شایعه‌های آبی دریاچه چیتگر - ۱۲ بهمن ۹۱
نم پس می‌دهد؟
زلزله را جلو می‌اندازد؟
برج‌های اطراف را خیس می‌کند؟ هوا را مرطوب می‌کند یا ... ؟
قابل تصفیه‌شدن است یا ...؟
رانت ایجاد می‌کند یا ...؟
آب کافی برای آبگیری وجود دارد؟
طرح ساخت یک دریاچه مصنوعی در ابعادی حدود 150 هکتار (تقریبا معادل 300 قطعه زمین فوتبال) در ابتدای غربی تهران، برمی‌گردد به اوایل دهه 80.
البته مطالعه اولیه درباره این دریاچه، قبل از انقلاب یعنی در دهه۴۰ انجام شده بود، اما تا همین ۱۰ سال پیش، اراده‌ای برای ساخت چنین دریاچه‌ای وجود نداشت، ضمن اینکه در آن زمان، اصلا منطقه‌ای به نام منطقه ۲۲ نبود که بتواند مدیریت شهری را برای شروع عملیات احداث دریاچه وسوسه کند.
در مطالعات اولیه، موقعیت احداث دریاچه تقریبا در بیرون محدوده شهری تهران و روبه‌روی پارک جنگلی چیتگر جانمایی شده بود تا با ترکیب پارک و آب، توان اکولوژیکی حاشیه شهر برای قابلیت‌های تفریحی و تفرجی ساکنان تهران مناسب شود.
به‌رغم چنین اهدافی و چنین مطالعاتی، کلنگ ساخت دریاچه چیتگر در سال ۸۹ درست در دل منطقه تازه‌تاسیس و در میان انواع آسمان‌خراش‌هایی که به امید کسب ارزش‌افزوده- از محل حفره خاکی عظیمی که زمزمه تبدیل‌شدنش به دریاچه، به گوش همه رسیده بود- بالا آمده بودند، به زمین زده شد.
حالا دریاچه چیتگر متفاوت از مطالعه اولیه، حدود 250 هکتار مساحت دارد و وسعت آبگیری آن 5/6 میلیون مترمکعب تعیین شده است.
این دریاچه نه تنها حالا خارج از شهر نیست که موقعیت قرارگیری آن-بین برج‌های مسکونی و تجاری محصور شده - نیز مناسب جذب و اقامت چند ساعتی گردشگر نمی‌باشد.
با این حال، آبگیری مقدماتی دریاچه چیتگر- تست کف دریاچه و تجهیزات آن- از چند هفته پیش شروع شده و قرار است بهار سال آینده، فاز اول دریاچه رسما به بهره‌برداری برسد.
برای چنین دریاچه‌ای با چنین ابعادی، کاربری‌های تفریحی و توریستی شامل برخی ورزش‌های ساده آبی-قایق‌سواری و ماهیگیری- و اقامت چندساعته در مراکز خدماتی کنار دریاچه همچون کافی‌شاپ‌ و رستوران و درنهایت دیدن منظره دریاچه از نزدیک، پیش‌‌بینی شده است.
هنوز از هزینه‌ای که برای ساخت دریاچه چیتگر صرف شده، خبری اعلام نشده است، اما این دریاچه پرهزینه یا کم‌هزینه، برای برخی سرمایه‌دارهای ملکی به منبع تولید ثروت می‌تواند تبدیل شود. با بهره‌برداری از دریاچه چیتگر، علاوه بر اینکه محرومیت چندین و چندساله تهران از یک محل جامع توریستی‌تفریحی، خاتمه پیدا می‌کند، معضل سال‌های اخیر این کلان‌شهر بابت آلودگی هوا نیز از طریق رطوبت تولید‌شده از این دریاچه، تاحدودی مهار خواهد شد.
با این حال، از چند روز پیش که خبر شروع آبگیری دریاچه چیتگر منتشر شد، شایعاتی درباره محاسن و معایب این دریاچه به گوش می‌رسد که درباره صحت و سقم آنها باید مسوولان شهری و عوامل ساخت این دریاچه شفاف‌سازی کنند.
