دشمن

جان مَکسول «جی. ام کوتزی»، نویسنده هلندی‌تبار اهل آفریقای جنوبی و برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۳ میلادی است. مقامات آکادمی نوبل هنگام اعطای جایزه نوبل به کوتزی گفتند، ساختار نگارشی رمان‌های وی بسیار استادانه است و دیالوگ‌های متن داستان‌هایش از لحاظ تحلیلی حرف زیادی برای گفتن دارند، اما کوتزی در عین حال یک شکاک موشکاف است که در انتقاداتش از فردگرایی و اصول اخلاق ظاهری تمدن غرب منتقدی بسیار بی رحم است. هوراس انگداهل، وزیر دایمی آکادمی نوبل در این باره گفت که انتخاب کوتزی کار بسیار آسانی بود.

جان مَکسول «جی. ام کوتزی»، نویسنده هلندی‌تبار اهل آفریقای جنوبی و برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۳ میلادی است. مقامات آکادمی نوبل هنگام اعطای جایزه نوبل به کوتزی گفتند، ساختار نگارشی رمان‌های وی بسیار استادانه است و دیالوگ‌های متن داستان‌هایش از لحاظ تحلیلی حرف زیادی برای گفتن دارند، اما کوتزی در عین حال یک شکاک موشکاف است که در انتقاداتش از فردگرایی و اصول اخلاق ظاهری تمدن غرب منتقدی بسیار بی رحم است. هوراس انگداهل، وزیر دایمی آکادمی نوبل در این باره گفت که انتخاب کوتزی کار بسیار آسانی بود. ما از ارزش آثارش برای دنیای ادبیات اطمینان داریم. در این بین تعداد آثار مهم نیست، بلکه گوناگونی و کیفیت بالای آنها ارزش دارد و من فکر می‌کنم او نویسنده‌ای است که همواره آثارش از سوی نویسندگان مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت و ما فکر می‌کنیم او باید به میراث ادبیات‌مان تعلق گیرد. «دشمن» یکی از مشهورترین رمان‌های این نویسنده است که سبب شد منتقدان ادبی گوشه‌وکنار دنیا با این نویسنده بیشتر آشنا شوند، این نویسنده‌ سفید‌پوست اهل آفریقای جنوبی که با داستان‌های ضدآپارتایدش شناخته شده بود با این رمان سویه‌ دیگری از توانایی‌هایش را به نمایش گذاشت. در واقع منتقدان آثار او را با نوشته‌های نویسندگانی چون ناباکوف، کافکا و کنراد مقایسه می‌کردند و زمانی که آثار بالیده‌ترش همچون «دشمن» در سال 1986 منتشر شد، بیش از پیش با تحسین و استقبال روبه‌رو شد. رمان «دشمن» طرح داستان عجیبی دارد، «کوتسی» رمانش را حول‌محور داستان قدیمی «رابینسون کروزوئه» می‌سازد. «دشمن» روایت دوباره‌ داستان «رابینسون کروزوئه دفو»، این بار در شهر لندن است. این داستان با بازآفرینی متنی تحسین شده از استعمار بریتانیایی، راهبرد خاص داستان پردازی پسااستعماری را انتخاب می‌کند و واکنشی به فرهنگ استعمارگراست. «دشمن» داستانی درباره داستان‌پردازی است؛ راوی زن رمان، «سوزان بارتون»، به دنبال ناشری برای چاپ داستانش می‌گردد و همه‌چیز پیچیده‌تر می‌شود. «جیمز پروکتر» منتقد ادبی سرشناس آمریکایی درباره‌ این رمان می‌گوید: «دشمن» با وجود غنا و تنوع صدا، به گونه‌ای چشمگیر داستانی است درباره سکوت، سکوت فریادی که کوتزی از نمایش صدایش سر باز می‌زند. گرچه سکوت در این متن مرکزیت دارد، اما کوتزی می‌کوشد سرحدی را نشان دهد که در آن زبان نیز ابزاری کلیدی در دست استعمار است.» «کوتزی» یکی از مقبول‌ترین چهره‌های داستان‌نویسی است که در یک دهه‌ اخیر افتخار دریافت نوبل ادبیات را داشته‌اند، او علاوه بر جایزه‌ نوبل 2002 که به پاس مجموعه‌ فعالیت‌های ادبی‌اش به او اعطا شد، تاکنون 11 جایزه ادبی دیگر نیز دریافت کرده است.او مردی گوشه‌گیر و آرام است و به‌ندرت با رسانه‌های گروهی ارتباط می‌گیرد و اگر لازم بداند، ترجیح می‌دهد از طریق پُستِ الکترونیکی حرف‌هایش را بزند. او برای دریافت دو جایزه‌ بوکر شخصا به لندن نرفت و در سال ۲۰۰۳ هم پس از اعلام برنده شدن نوبل حاضر به مصاحبه با خبرنگاران نشد. او در جایی نوشته‌ است، «راه سومی میان حرف زدن و سکوت کردن وجود دارد، و آن ادبیات است. زبانی که من با آن سخن می‌گویم مناسب نوشتن است، نه گفت‌وشنود.»رمان «دشمن» نوشته جی.ام کوتزی و با ترجمه ونداد جلیلی توسط نشر چشمه و با قیمت 9000 تومان منتشر شده است.