5 روز قطع اینترنـت با مصر چه کرد؟

در سال ۲۰۱۱ مسوولان مصری، نگران معترضان دولت که در خیابان‌ها حضور داشتند، بودند. در ظاهر خطر اصلی که متوجه دولت بود احتمال آشوب آنان بود، اما این تجمع موجب مختل شدن کارکرد برخی امور اداری و مهم‌تر از آن پنج روز پیاپی قطع اینترنت این کشور شد. به‌نظر شما این قطعی ۵ روزه چه میزان هزینه اقتصادی بر دوش این کشور گذاشت؟ تحت این شرایط کسب‌و‌کارهای الکترونیک نتوانستند به ارائه کالا و خدمات دیجیتالی خود بپردازند، دوستان و بستگان نتوانستند با یکدیگر ارتباط تصویری برقرار کنند، دانش‌آموزان و دانشجویان نتوانستند برنامه‌های آموزشی خود را کامل کنند، کارخانه‌ها، اطلاعات لازم برای میزان تقاضا و عرضه را دریافت نکردند و قادر به برنامه‌ریزی میزان تولید نبودند، سطح کارایی بیمارستان‌ها در نبود اطلاعات به‌شدت کاهش یافته بود و به‌طور کلی عوارض جانبی اختلال در اینترنت دامن‌گیر فضای کسب‌و‌کار شد.

سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (OECD) در گزارشی بعد از این اتفاق هزینه‌های مصر در طول این بازه ۵ روزه را ۹۰ میلیون دلار برآورد کرد. اگر این وضعیت تا پایان سال برای مصر ادامه داشت میزان تولید ناخالص داخلی این کشور ۳ تا ۴ درصد کاهش می‌یافت. این یافته‌ها اشاره به اهمیت اینترنت در عملکرد ‌اقتصاد دنیای نوین دارد. برای مثال در گزارش انجمن اینترنت در ایالات‌متحده آمریکا در سال ۲۰۱۵، برآورد شد که صفحات وب درآمدی ۹۶۶ میلیارد دلاری نصیب کسب‌و‌کار این کشور کرده‌اند. به‌دیگر بیان ۶ درصد از کل اقتصاد این کشور مرهون خدمات مختلف اینترنتی است. همچنین در گزارشی دیگر در سال ۲۰۱۲ مشخص شد اپلیکیشن‌ها عامل ایجاد ۴۶۶۰۰۰ شغل در آمریکا بوده‌اند.

به گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۲ در سیستم اقتصادی دنیا پس از ظهور اینترنت و پیرو آن اپلیکیشن‌های مختلف که هر کدام نقشی حیاتی در انتقال اطلاعات و توسعه بازارها دارند و همچنین با افزایش پهنای باند به میزان ۱۰ درصد، میزان سرانه تولید ناخالص در کشورهای در حال توسعه به میزان ۳۵/ ۱ درصد و در کشورهای توسعه یافته ۱۹/ ۱ درصد افزایش یافته است. اندازه‌گیری کمی میزان تاثیر اینترنت بر حجم کالا و خدمات تولیدی امری دشوار است، اما روند جهانی نشان می‌دهد که کشورهای در حال توسعه به‌صورت گسترده در حال گسترش سیستم‌های دیجیتالی مشتق شده از اینترنت در فرآیندهای کسب‌و‌کار خود هستند. در کنارتوجه ویژه کشورهای پیشرفته به گسترش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی وابسته به آن، در تعدادی از کشورها شاهد بلاک شدن برخی اپلیکیشن‌های اجتماعی هستیم.

این اقدامات علاوه‌بر کاهش میزان ارتباطات افراد با یکدیگر و گسترش شبکه‌های اجتماعی، دارای عوارض جانبی وسیعی بر شاخص‌های اقتصادی نظیر بیکاری، تورم و رشد تولید ناخالص هستند. گسترش شبکه‌های اجتماعی بستر رشد استارت‌آپ‌های مختلف در سیستم اقتصادی کشورها را فراهم می‌کنند. اخیرا در پژوهشی که مربوط به ۸۱ مورد از قطع اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ۱۹ کشور دنیا بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ انجام شده، با در نظر گرفتن متغیرهایی چون جمعیت متاثر از این وقایع، طول دوره، دامنه و تاثیر نهایی بر تولید ناخالص کشورها، میزان خسارت وارد بر اقتصاد کل این کشورها برابر ۲.۴ میلیارد دلار است. این زیان‌ها شامل ۹۶۸ میلیون دلار در کشور هند با داشتن ۲۲ مورد قطعی اینترنت به مدت ۷۰ روز، ۴۶۵ میلیون دلار در عربستان سعودی با یک مورد و ۴۵ روز، ۱۱۶ میلیون دلار در برزیل با ۲ مورد و ۵ روز، ۷۲ میلیون دلار در جمهوری کنگو، ۶۹ میلیون دلار در پاکستان ۶ مورد و ۴ روز، ۶۹ میلیون دلار در بنگلادش ۲مورد و ۲۵ روز، ۴۸ میلیون دلار در سوریه ۱ مورد و ۱روز، ۳۵ میلیون دلار در ترکیه ۳ مورد و ۳ روز و ۲۰ میلیون دلار در الجزایر ۶ روز است.

