گزارش «دنیای اقتصاد» از نشست تحلیل نتایج انتخابات مجلس دهم مشهد از منظر رسانه‌ای، جامعه شناسی و سیاسی
چرا اصلاح‌طلبان مشهدی پیروز نشدند؟
دنیای اقتصاد، ضحی زردکانلو- نشست «تحلیل نتایج انتخابات مجلس دهم مشهد؛ از منظر رسانه‌ای، جامعه‌شناسی و سیاسی» به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و انجمن جامعه‌شناسی ایران در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. در این نشست که ابتدای هفته جاری برگزار و با استقبال گسترده دانشگاهیان مواجه شد، هادی خانیکی، علی یوسفی و حسین اطهری هریک از منظر تخصص خویش به ریشه‌یابی و تحلیل انتخابات مجلس دهم در مشهد پرداختند.
رسانه و انتخابات
استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در ابتدای نشست گفت: انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها جزایر تنهایی هستند و ضعف ارتباط بین نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی محسوس است و تا زمانی که دانشگاه در دنیای خود محصور باشد و دغدغه اساتید جامعه‌شناس و علوم ارتباطات اجتماعی بررسی و مطالعه مسائل سیاسی نباشد طبعا از نوآوری و ارائه حرف‌های تازه دور می‌ماند.
رسانه و انتخابات
استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در ابتدای نشست گفت: انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها جزایر تنهایی هستند و ضعف ارتباط بین نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی محسوس است و تا زمانی که دانشگاه در دنیای خود محصور باشد و دغدغه اساتید جامعه‌شناس و علوم ارتباطات اجتماعی بررسی و مطالعه مسائل سیاسی نباشد طبعا از نوآوری و ارائه حرف‌های تازه دور می‌ماند.
دنیای اقتصاد، ضحی زردکانلو- نشست «تحلیل نتایج انتخابات مجلس دهم مشهد؛ از منظر رسانه‌ای، جامعه‌شناسی و سیاسی» به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و انجمن جامعه‌شناسی ایران در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.در این نشست که ابتدای هفته جاری برگزار و با استقبال گسترده دانشگاهیان مواجه شد، هادی خانیکی، علی یوسفی و حسین اطهری هریک از منظر تخصص خویش به ریشه‌یابی و تحلیل انتخابات مجلس دهم در مشهد پرداختند.
رسانه و انتخابات
استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در ابتدای نشست گفت: انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها جزایر تنهایی هستند و ضعف ارتباط بین نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی محسوس است و تا زمانی که دانشگاه در دنیای خود محصور باشد و دغدغه اساتید جامعه‌شناس و علوم ارتباطات اجتماعی بررسی و مطالعه مسائل سیاسی نباشد طبعا از نوآوری و ارائه حرف‌های تازه دور می‌ماند. هادی خانیکی ادامه داد: از دل این انتخابات که پایه نظام سیاسی ما را تشکیل می‌دهد باید ده‌ها کار تحقیقی و دانشگاهی ارائه شود و کم و کیف آن موردمطالعه قرار گیرد. خانیکی افزود: ارتباط بین دستگاه‌های اجرایی، نهادها، احزاب و ... را باید در بررسی نتایج انتخابات لحاظ کرد، همچنین پرداختن به مسائلی که سبقه سیاسی دارند، دشوار است، لذا از حوزه علوم اجتماعی باید انتظار داشت همانطورکه به آسیب‌های اجتماعی می‌پردازد، به مسائل مهم در حوزه سیاست نیز توجه کند.
