مـا و چیـــن - ۵ مرداد ۹۱
عکس: سعید عامری
زهره کاهه
این روزها صحبت کالاهای چینی که از در و دیوار شهر بالا می‌‌رود، بسیار زیاد است؛ اما اینکه ذهنیت مردم از بی‌کیفیت بودن کالای چینی، یک تلقین است یا حقیقت موضوع گفت‌وگویی است که با مجیدرضا حریری، نایب رییس هیات مدیره اتاق ایران وچین انجام شده است. چه کالاهایی به چین صادر می‌شود و آیا این کالاها طرفدار دارد؟
کالای ایرانی که به چین صادر می‌شود همان کالاهایی است که به طور سنتی سال‌ها است که از ایران صادر می‌شود مثل زعفران، پسته و قالی و خرما. اینها کالاهای مصرفی است، اما مواد اولیه و معدنی مثل سنگ آهن و سنگ‌های ساختمانی هم از ایران به چین صادر می‌شود و هرکدام از اینها طرفداران خاص خودش را دارد. چین اولین بازار صادرات غیرنفتی ما است. ایران حدود ۶ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی به چین دارد که عمده این رقم محصولات پتروشیمی سنگ آهن، سنگ‌های ساختمانی، کبالت و... است. اینها کالاهایی نیست که مردم چین بپسندند یا نپسندند، آنچه که کالا محسوب می‌شود و طرفدار دارد، سنگ‌های ما به خصوص سنگ‌های مرمریت و تراورتن است. فرش ایرانی نیز در بین ثروتمندان چینی پرطرفدار است و هنوز اقداماتی برای بازاریابی فرش ایرانی درحال انجام است.
کدام کالای چینی در ایران فروش خوبی دارد؟
در این خصوص دسته‌بندی خاصی وجود ندارد. تقریبا از هر نوع کالایی، چینی‌اش در بازار هست. درواقع کالاهایی که حتی از دیگر کشورها هم می‌خرید، ساخت چین است مثل لپ‌تاپ سونی، گوشی اپل و... همه ساخت چین است. به همین دلیل است که تاجران عنوان «کارخانه دنیا» را برای چین به کار می‌برند. چین برای تمام دنیا انواع کالاها را می‌سازد. برخی برندها بین‌المللی است، اما در چین تولید و در دنیا فروخته می‌شود. مثل برندهای آدیداس (adidas) و نایک (nike) و... . یکسری از برندها هم کلا چینی است. مثل بوسینی (bossini) و جیوردانو (giordano) حتی برخی از ایرانی‌ها هم به چین رفتند و شرکتی را ثبت کردند که آن برند در چین تولید شود و در ایران به فروش برسد مثل دلونگی (delonghi). درواقع مواد اولیه این کالاها را نیز خود چین تولید می‌کند و گاه ممکن است آن را وارد کند، نکته حائز اهمیت اینکه تنها باید مطابق با استانداردهای شرکت مادر باشد و آنها را رعایت کند. در مورد برند اپل (apple) هم این قضیه صدق می‌کند، چون تنها کارخانه تولیدی این برند در چین است و بیشتر قطعات الکترونیک نیز ساخت چین است. آنچه مهم است، طراحی و تکنولوژی است که مربوط به شرکت اپل است.
خودتان جزو مصرف‌کنندگان کالای چینی هستید؟
بله، تقریبا تمام لوازم محل کارو منزل را مثل مبلمان و لوستر به دلیل تنوع زیادی که در چین وجود داشت، از آنجا آوردم. انتخابم به دلیل شناختم از بازار چین بود؛ چراکه آنچه شما به عنوان مبلمان ایتالیایی یا هر برند دیگری مثل ورساچه و...
(versace) می‌بینید،70-80 درصد آنها ساخت چین است.
چرا کالای چینی در ایران، کالایی بنجل به حساب می‌آید؟
دلیل اول اینکه بازارما، بازار کالای گران قیمت نیست وبه همین دلیل کالای ارزان قیمت مورد توجه قرار می‌گیرد. اما در اروپا کالای ارزان قیمت پیدا نمی‌کنید. دلیل دوم عدم کنترل روی بازاری است که مردم خرید می‌کنند. ممکن است تاجر کالایی را با قیمت پایین خریداری و به بازار عرضه کند، ولی فروشندگان با قیمت بالاتر همان کالا را به فروش برساند و این سبب بی‌اعتمادی مردم می‌شود؛ چون کالایی که خریده‌اند به اندازه‌ای که پول دادند، ارزش نداشته و احساس می‌کنند که زیان دیده‌اند و سرشان کلاه رفته است و اینجا است که واژه «بنجل» به کار می‌رود. دلیل سوم هم تبلیغات است. به هرحال دیگر تولیدکنندگان دنیا که سهم بازار خود را از دست داده‌اند، علیه کالای چینی تبلیغات می‌کنند ولی در نهایت مصرف‌کننده با سطح درآمد خود به صرفه‌ترین کالا را انتخاب می‌کند.
چگونه می‌شود کالاهای چینی را از لحاظ کیفیت تفکیک کرد؟
تا زمانی که در کشور ما روی عرضه کالا کنترل ونظارت دقیقی وجود نداشته باشد، همیشه این آشفتگی در بازار وجود خواهد داشت و این تنها مربوط به کالای چینی نیست و شامل سایر کالاها نیز می‌شود. بخشی از کالاهای چینی به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. اتفاقا از طرف موسسه استاندارد روی کالاهای چینی سختگیری زیادی می‌شود. درحال حاضر حدود 14 تا 15 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد بازار می‌شود. درحقیقت کسی مواد اولیه قاچاق نمی‌کند و قاچاق مربوط به کالای مصرفی است.
در صورتی که در سال گذشته از مبادی رسمی 7 میلیارد دلار کالای مصرفی وارد کشور شده بیش از دو برابر آن از مبادی غیررسمی و قاچاق کالا وارد بازار شده است و قطعا این نشان از بی‌نظمی در بازار و باعث زیان مصرف‌کننده می‌شود و باید با سرو سامان دادن به بازار توزیع منافع مصرف‌کنندگان و همین طور تجار قانونی در مقابل قاچاقچیان حفظ گردد.