رتبه جهانی آلودگی  هوای تهران
آلودگی هوا با توجه به پیامدهای زیانبار آن به یکی از ملموس‌ترین معضلات زیست‌محیطی تهران، پایتخت ایران و چندین شهر دیگر ایران تبدیل شده است. آمارها نشان می‌دهد که در روزهای تشدید آلودگی هوای تهران، شمار بیماران تنفسی تا ۶۰ درصد افزایش می‌یابد. بیشترین عامل مرتبط با تشدید بیماری‌های سیستم قلبی، عروقی و ریوی، افزایش آلاینده‌های دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق و منواکسید کربن است، به طوری که آلودگی هوا در تهران به‌طور متوسط موجب کاهش ۵ سال از عمر تهرانی‌ها شده است. بنابر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست، نخستین زنگ خطر جدی درباره آلودگی هوای تهران در سال ۱۳۷۴ به صدا درآمد. در آن هنگام نزدیک به یکصد نفر از کارشناسان و مدرسان محیط زیست، جغرافیا و شهرسازی در پی نشستی در سالن اجتماعات پارک شهر تهران، متنی موسوم به بیانیه «هوای تهران ۷۴» منتشر کردند که در آن برای نخستین بار از آلودگی هوای پایتخت به‌عنوان یک «بحران ملی» که راه مقابله با آن «عزم ملی» است، نام برده شد.
اما این بیانیه فقط روی کاغذ باقی ماند. به دنبال آن و افزایش و پایداری آلودگی هوا، سالانه بر میزان مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا افزوده شد. به گونه‌ای که آخرین آمارها نشان می‌دهد در ایران سالانه حدود ۴۵ هزار نفر بر اثر آلودگی هوا می‌میرند.
رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران نیز در این باره می‌گوید: در چند سال گذشته نگرانی از وجود آزبست، گازهای سمی و سرب در هوا بود که با مداخلاتی که در آن مقطع انجام شد این آلاینده‌ها کاهش پیدا کرده و در حال حاضر به مرز استاندارد رسیده است، اما از سال 88 و 90 آلودگی هوا را با ریزگردهایی به قطر کمتر از 5/2 میکرون شاهد هستیم که به شدت افزایش پیدا کرده و همین عامل در چند سال آخر تهران را به یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان تبدیل کرده است.
آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی که توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران منتشر شده است نیز این گفته‌ها را تایید می‌کند.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، شهر تهران در بین 1524 شهر مورد مطالعه، از نظر وجود ذرات معلق آلاینده با قطر کمتر از 10 میکرون، در رتبه 162 آلودگی قرار داشته است. در این رتبه‌بندی، بیشتر شهرهای آلوده‌تر جهان نسبت به شهر تهران در قاره آسیا و شهرهای پاک‌تر از شهر تهران عموما در قاره آمریکا و اروپا قرار داشته‌اند.
تحقیقات این سازمان در سال ۲۰۱۴ در خصوص وضعیت غلظت آلاینده‌های با قطر کمتر از ۱۰ میکرون و همین‌طور کمتر از ۵/۲ میکرون در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ در خصوص ۱۶۰۰ شهر جهان نشان می‌دهد: «بیشترین میزان غلظت این آلاینده‌ها در شهرهای مناطق شرق مدیترانه با سطح درآمد پایین و متوسط و جنوب شرق آسیا رخ داده است. به طورکلی در این رتبه‌بندی، بیشتر شهرهای آلوده‌تر جهان نسبت به شهر تهران در قاره آسیا و آفریقا (مانند شهرهای کراچی، دهلی، داکا، داکار، کابل، ابوظبی و دوحه) و شهرهای پاک‌تر از شهر تهران عموما در قاره آمریکا و اروپا (مانند ونکوور، کپنهاگ، استکهلم، لندن و واشنگتن) قرار داشته‌اند.»
شهر پیشاور پاکستان در رتبه‌بندی سازمان بهداشت جهانی آلوده‌ترین و شهر Lake Havasu City-Kingman آمریکا، پاک‌ترین شهر در بین شهرهای مورد مطالعه بوده است. بر اساس اطلاعات این پایگاه، شهر اهواز نیز پس از شهرهای پیشاور و راول‌پندی (پاکستان)، مزار شریف (افغانستان) و گوآلور (هند) در رتبه پنجم آلوده‌ترین شهر به لحاظ آلاینده با قطر کمتر از 10 میکرون قرار داشته است. از سوی دیگر در گزارشی که این سازمان میزان آلودگی در میان شهرهای منطقه شرق مدیترانه را مورد بررسی قرار داده، آمده است: « در بین 26 شهر مورد مطالعه در منطقه شرق مدیترانه، تهران در رتبه 22 و در بین 386 شهر مورد بررسی در قاره آسیا در رتبه 148 از نظر وجود ذرات آلاینده در هوا قرار گرفته است.»
همچنین این اطلاعات نشان می‌دهد: تهران بر اساس آمار مقایسه‌ای پایگاه اطلاعاتی بانک جهانی در سال ۲۰۱۱، دارای بیشترین میانگین غلظت سالانه آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از ۵/۲ میکرون از جمع ۳۱ شهر منتخب جهان بوده و کمترین میزان غلظت این آلاینده مربوط به شهر ونکوور بوده است.»
در این گزارش، میزان متوسط غلظت آلاینده‌های با قطر کمتر از 10 میکرون در بازه زمانی سال‌های 2008 الی 2012 در مناطق مختلف و شهرهای منتخب هم ارائه شده، اطلاعاتی که نشان می‌دهد بیشترین میزان غلظت آلاینده‌های با قطر کمتر از 10 میکرون در مناطق شرق مدیترانه (با سطح درآمد پایین و متوسط) و مناطق جنوب شرق آسیا مشاهده شده است و در میان شهر‌های مورد مطالعه می‌توان به آلودگی بالا در شهرهای دهلی هند و کراچی پاکستان شاره کرد.
شرکت کنترل کیفیت هوا همچنین اطلاعاتی در مورد غلظت آلاینده‌های با قطر کمتر از ۱۰ میکرون برای بازه سه ساله مبتنی بر اطلاعات پایگاه داده سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده، اطلاعاتی که نشان می‌دهد در بیشتر مناطق مورد مطالعه (به غیر از کشورهای اروپایی با درآمد متوسط و کم و مناطق غرب اقیانوس آرام با درآمد متوسط و کم) غلظت آلاینده با قطر کمتر از ۱۰ میکرون در سال‌های اخیر روند افزایشی داشته است. به گونه‌ای که وضعیت شاخص کیفیت هوا در شهر تهران در سال ۱۳۹۲، شامل سه روز وضعیت پاک، ۲۰۲ روز وضعیت سالم، ۱۴۸ روز وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و ۱۲ روز ناسالم بوده است که در مجموع در مقایسه با سال ۱۳۹۱ شرایط نامطلوب‌تری داشته است. همچنین شهر تهران به لحاظ ذرات معلق آلاینده کمتر از ۵/۲ میکرون در سال ۱۳۹۲، ۱۶۰ روز در وضعیت نامطلوب قرار داشته و به ترتیب بدترین ماه‌های سال از منظر این آلاینده مهر، دی و بهمن بوده است. کارشناسان محیط زیست معتقدند: امسال از نظر میزان آلاینده‌های موجود در هوا سال خوبی را شروع کردیم. چراکه وقتی سه ماهه ابتدایی سال را با سال گذشته مقایسه می‌کنیم در ۹۰ روز ابتدای سال‌ جاری ۶ روز پاک داشتیم درحالی‌که روزهای پاک در کل سال ۹۲ فقط یک روز بود.