اهمیت رسانه‌های میان‌فردی
وقتی مسأله انتخابات مطرح می‌شود، یک پای مهم آن ارتباطات است، انتخابات را باید متغیر مهمی از مشارکت سیاسی دانست، حتی در کشورهایی که نهادها و احزاب سیاسی قوی هستند، انتخابات اهمیت خود را از دست نمی‌دهد. خانیکی تصریح کرد: عواملی همچون جنسیت، سن، شغل، طبقه، درآمد، گروه‌ها و ارتباطات اجتماعی در ارزیابی نتیجه انتخابات باید مورد بررسی قرار گیرد. در مولفه ارتباطات این سوال مطرح می‌شود که چه رسانه‌هایی در امر مشارکت تاثیرگذار بودند؟ تبلیغات پرحجم و پردامنه موثرتر بوده‌اند یا تبلیغات کم‌حجم و کم‌دامنه؟ وی با اشاره به نقش مهم ارتباطات میان فردی، در زمان انقلاب اسلامی افزود: در آن زمان رسانه‌های کوچکی همچون نوار کاست حاوی سخنان امام، نقش موثرتری از رادیو و تلویزیون داشت. خانیکی با تاکید بر اینکه جامعه مجازی بیشتر از رسانه‌های بزرگ، آحاد مردم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، گفت: انتخابات ۷ اسفند نیز بازتولید ارتباطات میان‌فردی بود.رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات بر مبنای نظریه دو یا چند مرحله ای بودن ارتباطات اظهار کرد: جامعه را می‌توان از منظر علوم ارتباطات به سه سطح دریافت‌کنندگان مختلف پیام تقسیم‌بندی کرد؛ رهبران افکار، پیروان افکار و افراد غیرفعال که مشارکتی در امور ندارند، حال به اعتقاد من ارتباطات میان‌فردی در انتخابات اخیر به شکل مدرن‌تری از بحث‌های خانگی به گروه‌های اجتماعی تلگرام منتقل شد، لذا می‌توان بحث تلگرامی شدن انتخابات اخیر را مطرح کرد.
لزوم توجه به تشکیل احزاب
خانیکی با تاکید بر اینکه جامعه از ضعف احزاب، سازمان‌ها و تشکل‌های غیرمنسجم رنج می‌برد، عنوان کرد: در شرایط فعلی، رسانه‌ها جایگزین نهادهای سیاسی شدند، حال آن که باید یک ارتباط منطقی و طبیعی بین نهادهای سیاسی، اجتماعی و مدنی وجود داشته باشد. وی اظهار کرد: طرح‌های محلی و منطقه‌ای نشان می‌دهد که ما در مشهد با جریان‌هایی مواجه هستیم که تدریجی و مستمر هستند و نتیجه قابل‌توجهی را در جامعه ایجاد کرده‌اند. خانیکی با اشاره به نقش مردم حاشیه شهر در انتخابات افزود: نباید مسأله حاشیه‌نشینی، فقر و شکاف اجتماعی را در تحلیل انتخابات مشهد نادیده گرفت. رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات اظهار کرد: انتخابات ۷ اسفند گامی به جلو بود، چراکه به رأی توسعه‌ای نزدیک‌تر است و به‌عبارتی رأی توسعه‌ای به رأی سیاسی و حزبی شباهت فراوانی دارد.
انتخابات و جامعه‌شناسی
در بخش دیگری از مراسم، عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه شاید نزد انظار اینگونه باشد که سه اصلاح طلب به تحلیل نتیجه انتخابات نشسته‌اند، گفت: تحلیل ما آکادمیک و مستقل از تحلیل‌های مرامی و حزبی است. علی یوسفی اظهار کرد: انتخابات مظهر اعمال اراده ملت و راهی برای بیان اراده و خواست عمومی است که طی آن آموزش جامعه‌پذیری صورت می‌گیرد. وی با اشاره به یکی از مقالات علمی پژوهشی خود، چهار مدل عقلانی، هنجاری، شناختی و آنتروپی را برای تحلیل انتخابات معرفی کرد و در تعریف هریک از این مدل‌ها افزود: در مدل عقلانی، رأی دادن با تاکید عمده بر سودمندی است و بر مبنای تئوری هزینه- فایده است، در مدل هنجاری، رأی‌دهنده آگاهی لازم را به شرایط رأی ندارد، شناخت وی از کاندیدا ناقص است و با مراجعه به دیگری بر مبنای نگرش سیاسی او رأی می‌دهد، از این رو عنصر اصلی در مدل هنجاری هویت حزبی است؛ مثل رأی‌هایی که به شکل لیست ارائه می‌شود. معاون فرهنگی واجتماعی دانشگاه فردوسی در توضیح الگوی رأی‌دهی شناختی، با بیان اینکه این الگو شباهت‌هایی به مدل عقلانی دارد، ادامه داد: مردم براساس شناخت روشن و همه‌جانبه از میان کاندیداها رأی می‌دهند و طبعا رأی‌دهنده از تجربه‌ای که از عقبه ذهنی خود در مورد کاندیدا دارد، دست به انتخاب می‌زند. وی ادامه داد: در مدل رأی‌دهی آنتروپی، عدم‌اطمینان وجود دارد، اما در ایام انتخابات این عدم‌اطمینان و بلاتکلیفی با تاثیرپذیری از رسانه‌ها و تبلیغات به اطمینان تبدیل می‌شود.
