هزینه‌های پنهان خودروهای تحریمی

گروه خودرو: در حالی یکی از درخواست‌های مصرف‌کنندگان خودروهای داخلی طی سال‌های اخیر، افزایش کیفیت محصولات خودروسازان بوده است، به‌نظر می‌رسد بی‌توجهی به کیفیت تولید هم اکنون موجب افزایش هزینه‌های نگهداری خودروهای داخلی شده است. به گفته کارشناسان، خودروهای بی‌کیفیت طی چند سال گذشته موجب تحمیل هزینه‌های بسیار به مصرف‌کنندگان خودرو شده‌ است. آنگونه که به‌نظر می‌رسد، افزایش هزینه‌ها به‌دلیل بی‌کیفیت بودن قطعات تولیدی در کشور یا استفاده خودروسازان از قطعات چینی بوده است. به‌طوری‌که عمر این قطعات نسبت به قطعات اصلی به نصف کاهش یافته است.

عامل اصلی در افت کیفیت خودروهای داخلی به تشدید تحریم‌های بین‌المللی از سال ۱۳۹۱ به بعد باز می‌گردد؛ به‌طوری‌که یکی از اثرات بسیار منفی تحریم بر خودروسازی کشور، قطع ارتباط خودروسازان داخلی با خارجی‌ها بود. این موضوع از یک سو عدم ورود قطعات اصلی به کشور را در پی داشت و از سوی دیگر مانع انتقال دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا به خودروسازی کشور شد. در شرایطی تحریم سبب شد خودروسازان ایرانی شرکای خارجی خود را از دست بدهند و از مسیر توسعه جهانی صنعت خودرو جا بمانند،که به‌دنبال این موضوع، کیفیت، قیمت و حتی تولید خودرو نوسانات بسیاری را شاهد بود. هر چند خودروسازان طی این سال‌ها با داخلی‌سازی قطعات در کشور و تامین برخی از قطعات از چین تلاش کردند از توقف خطوط تولیدی خود جلوگیری کنند، اما افت کیفی و عدم تناسب این موضوع با قیمت، طی سال‌های اخیر با انتقادات بسیاری مواجه شده است.

به‌طوری‌که مشتریان از یک سو نسبت به دو برابر شدن قیمت خودروهای تحریمی و از سوی دیگر به کیفیت پایین قطعات انتقاد می‌کنند. بر این اساس به اعتقاد بخشی از مصرف‌کنندگان، عامل اصلی در افزایش هزینه نگهداری خودروها طی سال‌های اخیر به کیفیت نازل خودروهایی که در اوج تحریم‌ها تولید شدند برمی‌گردد. بر همین اساس بسیاری در آن سال‌ها ترجیح دادند که به خرید خودروهای پیش از سال ۹۰ بپردازند. خودروهایی که ضمن دارا بودن کیفیت، هزینه‌های نگهداری کمتری نیز دارند.کارشناسان نیز با مصرف‌کنندگان خودرو هم‌عقیده‌اند. به‌طوری‌که آنها نیز خودروهای تولیدی دوران تحریم را فاقد کیفیت مناسب می‌دانند؛ بنابراین معیوب بودن این خودروها موجب افزایش هزینه مصرف‌کنندگان آنها شده است. کارشناسان از این موضوع به نام هزینه‌های پنهان خودرو یاد می‌کنند، به‌عبارت بهتر هزینه پنهان، هزینه کیفیت پایین خودرو است که این موضوع نیز نشات گرفته از خرابی احتمالی خودرو و سرویس‌های گران‌قیمتی است که بعد از دوران تحریم‌ در خودروهای تولید داخل به‌وجود آمده است. فربد زاوه، کارشناس خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه هزینه نگهداری خودروها در ایران از استاندارد بین‌المللی بیشتر است که ناشی از کیفیت پایین خودروهای داخلی است، می‌گوید: این موضوع به خصوص بعد از تشدید تحریم‌های بین‌المللی و افت کمی و کیفی خودرو بیشتر خود را نشان داد؛ به‌طوری‌که بسیاری از مشتریان با خودروهای معیوبی مواجه شدند که هزینه‌های بسیاری را برای آنها ایجاد کرد.

زاوه با اشاره به اینکه هیچ‌گونه تناسبی میان قیمت خودرو و استهلاک بالای قطعات وجود ندارد، می‌گوید: بسیاری از خودروسازان با انگیزه کاهش قیمت تمام شده خودرو از قطعات درجه ۳ استفاده می‌کردند. بنابراین با هر بار خرابی قطعه مورد نظر چون کیفیت قطعه نازل بود بازهم مشتری مجبور به مراجعه به شرکت می‌شد و از آنجا که هربار قطعه معیوب بر خودرو سوار می‌شد، دیگر گارانتی خودرو نیز دردی از مصرف‌کننده دوا نمی‌کرد؛ بنابراین در برخی مواقع مصرف‌‌کننده بی‌توجه به گارانتی مجبور به خرید قطعه اصلی از بازار به طرق مختلف می‌شد.وی به ارتباط مستقیم کاهش قیمت تمام شده با خرید قطعات ارزان اشاره و عنوان می‌کند: هرچند هدف خودروساز در سال‌های تحریم این بوده که در نهایت خودرو را با قیمت متناسب‌تری ارائه کند، اما این موضوع موجب افزایش هزینه مصرف‌کنندگان شد. بنابراین اگر کارخانجات به این دلیل هزینه کمتری را در قیمت نهایی ایجاد کنند اما مشتری در نهایت مجبور است با صرف هزینه سنگین‌تر و زمان بیشتر، نسبت به تعمیر خودرو اقدام کند. بنا به گفته کارشناسان، کیفیت پایین و افزایش هزینه، نهایتا قیمت تمام‌شده برای مصرف‌کننده در دوره مصرف را به شدت افزایش می‌دهد؛ بنابراین راه‌حل اساسی، خروج هرچه سریع‌تر خودروهای قدیمی است.

در شرایطی که خودروسازان بزرگ جهانی در حال ورود به بازار ایران هستند، بنابراین مصرف‌کنندگان خودرو می‌توانند امیدوار باشند که در صورت عرضه محصولات به‌روز خودروسازان جهانی، تنوع محصول در بازار افزایش پیدا می‌کند و قدرت انتخاب مشتری نیز افزون می‌شود، که این موضوع نیز موجب کاهش هزینه‌های مصرف‌کنندگان خودرو خواهد شد. در این میان بسیاری از کارشناسان به هزینه سوخت کمتر، افزایش طول عمر قطعات و کاهش استهلاک خودرو به‌دلیل به روز بودن تکنولوژی اشاره می‌کنند.براین اساس یکی از کارشناسان در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه کاهش هزینه‌ها چه به لحاظ کیفیت و چه به لحاظ قیمت مهم‌ترین خواسته مشتریان خودرو است، می‌گوید: خودروسازان داخلی به منظور کاهش هزینه نگهداری خودروهای مشتریان باید بتوانند شاخص‌های کیفیت و ایمنی را افزایش دهند. اقدامی که بسیاری از خودروسازان معتبر جهانی به آن توجه دارند. وی با اشاره به اینکه خودروسازان باید به خودروهای سال‌های تحریم خدمات بهتری ارائه کنند، می‌گوید: در شرایط کنونی که بار دیگر ارتباطات بین‌المللی با شرکای سابق شکل گرفته؛ بنابراین شرکت‌ها می‌توانند به تعویض قطعات بی‌کیفیت و نامرغوب خود بپردازند.