موسیقی برای من ابزار نیست
رحیم عدنانی متولد روستای سرپیر در دامنه‌های سرسبز استان چهارمحال و بختیاری و ازطایفه بابادی است که یکی از طوایف اصیل و بزرگ ایل بختیاری را شکل می‌دهند. او فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی و دارای مدرک کارشناسی موسیقی از شورای ارزشیابی هنرمندان است. عدنانی خواننده جوانی است که آواز را به‌صورت علمی و اصولی در محضر استادانی همچون زنده‌یاد رضوی سروستانی(ردیف آوازی)، محمدرضا شجریان(اصول صداسازی و رفع اشکال دراجرا)، حمیدرضا نوربخش(صداسازی تکنیک آواز و ردیف آوازی)، محمدعلی کیانی‌نژاد(نفس‌گیری)، علی‌اکبر شکارچی(تلفیق شعر و موسیقی و مقام‌های لری و بختیاری)، کورش اسدپور و ملک‌محمد مسعودی(موسیقی بختیاری) آموخته است. او تاکنون پنج آلبوم منتشر کرده و توانسته نامش را به‌عنوان خواننده‌ای جدی به تثبیت برساند. این خواننده اخیرا با همکاری مجید درخشانی آلبومی را با عنوان «حریر شبنم» در دسترس علاقه‌مندان قرار داده که با واکنش مثبت منتقدان روبه‌رو شده است. نکته قوت آلبوم طراحی و معماری آوازها است که مخاطب را درگیر می‌کند. این خواننده همچنین یک آلبوم جدید بختیاری به نام «داینی» نیز با تنظیم و آهنگسازی حسین پرنیا در دست تولید دارد که احتمالا تا پایان سال 94 منتشر می‌شود. این خواننده اکنون به شکلی جدی در تدریس آواز هم فعالیت می‌کند و در کلاس‌هایش میزبان علاقه‌مندان موسیقی سنتی ایران است. آنچه می‌خوانید گفت‌وگو با رحیم عدنانی به بهانه انتشار آلبوم «حریر شبنم» است.

همین اول بحث از آلبوم «حریر شبنم» بگویید.
آلبوم حریر شبنم که در سال ۹۲ ضبط شد، دارای ۶ تصنیف و ۴ قطعه آوازی است. قسمت اول آن در دستگاه سه گاه و قسمت دوم آن در آواز ابوعطا است. در این آلبوم از اشعار حضرت حافظ، سعدی، عطار نیشابوری، شفیعی کدکنی، فایز دشستانی و دکتر شهرام اقوامی استفاده شده است. از ویژگی‌ها و مختصات این آلبوم باید به دو مورد مهم اشاره کنم. اول آهنگسازی زیبا و دلنشین استاد مجید درخشانی، دوم آوازهای آن. در طول مراحل طراحی و معماری آوازها تمام سعی و تلاشم بر این بود که با بهره‌مندی از تجربیات شنیداری‌ام و نظرات گران‌سنگ استادانم، به دور از هر گونه تقلید و شبیه‌سازی به شیوه خواندن استادان مطرح آواز، با صدای واقعی خودم، آوازهایی را خلق کنم که متعلق به خودم باشد. کوشش کردم با بهره‌مندی از شیوه آوازخوانی استادانی که صدایشان و نوع آواز خواندنشان را دوست دارم بدون هرگونه تقلید، از ذوق و خلاقیت خود در طراحی آوازها استفاده کنم.
این آلبوم نسبت به سایر کارهای شما چه مزیتی دارد؟
یکی از مزایای این آلبوم این است که بر خلاف بسیاری از خوانندگان فعلی که معمولا یا به سبک و سیاق استادان بزرگ فعلی آواز می‌خوانند یا تقلید کورکورانه از آن استادان دارند سعی کردم خودم باشم. چه خوب و چه بد، صدای خودم باشد و از هرگونه تقلید از چهره‌های مطرح آوازی به دور باشم.
تلاش کردم در طراحی آوازها، به گونه‌ای عمل کنم که هر شنونده‌ای با شنیدن آنها بر این مطلب صحه بگذارد که این صدا یک صدای جدید و به دور از تقلید است. از تقلید متنفرم هر چند که به این مساله باید اشاره کنم که در مرحله فراگیری و آموزش، یک هنرجوی آواز باید تا مرحله شناخت و آشنایی با شیوه خواندن استادان، تقلید کند و بس. آنگاه که به مرحله عمل و اجرا رسید باید تمام آن تقلید‌ها را کنار بگذارد و دانسته‌های خود را در قالب یک صدای جدید ارائه کند. من نیز در اجرای آواز‌ها سعی خود را بر آن داشتم که فقط و فقط خودم باشم، صدای خودم و جمله‌بندی‌های خودم.