رأی مردم مشهد هنجاری است
یوسفی تصریح کرد: باتوجه به مدل‌های فوق من معتقدم رأی غالب در انتخابات اخیر مشهد رأی هنجاری است. وی ادامه داد: با این حال درصد قابل‌توجهی از مردم مشهد تصمیم به ترک انتخابات گرفتند، حال آن که ترک انتخابات هم خود یک انتخاب بود و این نامش بی‌تفاوتی و بی‌اعتنایی سیاسی نیست. معاون فرهنگی واجتماعی دانشگاه فردوسی ادامه داد: با این حال درصد بالایی از بلاتکلیف‌ها و بلاتصمیم‌ها و ترک مشارکت‌ها در مشهد طی نظرسنجی‌های انجام شده، تفکرات اصلاح‌طلبانه داشتند. یوسفی با بیان اینکه رأی مردم تهران بیشتر سبقه سیاسی دارد، اظهار کرد: جناح اصولگرا در مشهد از تمامی ظرفیت خود برای پیروزی در انتخابات بهره برد، حال آن که جناح اصلاح‌طلب قادر به سازمان دادن نیروهایش نبود. وی با اینکه تمامی رأی‌های سبد جبهه خط امام و رهبری در مشهد رأی اصولگرایی بود گفت: اصولگرایان یکپارچه‌تر بودند، اما اگر رأی اصولگرایی به هر نحوی شکسته می‌شد سرنوشت انتخابات طور دیگری رقم می‌خورد. من فکر می‌کنم این سازمان‌یافتگی اجتماعی رأی در اردوگاه اصولگرایان، یکی از زمینه‌های موفقیت آنان در این دوره از انتخابات بوده است.
اهمیت شهرت عمومی برای کاندیدا
این استاد جامعه‌شناس با بیان اینکه باید رفتارهای احزاب، گروه‌ها، وضعیت جریان‌ها و ناظران را در بررسی و تحلیل انتخابات مدنظر قرار داد، گفت: بنا بر الگوی شناحتی افراد براساس شناخت‌های اجتماعی که از قبل از کاندیدا داشته رأی می‌دهند، لذا شهرت کاندیدا در این میان خیلی تاثیرگذار است، شهرت اجتماعی کسانیکه در مشهد رأی آوردند، قابل مقایسه با شهرت اجتماعی کاندیداهای لیست اصلاح‌طلبان نیست. در مدل شناختی رأی، عامل شهرت بسیار موثر است.
انتخابات و سیاست
در ادامه، عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با استناد به ویدئوی سخنرانی امام راحل مبنی براینکه حتی اگر رضاشاه پهلوی آدم خوبی باشد بازهم مردم او را نمی‌خواهند، گفت: مردم همواره خواهان تغییر هستند. وی اظهار کرد: برابر دانستن انسان‌های برابر در تمامی حوزه‌ها پیش‌زمینه یک انتخابات آزاد است، در غیر این‌صورت انتخابات آزاد محقق نمی‌شود.سیدحسین اطهری عنصر اصلی انتخابات را کسب قدرت و جابه‌جایی آن دانست و یادآور شد: انتخابات به معنای کسب قدرت از طریق تغییر انتخاب مسئولان به‌صورت مسالمت‌آمیز است و این تغییر قدرت به نظام سیاسی مشروعیت می‌دهد.
