چگونه از قربانیان بی‌گناه ایدز مراقبت کنیم؟ - ۲۷ مهر ۹۱
مترجم: مریم رضایی
روزانه میلیون‌ها کودک در سراسر دنیا قربانی بیماری ایدز می‌شوند. این کودکان یا والدین بیمار دارند یا والدینشان را بر اثر بیماری ایدز از دست داده‌اند یا خودشان مبتلا به ایدز هستند. ایدز مفهوم کودکی را برای میلیون‌ها کودک در سراسر دنیا تغییر داده و آنها را از حقوق اولیه انسانی مانند برخورداری از مراقبت و عشق والدین، تحصیلات، فرصت‌های آینده و حمایت در برابر استثمار محروم کرده است. محدودیت‌های اجتماعی در مورد بیماری ایدز که افراد را از آزاد بودن منع می‌کند، انزوای افراد را در خانواده‌هایی که مبتلا به این بیماری هستند، افزایش می‌دهد. آنها نه تنها باید با غم و درد خود کنار بیایند، بلکه وقتی جامعه با آنان بد رفتار می‌کند، شرایط بدتر می‌شود. به همین دلیل، صندوق کودکان ملل متحد، یونیسف، با در نظر گرفتن این مساله مهم، شعار «اتحاد برای کودکان، اتحاد علیه ایدز» را سرمشق برنامه‌های خود برای حمایت از این کودکان در نظر گرفته است. قاره آفریقا بیشترین کودکان قربانی ویروس HIV را در خود جای داده، اما شیوع این بیماری در سال‌های گذشته در جنوب آسیا و اروپای شرقی نیز سرعت یافته است. در کشورهای فقیر آفریقایی، بسیاری از کودکانی که والدینشان بیمارند، در سال‌های کودکی از حمایت‌های خانوادگی و احساسی محروم می‌شوند و اغلب از آنها انتظار می‌رود نقش افراد بزرگسال را ایفا کنند. بیشتر آنها نیز پرستار والدینشان می‌شوند و به طور مستقیم از آنها نگهداری می‌کنند. در کشورهای پیشرفته، میزان ابتلای کودکان به بیماری ایدز در سال‌های اخیر با اتخاذ سیاست‌های درمان با داروهای ضد رترو ویروس برای مادران باردار مبتلا کاهش یافته است. به گفته مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا، با این سیاست احتمال انتقال ویروس HIV از مادر به فرزند ۲۰ تا ۲۵ درصد است.
استفاده از این روش درمانی برای کودکان مبتلا نیز کودک را قادر می‌سازد برای مدتی طولانی به زندگی نرمال خود ادامه دهد. با این حال، با این که اقداماتی در جهت کاهش سرایت این بیماری به کودکان صورت گرفته، اما هنوز برای کودکان مبتلا مراقبت‌هایی لازم است.
کودکان عضو جامعه، بدون فرصت‌های آینده
حمایت از کودکان قربانی ایدز باید به گونه ای باشد که آنها همچنان به عنوان عضوی از جامعه و خانواده باقی بمانند. کودکانی که والدین بیمار خود را از دست می‌دهند با استرس فراوان روبه رو می‌شوند. در این شرایط، انتقال آنها به یک محیط ناآشنا، دور از مدرسه و دوستان و اطرافیان آشنا، این مشکل را برای آنان چند برابر می‌کند. این کودکان، نباید از خواهر و برادر خود دور باشند.
برای کودکانی که خودشان مبتلا شده‌اند، شرایط خاص‌تری وجود دارد. بیشتر کودکان مبتلا به ایدز، این بیماری را از مادر خود به ارث برده اند و اکثر آنها بعد از به دنیا آمدن، والدین مبتلای خود را از دست می‌دهند. کودکان مبتلا به ایدز نیازهای خاصی دارند که از نیاز بزرگسالان فراتر است. آنها نمی‌توانند به خدمات بهداشتی دسترسی داشته باشند و به خودشان کمک کنند و معمولا به مادر یا سرپرست دیگری وابسته هستند. اگر خیلی کوچک باشند، بیماری خود را نمی‌شناسند و اقداماتی را که باید برای سلامت خودشان و جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران انجام دهند نمی‌دانند.
برای نگهداری از کودکان مبتلا به ایدز در جامعه، پروژه‌های بسیار متفاوتی وجود دارد. اما قاعده کلی باید این باشد که همه کودکان نیازمند کمک، ابتدا باید شناسایی شوند و سپس مراکز نگهداری ویژه، وارد میدان شوند. در این پروژه ها، کمک در راستای مقابله با وجود برچسب‌های منفی و مخفی کاری در مورد بیماری ایدز باید مد نظر قرار بگیرد. نکته دیگر این که مراقبان پیش از هر چیز باید بر ترس و ناآگاهی‌های خود از بیماری ایدز غلبه کنند.
کودکان مبتلا به ایدز مانند بزرگسالانی که به این بیماری مبتلا هستند، با تبعیض‌های اجتماعی روبه‌رو می‌شوند، اما تفاوت آنها این است که کودکان نمی‌توانند از خودشان دفاع کنند. بنابراین مهم است که رهبران جوامع، کمیته‌های نگهداری از این کودکان، معلمان و مسوولان خدمات بهداشتی، دیگر اعضای جامعه را در این مسیر آموزش دهند. به طور مثال، مردم باید کاملا اطلاع داشته باشند که یک کودک HIV مثبت با نشستن کنار همکلاسی‌هایش در مدرسه یا بازی کردن با آنها بیماری خود را منتقل نمی‌کند. از آنجایی که تاکنون موردی از انتقال ایدز در مدارس گزارش نشده، هیچ دلیل بهداشت عمومی برای اینکه کودکان مبتلا، از شرکت در مدرسه محروم شوند وجود ندارد. بنابراین به طور مثال در آمریکا قوانینی وجود دارد که از محدودیت تحصیل این کودکان در مدارس جلوگیری می‌کند. پیش از هر چیز، این قوانین یادآوری می‌کند که سوابق پزشکی هر دانش‌آموز محرمانه است و نباید فاش شود. دیگر قوانینی که می‌توان به آن اشاره کرد عبارتند از: محیط تحصیلی کودک مبتلا نباید محدود باشد، وضعیت آموزشی باید مطابق با نیازهای کودک باشد، بهداشت محیط‌های آموزشی باید به دقت رعایت شود و مسوولان مراکز آموزشی از راهکارها و مراقبت‌های مربوط به بیماری‌های واگیردار مطلع باشند.