فکر می‌کنید این آلبوم توانسته توقع خودتان را برآورده کند؟
توقع من بر اساس شناختی که از خودم دارم بسیار بیشتر از اینها است. من هیچ وقت قانع نمی‌شوم. همیشه دوست دارم بهترین‌ها را اجرا کنم. همیشه خواهان این بوده‌ام که متفاوت بخوانم. دلم می‌خواهد آوازهایی که می‌خوانم مبتنی بر دانش آوازی بزرگان و بینش شخصی خودم که در طول فراگیری آواز به‌صورت تخصصی آموخته‌ام، مختص خودم و برگرفته از ذوق و نبوغ شخصی‌ام و به دور از سبک و سیاق دیگران باشد. امیدوارم علاقه‌مندان و مردم فهیم و هنرشناس و صاحب‌نظران با شنیدن آن مهر تاییدی بر گفتار این حقیر بزنند.
برای اینکه این اثر بتواند در آینده نیز وجهه شنیداری داشته باشد و از آن تحت عنوان یک آلبوم مصرفی نام برده نشود، چه کرده‌اید؟
اگر پاسخم را حمل بر غرور و خودستایی ندانید باید عرض کنم که در این آلبوم سعی داشته‌ام که آواز خوب و فنی بر مبنای دانسته‌های آوازی‌ام بخوانم. تمام هم و غمم بر آن بود که آواز بخوانم، آوازی از جنس یک صدای جدید با طراحی و معماری جدید. سعی کردم از تمام قابلیت‌های صدایم بهره ببرم. مطمئن باشید که عزیزان و صاحب‌نظرانی که این آلبوم را بشنوند هرگز آن را یک آلبوم مصرفی نخواهند دانست چرا که هرگز نگاه مصرفی به آثار خود نداشته‌ام. همیشه هدفم ارائه کیفی آواز و موسیقی بوده است نه کمیت آن. در تایید این مطلب همان بس که بگویم درخواست‌هایی از سوی آهنگسازان مختلف که لزومی به آوردن نامشان نمی‌بینم، داشته‌ام اما از آنجا که نوع کار آنها را یک نوع موسیقی مصرفی دانسته‌ام از همکاری با ایشان، سر باز زدم.
همکاری شما با آقای درخشانی از مدت‌ها قبل اتفاق افتاده بود اما همزمانی انتشار آلبوم با برخی موضوعات حاشیه‌ای جالب بود. این مساله موجب نشد در انتشار آلبوم با مشکل مواجه شوید؟
همکاری من با استاد درخشانی از اواخر سال 91 شروع شد و استارت دو آلبوم را زدیم. اولین آلبوم که همین «حریر شبنم» بود و دومین آلبوم، «کُنار» نام داشت که موسیقی بختیاری بود. ضبط آلبوم حریر شبنم در سال 92 به پایان رسید و طی قراردادی به مرکز موسیقی حوزه هنری واگذار شد. صاحب حقوق مادی و معنوی آلبوم مرکز موسیقی حوزه هنری بود. بسیار مشتاق بودم که بلافاصله پس از ضبط و میکس نهایی، انتشار یابد اما از آنجا که من صاحب امتیاز آن نبودم چنین اجازه‌ای نداشتم.
شما از خوانندگان خوش صدایی هستید که خیلی زحمت کشیده‌اید اما به اندازه زحمتی که می‌کشید دیده نمی‌شوید؟ چرا این اتفاق برای هنرمندانی مثل شما به وجود می‌آید.
دلایل متعددی برای این دیده نشدن وجود دارد که عبارتند از:
۱. نگاه، نگرش و اندیشه‌های شخصی‌ام یکی از دلایل دیده نشدن من است. من به موسیقی به‌عنوان یک ابزار نگاه نمی‌کنم.
زمانی که سایر دوستان خواننده با هر موضوعی در صدا و سیما حضور می‌یابند و به اجرای برنامه می‌پردازند، من ضرورتی برای حضور نمی‌بینم و این خود یکی از دلایل دیده نشدنم است.
۲. من در استان کوچک و محروم چهار محال و بختیاری زندگی می‌کنم در این استان تعداد نوازندگان توانمندی که بتوانند بر روی صحنه بیایند یا در استودیو بنوازند شاید کمتر از پنج نفر باشد.
