مصرف سرانه فولاد ایران بیشتر از چین - ۵ اسفند ۸۶
زهرا مسافر
در حالی که متوسط مصرف سرانه فولاد جهان ۱۳۰کیلوگرم است، اما مصرف سرانه فولاد ایران بیش از ۲۰۰ کیلوگرم است که البته این امر نشان‌دهنده رشد شتابان اقتصادی کشور است.

براساس بررسی‌های به عمل آمده در خصوص وضعیت فولاد در ۵۰سال آینده، فولاد و نفت همچنان به عنوان مهم‌ترین محصولات تولیدی جهان باقی خواهند ماند و رشد و توسعه کشورها به این دو محصول وابستگی شدید خواهد داشت.
از آنجا که بانک جهانی نسبت 85/0درصد رشد اقتصادی به ازای یک درصد افزایش مصرف فولاد در جهان را به عنوان یک نسبت طلایی تثبیت شده تا سال 2050 اعلام کرده است، می‌توان میزان رشد مصرف فولاد کشورها را مبنای رشد توسعه اقتصادی آنها مورد سنجش قرار داد.
براساس آمار تولید جهانی فولاد در سال ۲۰۰۷، ایران با تولید بیش از ۱۰میلیون تن فولاد خام، بیستمین تولیدکننده بزرگ فولاد خام در جهان شناخته شد و این در حالی است که کل تولید فولاد خام جهان طی سال ۲۰۰۷ یک میلیارد و ۳۴۳میلیون تن اعلام شد.
تولید جهانی فولاد در این سال با 5/7درصد افزایش نسبت به سال قبل از آن مواجه بوده است. در سال 2006 بالغ بر یک‌میلیارد و 250میلیون تن فولاد در جهان تولید شده بود.
براساس این گزارش تولید فولاد ایران در سال ۲۰۰۷ با رشد اندک ۷/۲درصدی در مقایسه با سال قبل مواجه شد و به ۱/۱۰میلیون تن رسید.
تولید فولاد خام ایران در سال 2006 بالغ بر 8/9میلیون تن اعلام شده بود. ایران از نظر میزان تولید فولاد جایگاه بیستم در سطح جهان را در سال 2007 به خود اختصاص داده است.
چین با تولید ۴۸۹میلیون تن بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در سال ۲۰۰۷ شناخته شده است. تولید این کشور در سال ۲۰۰۷ با رشد ۷/۱۵درصدی در مقایسه با سال قبل مواجه بوده است.
براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته، مصرف جهانی فولاد در سال 2008 تقریبا تا 7درصد افزایش خواهد داشت، به طوری که تولید فولاد خام به بیش از 4/1میلیارد تن خواهد رسید.
براساس آمارهای رسمی موجود میزان تولید داخلی فولاد ایران ۶۸۰هزار تن در سال ۱۳۵۷ یعنی همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به ثبت رسیده است که این میزان در سال ۱۳۸۵ به ۹میلیون و ۸۴۰هزار تن رسید.
هم‌اکنون تولید فولاد خام کشور حدود 10میلیون تن برآورد می‌شود.
با گذشت ۲۹سال از پیروزی انقلاب اسلامی در پی رشد تولید داخل فولاد در کشور، میزان مصرف داخل نیز با افزایش مواجه شد، به گونه‌ای که میزان مصرف کشور از حدود ۳۹۰هزار تن در سال ۱۳۵۷ بالغ بر ۱۳میلیون تن در سال ۱۳۸۵ و ۸/۱۵میلیون تن در سال‌جاری می‌رسد که این امر نشان از رشد اقتصادی در کشور دارد.
برای تحقق اهداف توسعه‌ای برنامه‌های چهارم و پنجم کشور و به دنبال اجرایی شدن طرح‌های عمرانی در کشور، دولت پنجم برای توسعه متعادل و متوازن در میان مناطق مختلف کشور طرح‌های 8گانه فولاد را تصویب کرد.
ظرفیت هر کدام از طرح‌های توسعه فولادی ۸۰۰هزار تن است که با اجرایی شدن ۸ طرح فولاد ۴/۶میلیون تن به ظرفیت فولاد کشور افزوده خواهد شد.
اهتمام دولت به طرح‌های توسعه‌ای فولاد و رشد مصرف سرانه حاکی از رشد اقتصادی کشور دارد.
بر اساس آمارهای موجود، مصرف سرانه فولاد در کشور در سال ۱۳۵۷ و زمان پیروزی انقلاب اسلامی ۹۳کیلوگرم به ازای هر نفر بود و این در حالی است که به دنبال سازندگی و اجرایی شدن پروژه‌های عمرانی این میزان در سال ۱۳۸۵ به حدود ۲۰۰ کیلوگرم رسید.
