جدا افتاده از القاعده
ترجمه: سودابه رخش از گوشه سلول کوچکی در زندان «موقر» واقع در صحرای جنوب پایتخت اردن، عمر محمود عثمان معروف به ابوقتاده، واعظ اردنی - فلسطینی که از سوی مقامات بریتانیایی به اردن تبعید شده در حال سازماندهی جنبش سلفی جهادی در این کشور است. ابوقتاده تحت لوای عصام البرقاوی معروف به ابومحمد مقدسی، مرجع معنوی جهادی‌های اردن و تمام جهان است. اما برای ابو قتاده، کنترل جریان جهادی که درگیر مبارزه در سوریه بوده‌اند آسان نیست، به‌ویژه پس از شورش بسیاری از شیوخ جهادی علیه او. آخرین درگیری‌ها با پیروان زرقاوی بود. زرقاوی رهبر القاعده در عراق بود و در سال 2006 با حمله آمریکا کشته شد.
با وجود این شورش‌ها، به نظر می‌رسد در روزهای اخیرابوقتاده در برقراری ارتباط با گروه‌های سلفی اردن و آنهایی که در سوریه می‌جنگند فعال‌تر شده است. آن‌گونه که ابوقتاده به الحیات گفته؛ او حتی دستورات نظارتی‌ای را که جهادگران سلفی آن را «دستورات الزام‌آور» می‌خوانند، به چالش کشیده است.
درگیری ابوقتاده و پیروان زرقاوی وقتی شروع شد که ابوقتاده پیام صوتی ضبط شده‌ای از ایمن الظواهری، رهبر القاعده دریافت کرد که در آن ظواهری لغو الحاق سوریه (یا شام) به دولت اسلامی عراق (برای شکل‌گیری دولت اسلامی عراق و شام) را اعلام کرد و گفت که جبهه النصره به‌عنوان تنها بازوی القاعده در سوریه باقی می‌ماند.
بر اساس پیام‌هایی که به الحیاه رسیده و تایید شده است، پیروان زرقاوی در اردن علیه ابوقتاده شورش کردند و با دولت اسلامی عراق و شام بیعت کردند.
به گزارش الحیات ابوقتاده پیام مهمی را از زندان به گروه‌های سلفی مبارز در سوریه فرستاده و در آن به‌طور غیرمستقیم از دولت اسلامی عراق و شام انتقاد کرده است.او در این پیام می‌گوید: «جهاد شما در شام (سوریه) متعلق به امت اسلامی است نه شما. هر روز که با حل نشدن اختلافات میان برادران می‌گذرد، زیانش هم بیشتر می‌شود و همه خون‌هایی که امروز یا فردا می‌ریزد نتیجه این شکاف است. من به برادران مجاهدم، هم سربازان و هم رهبران نسبت به اطاعت از احکام مذهبی صادرشده از سوی برخی پژوهشگران تازه کار هشدار می‌دهم. شما باید یک گروه نخبه از علمای دینی شایسته تشکیل دهید و به آنها اختیار کامل دهید که برای همه تصمیمات الزام آور بگیرند.
او در ادامه می‌گوید این گناه بزرگی در دین خدا است که امت اسلام به خاطر امیران یا سازمان‌های دست بشر یا کسانی که خردشان در سطح انسانی است، با یکدیگر بجنگند.
به نظر می‌رسد ابوقتاده با این نامه به‌طور غیرمستقیم از ابوبکر البغدادی، رهبر دولت اسلامی عراق و شام انتقاد می‌کند. این انتقاد پس از آن صورت گرفت که ابوبکر البغدادی از رهبر جبهه النصره خواست که با او به عنوان امیر بیعت کند. اوایل سال جاری میلادی البغدادی به انقلاب سوریه پیوست و الحاق سوریه به دولت اسلامی عراق را اعلام کرد. این حرکت بغدادی، جبهه النصره را بی‌ثبات کرد و بسیاری از اعضا و رهبران این گروه برای پیوستن به دولت اسلامی عراق و شام از النصره جدا شدند. رهبر القاعده الحاق سوریه به دولت اسلامی عراق و شام را ابطال کرد و اعلام کرد که جبهه النصره تنها بازوی القاعده در سوریه است. اما البغدادی اظهارات ظواهری را قاطعانه رد کرد.
مساله وقتی بدتر شد که عمر مهدی زیدان، یکی از برجسته‌ترین رهبران جهادی «اربد»- دومین شهرستان اردن که نزدیک به سوریه است - با نوشتن نامه‌ای از ابوقتاده و مقدسی انتقاد کرد و عجیب‌تر آنکه از ظواهری خواست با بغدادی بیعت کند. مقدسی از این نامه ناراحت شد و در جواب آن نوشت: «چگونه می‌توان از یک رهبر درخواست کرد که با یکی از سربازانش بیعت کند؟»
کارشناسان جنبش‌های جهادی بر این باورند که زیدان می‌خواهد جای زرقاوی را در سوریه بگیرد. او از سوی بسیاری از طرفداران زرقاوی حمایت می‌شود، طرفدارانی که اکثر آنها جوان هستند و افکار تند دولت اسلامی عراق و شام (داعش) با افکار آنها همخوانی دارد.
آن‌طور که یکی از رهبران سلفی به الحیاه می‌گوید اکثر جنگجویان سلفی که اردن را برای مبارزه در سوریه ترک کرده بودند در حال پیوستن به دولت اسلامی عراق و شام هستند.
محمد ابو رمان، محقق امور جنبش‌های اسلامی و جریان‌های جهادی بر این باور است که اختلافات درونی جنبش‌های جهادی اردنی میان دو جناح اصلی است: اولین جناح که توسط مقدسی و ابوقتاده اداره می‌شود، واقع بین‌تر است. این جناح دید مثبتی به جبهه النصره دارد و به دنبال اصلاح مسیر القاعده در عراق است. جناح دوم که توسط پیروان زرقاوی نمایندگی می‌شود تندروتر است و یکی از برجسته‌ترین رهبران آن نیز عمر مهدی زیدان است که صراحتا از اعضای این جناح خواسته است با بغدادی عهد وفاداری ببندند.
در طول ماه‌های اخیر، اردن بسیاری از پیروان زرقاوی را قبل از رسیدن به سوریه دستگیر کرده است. مقامات اردنی می‌گویند که ارتش و نیروهای امنیتی این کشور تمام تلاش خود را برای کنترل مرز سوریه به‌کار گرفته‌اند. مهم‌ترین ترس اردن افزایش نفوذ رو به رشد مبارزان افراطی در نزدیکی شهرها و روستاهای اردن است.
منبع: CNN