روابط مجازی جای روابط واقعی را گرفته است
دکتر رابعه موحد
روانشناس اجتماعی
کافی است شعار همراه اول را به یاد آوریم که می‌گوید هیچ کس تنها نیست! بله، تکنولوژی در قالب اینترنت، ماهواره، موبایل، در دسترس‌ترین شکل تکنولوژی است که مرزهای تنهایی انسان‌ها را درنوردیده و فاصله‌ها را ندید می‌گیرد و اطلاعات به روز و جهانی را در اختیار ما قرار می‌دهد دیگر از نامه‌های یک ماه در راه خبری نیست که معلوم نبود به مقصد می‌رسد یا نه، تا جمله معروف «اگر جویای حال ما هستید ملالی نیست جز دوری شما» را به صاحبش برساند. قبول که تکنولوژی محاسن بسیاری دارد، اما در جامعه ما این محاسن تا چه حدی توانسته است بر معایب آن فایق آید؟
هیچ‌کس تنها نیست، زیرا کافی است دکمه‌ای را فشار دهید و با نیمکره دیگر جهان مرتبط شوید، فرصتی برای تنهایی باقی نمی‌ماند، اما به راستی آیا انسان نیازی به با خود بودن، با خود زیستن، برای خود اندیشیدن، ندارد؟ آیا ما نیازی به حریم‌ها و تعریف رابطه‌ها نداریم؟ عدم شناخت و کاربرد صحیح تکنولوژی تعاریف و مرزهای روابط انسانی را بر هم زده و اهمیت روابط فردی را به تمسخر گرفته است.
روانشناس اجتماعی
کافی است شعار همراه اول را به یاد آوریم که می‌گوید هیچ کس تنها نیست! بله، تکنولوژی در قالب اینترنت، ماهواره، موبایل، در دسترس‌ترین شکل تکنولوژی است که مرزهای تنهایی انسان‌ها را درنوردیده و فاصله‌ها را ندید می‌گیرد و اطلاعات به روز و جهانی را در اختیار ما قرار می‌دهد دیگر از نامه‌های یک ماه در راه خبری نیست که معلوم نبود به مقصد می‌رسد یا نه، تا جمله معروف «اگر جویای حال ما هستید ملالی نیست جز دوری شما» را به صاحبش برساند. قبول که تکنولوژی محاسن بسیاری دارد، اما در جامعه ما این محاسن تا چه حدی توانسته است بر معایب آن فایق آید؟
هیچ‌کس تنها نیست، زیرا کافی است دکمه‌ای را فشار دهید و با نیمکره دیگر جهان مرتبط شوید، فرصتی برای تنهایی باقی نمی‌ماند، اما به راستی آیا انسان نیازی به با خود بودن، با خود زیستن، برای خود اندیشیدن، ندارد؟ آیا ما نیازی به حریم‌ها و تعریف رابطه‌ها نداریم؟ عدم شناخت و کاربرد صحیح تکنولوژی تعاریف و مرزهای روابط انسانی را بر هم زده و اهمیت روابط فردی را به تمسخر گرفته است.
دکتر رابعه موحد
روانشناس اجتماعی
کافی است شعار همراه اول را به یاد آوریم که می‌گوید هیچ کس تنها نیست! بله، تکنولوژی در قالب اینترنت، ماهواره، موبایل، در دسترس‌ترین شکل تکنولوژی است که مرزهای تنهایی انسان‌ها را درنوردیده و فاصله‌ها را ندید می‌گیرد و اطلاعات به روز و جهانی را در اختیار ما قرار می‌دهد دیگر از نامه‌های یک ماه در راه خبری نیست که معلوم نبود به مقصد می‌رسد یا نه، تا جمله معروف «اگر جویای حال ما هستید ملالی نیست جز دوری شما» را به صاحبش برساند. قبول که تکنولوژی محاسن بسیاری دارد، اما در جامعه ما این محاسن تا چه حدی توانسته است بر معایب آن فایق آید؟
هیچ‌کس تنها نیست، زیرا کافی است دکمه‌ای را فشار دهید و با نیمکره دیگر جهان مرتبط شوید، فرصتی برای تنهایی باقی نمی‌ماند، اما به راستی آیا انسان نیازی به با خود بودن، با خود زیستن، برای خود اندیشیدن، ندارد؟ آیا ما نیازی به حریم‌ها و تعریف رابطه‌ها نداریم؟ عدم شناخت و کاربرد صحیح تکنولوژی تعاریف و مرزهای روابط انسانی را بر هم زده و اهمیت روابط فردی را به تمسخر گرفته است.