هم‌اکنون نیز مصرف سرانه فولاد در کشور 280کیلوگرم به ازای هر نفر است. این در حالی است که میزان مصرف سرانه فولاد در سایر کشورهای منطقه و حتی هند و چین کمتر از مصرف سرانه در ایران است.
بر اساس آمار سال ۲۰۰۶ بانک جهانی، کشورهای جهانی از نظر مصرف فولاد به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
کشورهای با حداکثر درآمد سرانه 735دلار که متوسط مصرف سرانه فولاد در آنها حدود 15کیلوگرم است. کشورهایی چون هند، اندونزی، بنگلادش، آذربایجان، پاکستان، سودان و کنیا در این دسته هستند.
کشورهای با درآمد سرانه بین ۷۳۶ تا ۲۹۳۵ دلار که متوسط مصرف سرانه فولاد در آنها حدود ۱۱۵کیلوگرم است. الجزایر، بلغارستان، چین، ترکیه و روسیه در این دسته هستند. ایران از نظر درآمد متوسط در این دسته قرار دارد، اما متوسط مصرف سرانه فولاد آن بالای ۱۶۱کیلوگرم است.
کشورهای با درآمد سرانه بین 2936 دلار تا 9075 دلار، کشورهای زیادی چون آرژانتین، مجارستان، مکزیک، ونزوئلا، عربستان، لبنان و مالزی در این دسته هستند، متوسط مصرف سرانه فولاد در این کشورها حدود 254کیلوگرم است.
کشورهای با درآمد سرانه بیش از ۹۰۷۵دلار که مصرف سرانه فولاد در آنها حدود ۵۱۴کیلوگرم است که کشورهای صنعتی و پیشرفته در این دسته قرار دارند.
این دسته‌بندی نشان از نقش فولاد در رشد و پیشرفت کشورهای مختلف دارد. به روشنی مشاهده می‌شود که مصرف سرانه فولاد در کشورهای صنعتی بسیار بیشتر از سایر کشورها است. طبق گزارش منتشره موسسه بین‌المللی آهن و فولاد، روند مصرف ظاهری فولاد در سال 2008 نیز با سیر صعودی همراه بوده و با 1/6درصد رشد به سقف 1250میلیون تن خواهد رسید.
بر مبنای تحقیق مشترک یونیدو و دانشگاه هاروارد بالا بودن نسل نوجوان و جوان (سنین بین ۱۴ الی ۳۲سال) سبب بالا رفتن میزان نسبی مصرف فولاد در جهان می‌شود که دلیل آن نیز در تامین امکانات موردنیاز این نسل می‌باشد.
آمار منتشره سال 2006 سازمان ملل نشان‌دهنده بالاتر بودن چشمگیر میزان نسبت نسل جوان به کل جمعیت در کشورهای در حال توسعه به نسبت کشورهای توسعه یافته و فراصنعتی می‌باشد به عبارت دیگر کشورهای در حال توسعه از جمعیت نوجوان و جوان بیشتری برخوردارند.
نمودار رشد قیمت و تقسیم‌بندی سنی آنها تا سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که جمعیت سنین بین ۱۶ تا ۲۴سال به شدت رو به افزایش است.
در سال 2006 میلادی، 4/27درصد از جمعیت 5/6میلیاردی جهان زیر 15سال و 2/65درصد بین 15 الی 64سال قرار داشتند. در ایران سنین زیر 15سال 1/26درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که میزان جمعیت 15 الی 24ساله ایران با نسبت 3/25درصد از کل جمعیت، پس از زیمبابوه در رتبه دوم جهانی قرار دارد.
انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ جمعیت جوان جهان از ۹۱۴میلیون نفر به ۱۳/۱میلیارد نفر برسد، این نکته حائز اهمیت است که ۸۳درصد از افراد سنین زیر ۲۵سال در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.
براساس آمارهای یادشده، با توجه به جوان بودن جمعیت ایران مصرف ظاهری فولاد کشور با رشد مواجه خواهد شد، زیراکه ایران در زمره کشورهای در حال توسعه قرار دارد.
در حال حاضر در حالی که مصرف سرانه فولادجهان به طور متوسط ۱۳۰کیلوگرم است اما میزان مصرف سرانه فولاد در ایران ۲۸۰کیلوگرم است. هم‌اکنون مصرف سرانه فولاد ژاپن ۶۰۰کیلوگرم، آلمان ۴۵۰کیلوگرم، کره جنوبی ۸۰۰کیلوگرم، مکزیک ۱۲۰کیلوگرم، برزیل ۱۰۰کیلوگرم و ترکیه ۱۸۰کیلوگرم است.
منابع:
۱ - وزارت صنایع و معادن
2 - نشریه بورس کالا