مشهد، یک شهر یکپارچه نیست
این استاد علوم سیاسی با بیان اینکه مشهد یک روستای بسیار بزرگ است، افزود: شهر مشهد شهر مهاجرپذیر و چندقومیتی با فرهنگ‌های متنوعی است که همه اقوام در آن یکسان فکر نمی‌کنند، لذا نمی‌شود از مشهد به‌عنوان یک شهر یکپارچه یاد کرد چراکه تک‌تک گروه‌های قومی در مشهد برای خود مستقلا برنامه‌ریزی می‌کنند.اطهری افزود: جناح حاکم بر مشهد درصدد است برای حفظ عنصر قدرت از تمامی امکانات به‌نحو مطلوب استفاده کند. عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: علاوه بر شهرداری، یکی از منابع مهمی که در اختیار کامل اصولگرایان است، سازمان‌های غیرحکومتی و NGOها هستند، که یک‌ونیم میلیون نفر جمعیت حاشیه‌نشین را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
عنصر مذهب، عامل تعیین‌کننده
اطهری در ادامه با بیان اینکه مذهب عنصری حیاتی و تعیین‌کننده در مشهد است و این عنصر عامل مهمی در جلب اعتماد مردم در این شهر است، گفت: با شعارهای مدنی در مشهد نمی‌شود به قدرت رسید اما همواره عنصر مذهب درشعارهای اصلاح‌طلبان مشهد کمرنگ است. وی با بیان اینکه اصلاح‌طلبان در این شهر علاوه بر فقدان رهبری از ضعف تشکیلاتی رنج می‌برند، گفت: با رحلت حجت‌الاسلام عبایی‌خراسانی در مشهد، اصلاح‌طلبان فاقد رهبری شدند و این شکاف نیز به این زودی پر نخواهد شد.
اصلاح طلبان از منابع قدرت بی‌نصیب هستند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اصلاح‌طلبان مشهدی از منابع قدرت بی‌نصیب هستند، ادامه داد: درچنین فضایی قطعا رقابت غیرممکن خواهد بود. وی تصریح کرد: به‌عنوان مثال نه تنها در ایام انتخابات بلکه در هیچ زمان دیگری حتی یک مسجد در اختیار اصلاح طلبان برای نشست‌ها و گردهمایی‌هایشان نیست. حال اصلاح‌طلبان باید در چنین فضای نابرابری رقابت کنند.اطهری اظهار کرد: نادیده گرفتن فرهنگ حاکم بر حاشیه شهر مشهد در بررسی نتیجه انتخابات درست نیست، چراکه عنصر مذهب در مشهد بسیار تعیین‌کننده است. در بحث حاشیه‌نشینی باید به این نکته توجه داشت که این افراد فقیر مذهبی هستند، یعنی بیش از مسأله اقتصاد باید به مسأله مذهب این قشر توجه داشت. عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی یادآور شد: شکاف نسلی هم در مشهد نسبت به سایر شهرها عمیق تر است، به عبارت دیگر پدرسالاری در مشهد برجسته است و پدران تعیین‌کننده اصلی در خانواده هستند که دیگر اعضای خانواده به چه کسی رأی دهند و فرزندان هنوز مرجعیت فکری پیدا نکرده‌اند، چراکه فرهنگ مشهد یک فرهنگ مدنی و شهری نیست و عنصر تحصیل و دانش نقشی موثر در ایجاد آگاهی بین خانواده‌ها بازی نمی‌کند و مذهب تعیین‌کننده است.
رأی مردم مشهد بر حسب تکلیف است نه حق
عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه مردم مشهد برحسب تکلیف پای صندوق حاضر می‌شوند و نه براساس حقوق شهروندی، یادآور شد: متاسفانه اصلاح‌طلبان هنوز نتوانسته‌اند با عوام مردم ارتباط خوبی برقرار کنند. وی با تاکید براینکه اصلاح‌طلبان مدت‌هاست که در انتخابات خلع‌سلاح رسانه‌ای شده‌اند، افزود: نقش شبکه‌های اجتماعی را در پیروزی اصلاح‌طلبان پررنگ نمی‌دانم.
رسانه و انتخابات
استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در ابتدای نشست گفت: انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها جزایر تنهایی هستند و ضعف ارتباط بین نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی محسوس است و تا زمانی که دانشگاه در دنیای خود محصور باشد و دغدغه اساتید جامعه‌شناس و علوم ارتباطات اجتماعی بررسی و مطالعه مسائل سیاسی نباشد طبعا از نوآوری و ارائه حرف‌های تازه دور می‌ماند. هادی خانیکی ادامه داد: از دل این انتخابات که پایه نظام سیاسی ما را تشکیل می‌دهد باید ده‌ها کار تحقیقی و دانشگاهی ارائه شود و کم و کیف آن موردمطالعه قرار گیرد. خانیکی افزود: ارتباط بین دستگاه‌های اجرایی، نهادها، احزاب و ... را باید در بررسی نتایج انتخابات لحاظ کرد، همچنین پرداختن به مسائلی که سبقه سیاسی دارند، دشوار است، لذا از حوزه علوم اجتماعی باید انتظار داشت همانطورکه به آسیب‌های اجتماعی می‌پردازد، به مسائل مهم در حوزه سیاست نیز توجه کند.