دوستی‌های اجتماعی در دنیای مجازی شکل گرفته است، بدون آنکه در این دوستی‌ها موضوعی اجتماعی مطرح شده باشد. این دوستی‌ها به آسانی از حیطه اجتماعی تا روابط بین فردی ناسالم و بی در و پیکر غوطه می‌خورد. الگوبرداری و تقلید بی‌پایه از تکنولوژی وارداتی باعث آسیب‌های اجتماعی و روانی می‌شود، جوانان ما قبل از اینکه روابط اجتماعی و روابط بین فردی سالم را تجربه کنند در فضای مجازی به آزمون خطایی دست می‌زنند که عواقب آن در دنیای حقیقی و زندگی واقعی گریبانشان را می‌گیرد.
در دسترس بودن نابه‌هنگام موبایل و اینترنت و استفاده بدون نظارت نوجوانان و جوانان از این دستاوردهای تکنولوژی که به‌راستی تیغی دو لبه است باعث افزایش گرفتاری‌ها و به هم خوردن امنیت و حریم خانواده‌ها شده است. به اعتقاد من، جامعه جوان ما در عطش رسیدن به مدرنیته، بیراه می‌رود و در سوءتفاهمی بزرگ در حال غرق شدن است، چرا که مدرنیته در حقیقت استفاده صحیح یا ناصحیح صرف از فرآورده‌های تکنولوژی نیست، بلکه شیوه اندیشیدن نو و جست‌وجوی شیوه‌هایی برای پیروزی و تسلط بر جهان است. دلخوشی به داشتن این دستاوردها، می‌تواند نیروهای توانگر وسیل عظیم نیروی انسانی ما را دستخوش غفلت‌های عمیق بکند و از تحولات لازم برای داشتن زندگی سالم و واقعا مدرن دور نگه دارد.
اگر قبول کنیم که تکنولوژی برای آسایش، سلامت و امنیت جسمانی و روانی بیشتر انسان‌ها است باید پرسید این پیشرفت روزافزونِ اسباب رفاه تا کجا مجاز است روابط و ویژگی‌های افراد را به سیطره خود درآورد؟ برای شناخت و تعیین حد و حدود استفاده از تکنولوژی روز نباید فراموش کنیم که درحقیقت قصد و نیت اولیه ساخت ماشین و تولید متنوع و روزافزون، بیش از هر چیز برای انباشت سرمایه انجام گرفت. در این شرایط جذب مشتریان اصلی‌ترین هدف سرمایه‌داری برای رسیدن به سود بیشتر است. بنابراین بی‌هدف و بدون شناخت از علل و عوارض این جذابیت نباید دنبال این کاروان به راه افتاد. اگر انسان و سلامت و شادمانی وی مد نظر باشد، در دنیای امروزی خبری از این سبکبالی و شادمانی نیست. تکنولوژی فرصت بلند شدن و دکمه‌ای برای تماشای فیلم محبوبمان زدن را نیز از ما گرفته است، تصویر ما در این شرایط اینگونه است؛ در جایی لم داده‌ایم کنترلی در دست داریم و دکمه‌ها را بالا و پایین می‌کنیم. در چنین شرایطی حداقل تحرک برای انسان‌های سالم تدارک دیده شده که این سبک و سیاق بدون هیچ تردیدی سلامت جسمی و در ادامه روانی را از انسان می‌ستاند.
امروزه کودکان ما به جای بازی‌های شاد کودکی ساعت‌ها جلوی دستاوردهای تکنولوژی میخکوب می‌شوند و به جای اینکه بازی، مسابقه، قهر و آشتی با انسان زنده را تجربه کنند با ماشین‌های بی روح و ساکتی که هیچ حرف، اعتراض، نظر و خلاقیت غیرقابل پیش‌بینی در بازی داشته باشند مشغول می‌شوند. آنها مجبورند به تنهایی تصمیم بگیرند بازی را شروع کرده یا آن را تمام کنند. این عدم تعامل با موجود زنده‌ای که گفتار و الفاظ و نظریه‌های خود را دارد، آنها را در دنیای واقعی و در برخورد با انسان‌های گویا و شنوا ناتوان و بدون مهارت رها می‌کند. بنابراین کودکان ما که بزرگسالان آینده جامعه هستند، هر چه بیشتر به تنهایی و رابطه‌های مجازی پناه ببرند، روابط انسانی و متقابل چشم در چشم جامعه در آینده دستخوش تحول واپسگرایانه خواهد شد. اگر چه انسان امروزی به پیشرفت‌های تکنولوژی دل خوش می‌کند اما حقیقت این است که رابطه‌های مجازی و دل‌خوشی‌های تلقین شده توسط جهان سرمایه‌داری، تمنای واقعی روان انسان نیست و برای آن زیان‌های بسیار دارد.