3. پدر و مادر پیر و از کارافتاده‌ای دارم که بعد از خدا تمام امیدشان به این حقیر است. آنها به جز من و یک برادر کوچک‌تر از خودم، فرزندی ندارند و من نیز با افتخار در خدمت مراقبت و پرستاری از آنانم.
۴. به دلیل عدم مدیریت در رعایت قانون کپی رایت و شکست مالی اسپانسرها، معمولا علاقه‌ای به حمایت از هنرمندان در بین حامیان مالی وجود ندارد. وقتی هیچ اسپانسری به دلیل عدم برگشت سرمایه‌اش علاقه‌ای به حمایت نشان نمی‌دهد دیده شدن و مطرح گردیدن در این آشفته بازار موسیقی، فکری عبث و بیهوده است.
انتشار آلبوم با تاخیر همراه بود. این تاخیر از چه بابت بود؟

pic1


من از دلایل تاخیر انتشار آلبوم بی‌خبرم. این آلبوم در سال ۹۲ ضبط شد و به مرکز موسیقی حوزه هنری ارائه شد. هر وقت دلیل تاخیر در انتشار آن را جویا می‌شدم عدم تخصیص اعتبار و مشکلات مالی مطرح بود.
در دفاع از حرف‌هایی که می‌گویند شما به دلیل شهرت آقای درخشانی با ایشان همکاری کرده‌اید چه می‌گویید؟
ضمن احترام به استاد درخشانی که انسان بسیار مهربان و شریفی است باید عرض کنم من خواننده ضعیفی نیستم که بخواهم از اسم و رسم استاد درخشانی یا هر آهنگساز مطرح دیگری برای معرفی خود استفاده کنم این سوءاستفاده‌ها معمولا کار خواننده‌های ضعیفی است که با قدرت پول و سفارش به استادان مطرح نزدیک می‌شوند و بهره‌برداری لازم را از این همکاری به عمل می‌آورند. من قبل از همکاری با استاد درخشانی و حتی بعد از آن پیشنهادهایی از تعدادی از استادان برجسته و هم نام و نشان ایشان و حتی بالاتر از استاد درخشانی نیز داشته‌ام که بنابر دلایلی از همکاری با آن استادان، خودداری کردم. استاد درخشانی و خیلی از استادان مشهور موسیقی ما، هنرمندان مطرح و شایسته‌ای هستند که همکاری با آنان برای من و هر خواننده دیگری افتخار است ولی من سعی کردم ضمن بهره‌مندی از تجربیات آن استادان، هم پا و دوشا دوش آنان خوب بخوانم. پس نیازی به سوءاستفاده از نام و نشان هیچ کس ندارم و نخواهم داشت.
برنامه آتیه و پیش رویتان اعم از آلبوم و کنسرت به چه صورت است؟
در حوزه موسیقی برنامه‌های آینده من شامل سه دسته‌اند که عبارتند از :
1. تولید آلبوم و خلق آثار جاودان و فاخر. قطعا اگر پیشنهاد خوبی در این زمینه به من داده شود و بتوانم با نوع کار ارتباط برقرار کنم حتما خواهم پذیرفت. ضمن اینکه در حال حاضر یک آلبوم بختیاری با نام «داینی» با تنظیم استاد حسین پرنیا در دست تولید دارم که مراحل ضبط آن به زودی شروع می‌شود.
۲. اجرای کنسرت با گروه‌های خوب. در این زمینه نیز پیشنهادهایی داشته‌ام و مشغول تمرین با دو گروه برای اجرای کنسرت هستم و اگر پیشنهادی برای اجرا مطرح شود حتما بررسی خواهم کرد.
3.یکی از دغدغه‌های من در حوزه آواز، آموزش صحیح و علمی آن است. به همین منظور یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های من، آموزش اصول صحیح نفس‌گیری، صداسازی، تکنیک‌های آوازی، شیوه خوانی و طراحی آواز است که در شهرهای اصفهان، شیراز، شهرکرد، یاسوج و بروجن مشغول به آموزش آن به علاقه‌مندان هستم.
حرف آخر؟
با همه توضیحاتی که ارائه شد خود را قطره‌ای ناچیز از اقیانوس بیکران موسیقی می‌دانم. آرزو دارم ضمن برطرف کردن نقاط ضعف خود، آثار جاودانی در حوزه موسیقی ایرانی و بختیاری خلق کنم و بتوانم دِین خود را به مردم خوب کشورم و ایل و تبارم ادا کنم. از اینکه این فرصت را در اختیار من قرار دادید بی‌نهایت سپاسگزارم.