اهمیت رسانه‌های میان‌فردی
وقتی مسأله انتخابات مطرح می‌شود، یک پای مهم آن ارتباطات است، انتخابات را باید متغیر مهمی از مشارکت سیاسی دانست، حتی در کشورهایی که نهادها و احزاب سیاسی قوی هستند، انتخابات اهمیت خود را از دست نمی‌دهد. خانیکی تصریح کرد: عواملی همچون جنسیت، سن، شغل، طبقه، درآمد، گروه‌ها و ارتباطات اجتماعی در ارزیابی نتیجه انتخابات باید مورد بررسی قرار گیرد. در مولفه ارتباطات این سوال مطرح می‌شود که چه رسانه‌هایی در امر مشارکت تاثیرگذار بودند؟ تبلیغات پرحجم و پردامنه موثرتر بوده‌اند یا تبلیغات کم‌حجم و کم‌دامنه؟ وی با اشاره به نقش مهم ارتباطات میان فردی، در زمان انقلاب اسلامی افزود: در آن زمان رسانه‌های کوچکی همچون نوار کاست حاوی سخنان امام، نقش موثرتری از رادیو و تلویزیون داشت. خانیکی با تاکید بر اینکه جامعه مجازی بیشتر از رسانه‌های بزرگ، آحاد مردم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، گفت: انتخابات ۷ اسفند نیز بازتولید ارتباطات میان‌فردی بود.رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات بر مبنای نظریه دو یا چند مرحله ای بودن ارتباطات اظهار کرد: جامعه را می‌توان از منظر علوم ارتباطات به سه سطح دریافت‌کنندگان مختلف پیام تقسیم‌بندی کرد؛ رهبران افکار، پیروان افکار و افراد غیرفعال که مشارکتی در امور ندارند، حال به اعتقاد من ارتباطات میان‌فردی در انتخابات اخیر به شکل مدرن‌تری از بحث‌های خانگی به گروه‌های اجتماعی تلگرام منتقل شد، لذا می‌توان بحث تلگرامی شدن انتخابات اخیر را مطرح کرد.
لزوم توجه به تشکیل احزاب
خانیکی با تاکید بر اینکه جامعه از ضعف احزاب، سازمان‌ها و تشکل‌های غیرمنسجم رنج می‌برد، عنوان کرد: در شرایط فعلی، رسانه‌ها جایگزین نهادهای سیاسی شدند، حال آن که باید یک ارتباط منطقی و طبیعی بین نهادهای سیاسی، اجتماعی و مدنی وجود داشته باشد. وی اظهار کرد: طرح‌های محلی و منطقه‌ای نشان می‌دهد که ما در مشهد با جریان‌هایی مواجه هستیم که تدریجی و مستمر هستند و نتیجه قابل‌توجهی را در جامعه ایجاد کرده‌اند. خانیکی با اشاره به نقش مردم حاشیه شهر در انتخابات افزود: نباید مسأله حاشیه‌نشینی، فقر و شکاف اجتماعی را در تحلیل انتخابات مشهد نادیده گرفت. رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات اظهار کرد: انتخابات ۷ اسفند گامی به جلو بود، چراکه به رأی توسعه‌ای نزدیک‌تر است و به‌عبارتی رأی توسعه‌ای به رأی سیاسی و حزبی شباهت فراوانی دارد.
