارویى عقیدهاى افراطى پیدا مىکند بهگونهاى که طول عمر، بقاى زندگى و رشد خود را در گرو مصرف آن دارو مىداند، اگرچه در اثر مصرف به چنان نتیجهاى
دست نیابد.
وسواس عملی
وسواس عملى به شکل‌هاى گوناگون خود را بروز مىدهد که به نمونههایی از آن اشاره مىکنیم.
شست‌وشوى مکرر: مردم بر حسب عادت تنها همین امر را وسواس مىدانند و این بیمارى در نزد زنان رایجتر است. رفتار منحرفانه: جلوه آن در مواردى به صورت دزدى است و این امر حتى در افرادى دیده مىشود که هیچگونه نیاز مادى ندارند.
دقت وسواسى: نمونهاش را در منظم کردن دکمه لباس و… مىبینیم و وضعیت فرد به گونهاى است که گویى از این امر احساس آرامش مىکند.
شمردن: شمردن و شمارشها در مواردى مىتواند از همین قبیل به حساب آید مثل شمردن نردهها با اصرار بر این که اشتباهى در این امر صورت نگیرد.
راه رفتن: گاهى وسواسها به صورت راه رفتن اجبارى است. شخص از این سو به آن سو راه مىرود و اصرار دارد که تعداد قدم‌ها معین و طبق ضابطه باشد. مثلا فاصله بین دو نقطه از ده قدم تجاوز نکند و هم از آن کمتر نباشد.
وسواس فکری-عملی
اختلال وسواسی فکری - عملی نوعی اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی مفرط در مورد نظم و ترتیب و امور جزئی و همچنین کمال‌طلبی همراه است، تا حدی که به از دست دادن انعطاف‌پذیری، صراحت و کارآیی می‌انجامد.
در اختلال وسواسی فکری - عملی افکار وسواس‌گونه و اضطراب‌آور با وسواس‌های عملی همراه می‌شود. این وسواس‌های عملی کارهایی وسواس‌گونه هستند که شخص برای کوشش در راه کاهش وسواس‌های فکری خود انجام می‌دهد. این کردارها تکراری و کلیشه‌ای و تا اندازه‌ای غیرارادی هستند.
فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی برای کاهش اضطراب خود که ناشی از فکر مزاحم، دست به انجام عملی می‌زند که اضطراب او را کاهش دهد که این خود می‌تواند به شدت اختلال کمک کند.
وسواس ترس
صورت‌هاى ترس وسواسى عبارت است از: ترس از آلودگى - ترس از مرگ - ترس از دفع - ترس از محیط محدود - ترس از امرى خلاف اخلاق - ترس از تحقق آرزو.
وسواس الزام
فرد در این نوع وسواس نمىتواند خود را از انجام عمل و یا فکرى بیرون آورد و در صورت رهایى از آن فکر و خوددارى از آن عمل موجبات تنش در او پدید خواهد آمد. وسواس در چه کسانی بروز می‌کند؟
من وسواس دارم؟
کدام رفتارهای ما می‌توانند نشانه ای از این باشند که دچار وسواس شده‌ایم؟ پزشکان اتفاق نظر دارند که اضطراب ریشه اصلی بیماری وسواس است. فرد وسواسی تقریبا هیچ وقت آرامش فکری ندارد، چون می‌داند کارهایی که می‌کند درست نیست، اما مجبور است آنها را انجام دهد. برخی نشانه هایی که می‌توانند از علایم بیماری وسواس باشند در ادامه می‌آیند، اما فراموش نکنید داشتن یکی از این علایم در رفتار روزمره به این معنا نیست که شما به این بیماری دچار شده‌اید.
ترس: فرد وسواسی همواره می‌ترسد که دچار حادثه ناگوار شود (اگر از خیابان عبور کنم، تصادف خواهم کرد) بیمار حتی گاهی برای رهایی از ترس خود که البته کاملا بی دلیل است دست به کارهای خطرناک می‌زند.
اجبار و لزوم: فرد در خود احساس الزام به انجام عملی دارد و ناچار است اعمال و رفتاری را به صورت اجباری انجام دهد، به طوری که فرد با وجود آگاهی از بیماری اش خود را مجبور به انجام رفتارهای تکراری می‌داند.
احساس ناتوانی: در مواجهه با مشکل، احساس ناتوانی و درماندگی می‌کند و قادر به کنترل آن نیست.
دقت و نظم افراطی: فرد در تکرار رفتارهای وسواسی دقیقا از نظم و ترتیب خاصی پیروی می‌کند که موجب آزار اعضای خانواده می‌شود.
پرخاشگری: گاهی برای انجام رفتارهای وسواسی دست به کارهایی می‌زند که با پرخاشگری و عصبانیت و حتی خودآزاری همراه است.
وارسی کردن: شخص وسواسی وقتی کاری می‌کند از انجام آن اطمینان ندارد. مثلا موقع خروج از منزل دچار تردید می‌شود: «آیا در را قفل کرده‌ام؟» «آیا گاز را خاموش کرده‌ام؟» و ...
تکرار: فرد عملی را بارها انجام می‌دهد، مثلا دست خود را بارها و بارها می‌شوید تا شاید آرام بگیرد.
آداب و رفتار خرافی: چنانچه فردی به این نوع وسواس مبتلا شده با شد به برخی از اشیاء خاص حساسیت نشان می‌دهد.
ارسال نظر