بر اساس تحقیقات دانشگاه واشنگتن در حالی که میزان دخالت دولت‌ها در سال ۱۹۹۵ در میزان دسترسی افراد به محتویات اینترنتی و اپلیکیشن‌ها تنها یک مورد بوده است، اما با گسترش روزافزون این تکنولوژی و نقشی که در اطلاع‌رسانی بین اقشار جامعه دارند این میزان در ۲۰۱۱ به ۱۱۱ مورد و ۹۶ دولت مختلف رسیده است. دولت‌ها به دلایل مختلف دخالت خود در میزان دسترسی افراد به اینترنت و اپلیکیشن‌های مشتق شده از آن را توجیه می‌کنند، مثل حفاظت ملی، کاهش مخالفت‌های مردمی در مقابل سیاست‌های اتخاذ شده دولت، مبارزه با تروریسم، حفاظت از حریم شخصی مردم، حفاظت از فضای کسب‌و‌کار، حق کپی و... در واقع به‌واسطه توانایی که این تکنولوژی در گسترش اطلاعات دارد، به ابزاری برای واکنش دولت‌ها در مواجهه با تغییر میزان آگاهی مردم در زمینه‌ای خاص تبدیل شده است. اگرچه گسترش اطلاعات در برخی موارد برای کشور یا فضای کسب‌و‌کار خطرناک است، اما می‌تواند به کانالی برای اصلاح عملکرد دولت‌ها نیز تبدیل شود. برای اینکه متوجه شوید فیلترینگ منحصر به کشور ما نیست در زیر مثال‌هایی آورده شده است.

در بهار سال ۲۰۱۵ رئیس جمهور پاکستان در اقدامی همه‌جانبه دو اپلیکیشن واتس‌اپ و وایبر را بلاک کرد. این عمل به‌منظور جلوگیری از گسترش شبکه‌های مخالفین دولت صورت گرفت. در پاییز سال ۲۰۱۵ در ترکیه پس از حوادث تروریستی، فیلترینگ فیس‌بوک و توییتر به بهانه انتشار تصاویر بمب‌گذاری در بین مردم و ایجاد وحشت در میان آنان صورت گرفت. در هند همانند الجزایر، اوگاندا و عراق به منظور مقابله با تقلب دانش‌آموزان در مدارس با استفاده از اپلیکیشن‌های مختلف اینترنتی مقرر شد تا سرویس‌های ارائه دهنده اینترنت در فصل امتحانات دانش‌آموزان در مقاطع مختلف بین ساعات امتحانی همه روزه به مدت ۸ ساعت به‌کلی در کشور قطع شوند.

در برخی کشورها مسوولان کشوری به‌محض بروز حادثه‌ای به‌راحتی اقدام به بلاک کردن خدمات آنلاین و اپلیکیشن‌ها می‌کنند، بدون اینکه در نظر داشته باشند این اقدامات صدمات اقتصادی واجتماعی سنگینی بر پیکره سیستم اقتصادی آنها وارد می‌کند. چه دخالت آنها برای حفظ امنیت ملی یا محافظت از دستورات دولتی باشد، آنها باید تمامی جوانب اقدام خود را در نظر بگیرند. قطع اینترنت یا اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی ممکن است در عرض چند ساعت میلیون‌ها دلار به اقتصاد کشور آسیب برسانند. هر چه میزان دخالت دولت‌ها در وسایل ارتباط جمعی و شبکه‌های اجتماعی زیادتر باشد از میزان اعتماد مردم به دولت کاسته می‌شود؛ زیرا در حقیقت دولت در جهت تحقق منافع خود حاضر است شبکه‌ای متشکل از میلیون‌ها نفر که محل تبادل اطلاعات و تعاملات، داد و ستدها، تبلیغات و سایر موارد می‌باشند را تحت‌کنترل قرار دهد.

اگر حتی یک وقفه کوتاه در اینترنت یا شبکه‌‌های اجتماعی وابسته به آن در کشورهای پیشرفته اتفاق بیفتد میزان خسارت وارده به اقتصاد بسیار بالا خواهد بود. برای مثال اگر وقفه‌ای یک هفته‌ای در اینترنت ایالات‌متحده یا دسترسی افراد به شبکه‌های اجتماعی به‌وجود آید خسارت اقتصادی حاصل حداقل برابر با ۱/ ۵۴ میلیارد دلار خواهد بود و اگر این اتفاق برای یک سال به طول انجامد این میزان به ۸/ ۲ تریلیون دلار خواهد رسید. در سیستم اقتصادی فعلی اثر اینترنت و نقش آن در توزیع اطلاعات بین بازارها به اثبات رسیده و به‌طور کلی رابطه مثبت بین درجه آزادی اینترنت و عملکرد و رشد اقتصادی برقرار است. اخیرا محققین بررسی کرده‌اند که دخالت دولت‌ها در شبکه‌های اجتماعی تاثیر منفی قابل ملاحظه‌ای بر کسب‌و‌کارهای خرد در سیستم اقتصادی دارد.

5 روز قطع اینترنـت با مصر چه کرد؟