انتخابات و جامعه‌شناسی
در بخش دیگری از مراسم، عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه شاید نزد انظار اینگونه باشد که سه اصلاح طلب به تحلیل نتیجه انتخابات نشسته‌اند، گفت: تحلیل ما آکادمیک و مستقل از تحلیل‌های مرامی و حزبی است. علی یوسفی اظهار کرد: انتخابات مظهر اعمال اراده ملت و راهی برای بیان اراده و خواست عمومی است که طی آن آموزش جامعه‌پذیری صورت می‌گیرد. وی با اشاره به یکی از مقالات علمی پژوهشی خود، چهار مدل عقلانی، هنجاری، شناختی و آنتروپی را برای تحلیل انتخابات معرفی کرد و در تعریف هریک از این مدل‌ها افزود: در مدل عقلانی، رأی دادن با تاکید عمده بر سودمندی است و بر مبنای تئوری هزینه- فایده است، در مدل هنجاری، رأی‌دهنده آگاهی لازم را به شرایط رأی ندارد، شناخت وی از کاندیدا ناقص است و با مراجعه به دیگری بر مبنای نگرش سیاسی او رأی می‌دهد، از این رو عنصر اصلی در مدل هنجاری هویت حزبی است؛ مثل رأی‌هایی که به شکل لیست ارائه می‌شود. معاون فرهنگی واجتماعی دانشگاه فردوسی در توضیح الگوی رأی‌دهی شناختی، با بیان اینکه این الگو شباهت‌هایی به مدل عقلانی دارد، ادامه داد: مردم براساس شناخت روشن و همه‌جانبه از میان کاندیداها رأی می‌دهند و طبعا رأی‌دهنده از تجربه‌ای که از عقبه ذهنی خود در مورد کاندیدا دارد، دست به انتخاب می‌زند. وی ادامه داد: در مدل رأی‌دهی آنتروپی، عدم‌اطمینان وجود دارد، اما در ایام انتخابات این عدم‌اطمینان و بلاتکلیفی با تاثیرپذیری از رسانه‌ها و تبلیغات به اطمینان تبدیل می‌شود.
رأی مردم مشهد هنجاری است
یوسفی تصریح کرد: باتوجه به مدل‌های فوق من معتقدم رأی غالب در انتخابات اخیر مشهد رأی هنجاری است. وی ادامه داد: با این حال درصد قابل‌توجهی از مردم مشهد تصمیم به ترک انتخابات گرفتند، حال آن که ترک انتخابات هم خود یک انتخاب بود و این نامش بی‌تفاوتی و بی‌اعتنایی سیاسی نیست. معاون فرهنگی واجتماعی دانشگاه فردوسی ادامه داد: با این حال درصد بالایی از بلاتکلیف‌ها و بلاتصمیم‌ها و ترک مشارکت‌ها در مشهد طی نظرسنجی‌های انجام شده، تفکرات اصلاح‌طلبانه داشتند. یوسفی با بیان اینکه رأی مردم تهران بیشتر سبقه سیاسی دارد، اظهار کرد: جناح اصولگرا در مشهد از تمامی ظرفیت خود برای پیروزی در انتخابات بهره برد، حال آن که جناح اصلاح‌طلب قادر به سازمان دادن نیروهایش نبود. وی با اینکه تمامی رأی‌های سبد جبهه خط امام و رهبری در مشهد رأی اصولگرایی بود گفت: اصولگرایان یکپارچه‌تر بودند، اما اگر رأی اصولگرایی به هر نحوی شکسته می‌شد سرنوشت انتخابات طور دیگری رقم می‌خورد. من فکر می‌کنم این سازمان‌یافتگی اجتماعی رأی در اردوگاه اصولگرایان، یکی از زمینه‌های موفقیت آنان در این دوره از انتخابات بوده است.
اهمیت شهرت عمومی برای کاندیدا
این استاد جامعه‌شناس با بیان اینکه باید رفتارهای احزاب، گروه‌ها، وضعیت جریان‌ها و ناظران را در بررسی و تحلیل انتخابات مدنظر قرار داد، گفت: بنا بر الگوی شناحتی افراد براساس شناخت‌های اجتماعی که از قبل از کاندیدا داشته رأی می‌دهند، لذا شهرت کاندیدا در این میان خیلی تاثیرگذار است، شهرت اجتماعی کسانیکه در مشهد رأی آوردند، قابل مقایسه با شهرت اجتماعی کاندیداهای لیست اصلاح‌طلبان نیست. در مدل شناختی رأی، عامل شهرت بسیار موثر است.
انتخابات و سیاست
در ادامه، عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با استناد به ویدئوی سخنرانی امام راحل مبنی براینکه حتی اگر رضاشاه پهلوی آدم خوبی باشد بازهم مردم او را نمی‌خواهند، گفت: مردم همواره خواهان تغییر هستند. وی اظهار کرد: برابر دانستن انسان‌های برابر در تمامی حوزه‌ها پیش‌زمینه یک انتخابات آزاد است، در غیر این‌صورت انتخابات آزاد محقق نمی‌شود.سیدحسین اطهری عنصر اصلی انتخابات را کسب قدرت و جابه‌جایی آن دانست و یادآور شد: انتخابات به معنای کسب قدرت از طریق تغییر انتخاب مسئولان به‌صورت مسالمت‌آمیز است و این تغییر قدرت به نظام سیاسی مشروعیت می‌دهد.
