نقشه راه اقتصاد صنایع دستی

میلاد مرتجی: اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی دارای جایگاه ویژه‌ای در این زمینه است که باید آن را حفظ و نگهداری کرد. اما برای از بین نرفتن صنایع دستی و پایداری آن لازم است تا بیش از پیش به اقتصاد در این زمینه توجه شود و شرایطی فراهم شود تا هنرمندان و صاحبان صنایع دستی با اشتیاق و همت بیشتری به کار بپردازند. ناگفته پیداست که صنایع دستی می‌تواند سهم به سزایی در زمینه اشتغالزایی و تجارت خارجی در ایران بازی کند و با توجه به اینکه یکی از محورهای توسعه استان اصفهان نیز فرهنگ و هنر است، پتانسیل صنایع دستی غیرقابل چشم پوشی است. بنابراین اقتصاد صنایع دستی از ضروریاتی است که دولتمردان باید به آن توجه کنند. برای بررسی اقدامات و سیاست‌هایی که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان دارد با فریدون اللهیاری مصاحبه‌ای انجام دادیم تا از زبان مدیرکل این اداره آخرین اقدامات، رویکردها و سیاست‌هایی که در حوزه صنایع دستی در نظر گرفته شده را بشنویم.

با توجه به جایگاه صنایع دستی در استان اصفهان تا چه اندازه برای اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این حوزه مهم است و در آن به فعالیت می‌پردازد؟

صنایع دستی جزء حوزه‌های اداره کل است و باید همواره به آن توجه کنیم. بنابراین باید در حوزه برنامه‌ریزی و نظارت بر روی آن کار کنیم و وظیفه اداره کل در این راستا تعریف شده است. صنایع دستی در حوزه اقتصادی بسیار مهم است و در آینده کشور نیز می‌تواند نقش بسیار زیادی بازی کند. البته صنایع دستی دو بعد دارد که یک بعد آن فرهنگی است و بعد دیگر اقتصادی است و باید این دو را از یکدیگر جدا کنیم. با توجه به اینکه اقتصاد مقاومتی از تأکیدات مهم مقام معظم رهبری و در سیاست‌گذاری کلان کشور است، صنایع دستی می‌تواند در حوزه اشتغالزایی نقش مهمی ایفا کند و در این راستا گام بردارد. همچنین در برنامه‌ریزی‌هایی که در سال ۱۳۹۵ داریم، گسترش و ترویج و آموزش صنایع دستی دیده شده است.

چه برنامه‌ها و رویکردهایی برای توسعه و رونق اقتصاد صنایع دستی در نظر گرفته‌اید؟

بازاریابی اهمیت بسیاری در حوزه صنایع دستی دارد و توسعه و ترویج این صنایع را به دنبال دارد. قطعاً باید به بازار توجه شود و زمینه عرضه در حوزه صنایع دستی را فراهم کنیم. به ویژه صادرات و تجارت با بازارهای جهانی باید مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه سازمان سیاست‌های مختلفی را در پیش گرفته که یک بخش آن حمایت از بنگاه‌ها و شرکت‌هایی است که در حوزه صنایع دستی فعالیت می‌کنند. همان‌گونه که درسیاست‌های خود به دنبال حمایت از هنرمندان و شاغلان در رشته‌های صنایع دستی هستیم، رویکرد جدی نیز به سمت حمایت از شرکت‌های فعال در زمینه تجارت صنایع دستی را دستور کار داریم. به خصوص در حوزه تسهیلات در این حوزه کمک کردیم.

همچنین حضور فعال در نمایشگاه‌های صنایع دستی را مد نظر داریم به طوری که در سال ۹۴ در بیش از پنج نمایشگاه بزرگ بین‌المللی هنرمندانمان شرکت کردند که این به رونق صنایع دستی می‌انجامد. یکی از راهکارهایی که موجب توسعه اشتغال و سود اقتصادی در حوزه صنایع دستی می‌شود، توسعه گردشگری است. به نوعی صنایع دستی و گردشگری با یکدیگر پیوسته‌اند و رونق گردشگری موجب رونق صنایع دستی می‌شود و هر چه در زمینه گردشگری پیشرفت کنیم در حوزه صنایع دستی نیز پیشرفت کرده ایم چراکه بخش مهمی از صنایع دستی ما از طریق گردشگری صادر می‌شود و بنابراین باید حوزه گردشگری رونق بگیرد تا بتوانیم صنایع دستی را بیش از پیش تقویت کنیم.