جالب‌ترین بحثی که این روزها در حاشیه دریاچه چیتگر در غرب تهران، مطرح است، طریقه ورود آب به دریاچه و مکانیزمی است که برای حفظ آب در کف دریاچه، طراحی شده است.
برخی کارشناسان می‌گویند: به‌واسطه گودالی که با خاکبرداری از کف دریاچه به‌وجود آمده و وزنی که حداقل با ۵/۶ میلیون مترمکعب آب ورودی، به بستر دریاچه وارد می‌شود، این احتمال وجود دارد که پدیده «زلزله القایی» در نتیجه آبگیری دریاچه چیتگر به‌وجود بیاید. همچنین گفته می‌شود آب کافی برای پرکردن دریاچه وجود ندارد و یکی از دلایل تاخیر در بهره‌برداری از دریاچه امید به بارش‌های زمستانی بود که این نیز محقق نشده است.
برخی دیگر می‌گویند: اگر عایق‌های کف دریاچه‌های مصنوعی در داخل شهرها، نفوذناپذیری 100 درصدی نداشته باشد، خاک بستر دریاچه می‌تواند باعث انتقال رطوبت شده و به‌تدریج اعماق زمین‌های حاشیه دریاچه مرطوب خواهد شد. این مساله در زمین‌هایی که خاک آن برای جذب رطوبت مستعد هستند، زودتر اتفاق خواهد افتاد. شایعه‌ دیگری که درباره دریاچه چیتگر وجود دارد به ساختمان‌های ساخته شده در نزدیک دریاچه مربوط می‌شود. آیا این ساختمان‌ها در گذر زمان با تاثیرگرفتن از رطوبت هوای اطراف دریاچه و حتی نم ناشی از آن، نفوذپذیر خواهند شد؟
برخی کارشناسان شهری با تاکید بر تجربه کشورهایی که ساخت دریاچه مصنوعی برای کاربری تفریحی در آنها اتفاق افتاده است، می‌گویند: قبل از احداث دریاچه، معمولا همه زمین‌های اطراف دریاچه تا شعاع مشخصی توسط مدیریت شهری آن منطقه خریداری می‌شود تا در طول اجرای پروژه دریاچه، تمام ساخت‌وسازهای محیطی تحت کنترل شهرداری باشد. شهرداری در پایان کار ساخت دریاچه، می‌تواند زمین‌‌ها را برای کاربری‌های خاص دریاچه و نه در تضاد با منافع دریاچه، به بخش خصوصی واگذار کند و از محل ارزش‌افزوده آن، برای اداره شهر و دریاچه، هزینه کند.
اما این تجربه ظاهرا در تهران مورد استفاده قرار نگرفته و قبل از ایجاد دریاچه، بلندمرتبه‌های مسکونی و تجاری توسط مالکان زمین‌های اطراف ساخته شده و عملا دریاچه در وسط انواع ساختمان‌های بلند، به محاصره درآمده است.
یکی دیگر از شایعه‌هایی که همچون بقیه شایعات هنوز تایید یا تکذیب نشده است، درباره تصفیه آب دریاچه مطرح است. در این باره گفته می‌شود چون امکان تصفیه و چرخش آب در دریاچه چیتگر وجود ندارد، دریاچه حالت ماندابی پیدا خواهد کرد.
البته در این‌باره یک کارشناس محیط‌زیست نظر مخالف دارد و سکون آب را رد می‌کند. شایعه آخر تا این لحظه نیز درباره تغییر قیمت ملک در نزدیک دریاچه است. دراین باره یک گروه از دلالان بازار با تکیه بر شائبه پس‌دادن نم، افول ارزش را برای این املاک پیش‌بینی می‌کنند، اما گروهی دیگر، اجرای این پروژه عمرانی تفریحی را محرک قیمت ملک می‌‌دانند.