مشهد، یک شهر یکپارچه نیست
این استاد علوم سیاسی با بیان اینکه مشهد یک روستای بسیار بزرگ است، افزود: شهر مشهد شهر مهاجرپذیر و چندقومیتی با فرهنگ‌های متنوعی است که همه اقوام در آن یکسان فکر نمی‌کنند، لذا نمی‌شود از مشهد به‌عنوان یک شهر یکپارچه یاد کرد چراکه تک‌تک گروه‌های قومی در مشهد برای خود مستقلا برنامه‌ریزی می‌کنند.اطهری افزود: جناح حاکم بر مشهد درصدد است برای حفظ عنصر قدرت از تمامی امکانات به‌نحو مطلوب استفاده کند. عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: علاوه بر شهرداری، یکی از منابع مهمی که در اختیار کامل اصولگرایان است، سازمان‌های غیرحکومتی و NGOها هستند، که یک‌ونیم میلیون نفر جمعیت حاشیه‌نشین را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
عنصر مذهب، عامل تعیین‌کننده
اطهری در ادامه با بیان اینکه مذهب عنصری حیاتی و تعیین‌کننده در مشهد است و این عنصر عامل مهمی در جلب اعتماد مردم در این شهر است، گفت: با شعارهای مدنی در مشهد نمی‌شود به قدرت رسید اما همواره عنصر مذهب درشعارهای اصلاح‌طلبان مشهد کمرنگ است. وی با بیان اینکه اصلاح‌طلبان در این شهر علاوه بر فقدان رهبری از ضعف تشکیلاتی رنج می‌برند، گفت: با رحلت حجت‌الاسلام عبایی‌خراسانی در مشهد، اصلاح‌طلبان فاقد رهبری شدند و این شکاف نیز به این زودی پر نخواهد شد.
اصلاح طلبان از منابع قدرت بی‌نصیب هستند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اصلاح‌طلبان مشهدی از منابع قدرت بی‌نصیب هستند، ادامه داد: درچنین فضایی قطعا رقابت غیرممکن خواهد بود. وی تصریح کرد: به‌عنوان مثال نه تنها در ایام انتخابات بلکه در هیچ زمان دیگری حتی یک مسجد در اختیار اصلاح طلبان برای نشست‌ها و گردهمایی‌هایشان نیست. حال اصلاح‌طلبان باید در چنین فضای نابرابری رقابت کنند.اطهری اظهار کرد: نادیده گرفتن فرهنگ حاکم بر حاشیه شهر مشهد در بررسی نتیجه انتخابات درست نیست، چراکه عنصر مذهب در مشهد بسیار تعیین‌کننده است. در بحث حاشیه‌نشینی باید به این نکته توجه داشت که این افراد فقیر مذهبی هستند، یعنی بیش از مسأله اقتصاد باید به مسأله مذهب این قشر توجه داشت. عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی یادآور شد: شکاف نسلی هم در مشهد نسبت به سایر شهرها عمیق تر است، به عبارت دیگر پدرسالاری در مشهد برجسته است و پدران تعیین‌کننده اصلی در خانواده هستند که دیگر اعضای خانواده به چه کسی رأی دهند و فرزندان هنوز مرجعیت فکری پیدا نکرده‌اند، چراکه فرهنگ مشهد یک فرهنگ مدنی و شهری نیست و عنصر تحصیل و دانش نقشی موثر در ایجاد آگاهی بین خانواده‌ها بازی نمی‌کند و مذهب تعیین‌کننده است.
رأی مردم مشهد بر حسب تکلیف است نه حق
عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه مردم مشهد برحسب تکلیف پای صندوق حاضر می‌شوند و نه براساس حقوق شهروندی، یادآور شد: متاسفانه اصلاح‌طلبان هنوز نتوانسته‌اند با عوام مردم ارتباط خوبی برقرار کنند. وی با تاکید براینکه اصلاح‌طلبان مدت‌هاست که در انتخابات خلع‌سلاح رسانه‌ای شده‌اند، افزود: نقش شبکه‌های اجتماعی را در پیروزی اصلاح‌طلبان پررنگ نمی‌دانم.
ارسال نظر