علاوه بر این راه‌اندازی نمایشگاه در شهرهای ایران می‌تواند بسیار در رونق صنایع دستی موثرباشد، به عنوان نمونه با برگزاری نمایشگاه تهران شاهد حضور چشمگیر هنرمندان اصفهانی بودیم که توانستند رتبه‌های برتر از نظر مشارکت، عرضه و فروش را به دست بیاورند. بازارهای خارجی از اهداف مهم هستند اما نباید از بازارهای داخلی غفلت شود. بازارچه‌های صنایع دستی می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد و می‌خواهیم فرصت‌هایی را ایجاد کنیم که هنرمندان در آن بتوانند مصنوعات و محصولاتی که تولید می‌کنند، به ویژه در مناطق شهرستانی دارای مکانی برای عرضه و فروش آنها باشند. نکته دیگر بحث طراحی‌ها و هدایت تولید مصنوعات صنایع دستی متناسب با نیاز و تقاضای مشتریان است که باید به آن حتماً توجه شود. به همین دلیل ما از طرح‌هایی حمایت می‌کنیم که بتوانند تولیداتی در راستای نیاز و تقاضای مشتریان انجام شود به عنوان نمونه تولید پوشاکی که متناسب با زندگی روزمره مردم است می‌تواند بسیار در این زمینه با موفقیت بالایی رو به رو شود. خوشبختانه این کار با خلاقیت هنرمندان و توجه سیاست‌های حمایتی اداره کل به سمت جلو در حال حرکت است و آینده خوبی را در این زمینه پیش بینی می کنم.

در سال گذشته اصفهان دو عنوان کسب کرد یکی شهر خلاق در حوزه صنایع دستی از طرف یونسکو و دوم شهر جهانی صنایع دستی که این دو می‌توانند در زمینه صنایع دستی کارایی بسیاری داشته باشند. به نظر شما این عناوین چه حاصلی برای اقتصاد صنایع دستی در اصفهان خواهند داشت؟

خوشبختانه بعد از این دو عنوان اتفاقات خوبی در اصفهان و ایران رخ داد که به عنوان نمونه امسال میزبان هجدهمین اجلاس جهانی صنایع دستی در اصفهان خواهیم بود که موجب می‌شود تمام رسانه‌های دنیا که به موضوع صنایع دستی توجه دارند به اصفهان توجه کنند. یکی از کارهایی که در حال دنبال آن هستیم این است که دبیرخانه شهر جهانی صنایع دستی را پیگیری کنیم که اساسنامه و آیین‌نامه آن را شکل داده‌ایم و در ادامه به دنبال این هستیم که در جهت ظرفیت‌های مختلف آن را راه‌اندازی کنیم. برای نگه داشت این عناوین هم برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری نمایشگاه‌ها و ورک شاپ ها و همچنین مستندنگاری داریم. در هر صورت عناوینی که اصفهان در زمینه صنایع دستی دارد تأثیر بسیاری می‌تواند در زمینه اقتصاد آن داشته باشد و باید تمام تلاش خود را انجام دهیم تا این عناوین را هر چه بیشتر برجسته و حفظ کنیم. اگر بخواهیم صنایع دستی را در بازارهای جهانی عرضه کنیم؛ همین رویدادها می‌تواند مؤثر باشد به عنوان نمونه با برگزاری هجدهمین اجلاس شاهد برپایی یک نمایشگاه بزرگ صنایع دستی در کنار آن نیز خواهیم بود که فعالان صنایع دستی می‌توانند با محصولات ما آشنایی پیدا کنند. در واقع حضور و بازدید آنها منتج به عقد قراردادهایی می‌شود که می‌تواند تأثیر بسیاری در کوتاه مدت و بلند مدت صنایع دستی اصفهان داشته باشد.

با توجه به رویکردها و سیاست‌هایی که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دارد، مهمترین برنامه‌ای که در زمینه اقتصاد صنایع دستی در سال جاری در نظر گرفته چیست؟

ما در همه ابعاد به فعالیت می‌پردازیم و نمی‌توانیم رشد صنایع دستی را بدون گردشگری در نظر بگیریم. اما رویکردی که برای اقتصاد صنایع دستی در نظر گرفته‌ایم، توسعه صنایع دستی در مناطق کمتر توسعه‌یافته و اشتغالزایی در این حوزه است که برنامه‌های بسیار مهمی در این زمینه داریم. به ویژه در جاهایی که صنایع دستی از رونق افتاده می‌خواهیم با حمایت‌های لازم رونق را به آن بخش‌ها برگردانیم و مجدداً احیا کنیم تا صنایع دستی بتواند جایگاه خود را در توسعه استان پیدا کند و از یک سو از به فراموشی رفتن هنرها جلوگیری کنیم و از سوی دیگر به اقتصاد صنایع دستی کمک کرده باشیم.