شکی نیست که ما به روابط انسانی سالم نیازمندیم و در فقدان آن افسردگی، اضطراب و اختلالات رفتاری و بین فردی شکل می‌گیرد. انسان جدا مانده از خواسته‌ها و تقاضا‌های واقعی، سرخورده از تنهایی خویش راه و چاه ارتباط با دیگر انسان‌ها را فراموش می‌کند و اینگونه معنای زندگی که اساسی‌ترین عامل پرباری یا بی باری زندگی انسان است در فضای مجازی خلق شده توسط تکنولوژی محو می‌شود. پوچی و تنهایی گریبان‌گیر انسان مدرن امروزی می‌شود، زیرا بمباران تبلیغات و پیام‌های پر زرق و برق، اراده و اختیار و انتخاب انسان را برای برگزیدن نوع زندگی‌اش از وی سلب کرده است.
روانشناس اجتماعی
کافی است شعار همراه اول را به یاد آوریم که می‌گوید هیچ کس تنها نیست! بله، تکنولوژی در قالب اینترنت، ماهواره، موبایل، در دسترس‌ترین شکل تکنولوژی است که مرزهای تنهایی انسان‌ها را درنوردیده و فاصله‌ها را ندید می‌گیرد و اطلاعات به روز و جهانی را در اختیار ما قرار می‌دهد دیگر از نامه‌های یک ماه در راه خبری نیست که معلوم نبود به مقصد می‌رسد یا نه، تا جمله معروف «اگر جویای حال ما هستید ملالی نیست جز دوری شما» را به صاحبش برساند. قبول که تکنولوژی محاسن بسیاری دارد، اما در جامعه ما این محاسن تا چه حدی توانسته است بر معایب آن فایق آید؟
هیچ‌کس تنها نیست، زیرا کافی است دکمه‌ای را فشار دهید و با نیمکره دیگر جهان مرتبط شوید، فرصتی برای تنهایی باقی نمی‌ماند، اما به راستی آیا انسان نیازی به با خود بودن، با خود زیستن، برای خود اندیشیدن، ندارد؟ آیا ما نیازی به حریم‌ها و تعریف رابطه‌ها نداریم؟ عدم شناخت و کاربرد صحیح تکنولوژی تعاریف و مرزهای روابط انسانی را بر هم زده و اهمیت روابط فردی را به تمسخر گرفته است.
دوستی‌های اجتماعی در دنیای مجازی شکل گرفته است، بدون آنکه در این دوستی‌ها موضوعی اجتماعی مطرح شده باشد. این دوستی‌ها به آسانی از حیطه اجتماعی تا روابط بین فردی ناسالم و بی در و پیکر غوطه می‌خورد. الگوبرداری و تقلید بی‌پایه از تکنولوژی وارداتی باعث آسیب‌های اجتماعی و روانی می‌شود، جوانان ما قبل از اینکه روابط اجتماعی و روابط بین فردی سالم را تجربه کنند در فضای مجازی به آزمون خطایی دست می‌زنند که عواقب آن در دنیای حقیقی و زندگی واقعی گریبانشان را می‌گیرد.
در دسترس بودن نابه‌هنگام موبایل و اینترنت و استفاده بدون نظارت نوجوانان و جوانان از این دستاوردهای تکنولوژی که به‌راستی تیغی دو لبه است باعث افزایش گرفتاری‌ها و به هم خوردن امنیت و حریم خانواده‌ها شده است. به اعتقاد من، جامعه جوان ما در عطش رسیدن به مدرنیته، بیراه می‌رود و در سوءتفاهمی بزرگ در حال غرق شدن است، چرا که مدرنیته در حقیقت استفاده صحیح یا ناصحیح صرف از فرآورده‌های تکنولوژی نیست، بلکه شیوه اندیشیدن نو و جست‌وجوی شیوه‌هایی برای پیروزی و تسلط بر جهان است. دلخوشی به داشتن این دستاوردها، می‌تواند نیروهای توانگر وسیل عظیم نیروی انسانی ما را دستخوش غفلت‌های عمیق بکند و از تحولات لازم برای داشتن زندگی سالم و واقعا مدرن دور نگه دارد.
اگر قبول کنیم که تکنولوژی برای آسایش، سلامت و امنیت جسمانی و روانی بیشتر انسان‌ها است باید پرسید این پیشرفت روزافزونِ اسباب رفاه تا کجا مجاز است روابط و ویژگی‌های افراد را به سیطره خود درآورد؟ برای شناخت و تعیین حد و حدود استفاده از تکنولوژی روز نباید فراموش کنیم که درحقیقت قصد و نیت اولیه ساخت ماشین و تولید متنوع و روزافزون، بیش از هر چیز برای انباشت سرمایه انجام گرفت. در این شرایط جذب مشتریان اصلی‌ترین هدف سرمایه‌داری برای رسیدن به سود بیشتر است. بنابراین بی‌هدف و بدون شناخت از علل و عوارض این جذابیت نباید دنبال این کاروان به راه افتاد. اگر انسان و سلامت و شادمانی وی مد نظر باشد، در دنیای امروزی خبری از این سبکبالی و شادمانی نیست. تکنولوژی فرصت بلند شدن و دکمه‌ای برای تماشای فیلم محبوبمان زدن را نیز از ما گرفته است، تصویر ما در این شرایط اینگونه است؛ در جایی لم داده‌ایم کنترلی در دست داریم و دکمه‌ها را بالا و پایین می‌کنیم. در چنین شرایطی حداقل تحرک برای انسان‌های سالم تدارک دیده شده که این سبک و سیاق بدون هیچ تردیدی سلامت جسمی و در ادامه روانی را از انسان می‌ستاند.
امروزه کودکان ما به جای بازی‌های شاد کودکی ساعت‌ها جلوی دستاوردهای تکنولوژی میخکوب می‌شوند و به جای اینکه بازی، مسابقه، قهر و آشتی با انسان زنده را تجربه کنند با ماشین‌های بی روح و ساکتی که هیچ حرف، اعتراض، نظر و خلاقیت غیرقابل پیش‌بینی در بازی داشته باشند مشغول می‌شوند. آنها مجبورند به تنهایی تصمیم بگیرند بازی را شروع کرده یا آن را تمام کنند. این عدم تعامل با موجود زنده‌ای که گفتار و الفاظ و نظریه‌های خود را دارد، آنها را در دنیای واقعی و در برخورد با انسان‌های گویا و شنوا ناتوان و بدون مهارت رها می‌کند. بنابراین کودکان ما که بزرگسالان آینده جامعه هستند، هر چه بیشتر به تنهایی و رابطه‌های مجازی پناه ببرند، روابط انسانی و متقابل چشم در چشم جامعه در آینده دستخوش تحول واپسگرایانه خواهد شد. اگر چه انسان امروزی به پیشرفت‌های تکنولوژی دل خوش می‌کند اما حقیقت این است که رابطه‌های مجازی و دل‌خوشی‌های تلقین شده توسط جهان سرمایه‌داری، تمنای واقعی روان انسان نیست و برای آن زیان‌های بسیار دارد.
شکی نیست که ما به روابط انسانی سالم نیازمندیم و در فقدان آن افسردگی، اضطراب و اختلالات رفتاری و بین فردی شکل می‌گیرد. انسان جدا مانده از خواسته‌ها و تقاضا‌های واقعی، سرخورده از تنهایی خویش راه و چاه ارتباط با دیگر انسان‌ها را فراموش می‌کند و اینگونه معنای زندگی که اساسی‌ترین عامل پرباری یا بی باری زندگی انسان است در فضای مجازی خلق شده توسط تکنولوژی محو می‌شود. پوچی و تنهایی گریبان‌گیر انسان مدرن امروزی می‌شود، زیرا بمباران تبلیغات و پیام‌های پر زرق و برق، اراده و اختیار و انتخاب انسان را برای برگزیدن نوع زندگی‌اش از وی سلب کرده است.
ارسال نظر