دنا بر قله اختلافات
ده هزار ثبت‌نام‌کننده خودروی دنا این روزها اخبار مربوط به کش و قوس ایران‌خودرو و شورای رقابت بر سر قیمت نهایی دنا را دنبال می‌کنند. هر چند به نظر می رسد دو طرف کمی از موضع خود کوتاه آمده اند اما ثبت‌نام‌کنندگان این خودروی لوکس ایران‌خودرو همچنان چشم انتظارند تا بلکه بتوانند در زمانی کوتاه و با قیمت مناسب خودروی خود را تحویل بگیرند، اما مناقشه دنا از چهارشنبه هفته گذشته آغاز شد، بعدازظهری که قرار نبود نتیجه جلسه علنی شود، اما مثل همیشه عضو ناظر شورای رقابت پیشاپیش اخبار جلسه را در مصاحبه‌ای برای یکی از خبرگزاری‌ها تشریح کرد. در این بین رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در پی مذاکره با شرکت تولید‌کننده دنا بود تا بلکه بتواند ایران‌خودرو را مجبور به کاهش قیمت دنا کند، اما واکنش عبدالله بابابی مدیر بازاریابی و فروش ایران‌خودرو در قبال علنی شدن نتایج جلسه یاد شده، شیوا را نیز مجبور به ارائه توضیحاتی در این زمینه کرد.
در این بین برخی دست‌اندرکاران خودرو از مناقشه ایران‌خودرو و شورای رقابت بر سر تعیین قیمت دنا خبر دادند و تنها دخالت مقامات دولتی همچون مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت را پایان‌دهنده این مناقشه خواندند. در حال حاضر تفاوت قیمت شورای رقابت با نرخ پیشنهادی ایران‌خودرو با توجه به برنامه عرضه حدودا ۱۰ هزار دستگاه دنا در سال جاری، مبلغی حدود ۶۰ میلیارد تومان است. بر این اساس اعضای این شورا قیمت ۴۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان را برای دنا رقم زده بودند حال آنکه شرکت ایران‌خودرو پیشنهاد قیمت ۴۸ میلیون تومانی برای این خودرو را به شورای رقابت ارائه کرده بود. همین تفاوت حدودا ۶ میلیون تومانی بین قیمت پیشنهادی با قیمت تعیین شده باعث شد که بلافاصله معاون فروش و بازاریابی شرکت ایران‌خودرو از نپذیرفتن قیمت جدید و ارسال نامه اعتراض‌آمیز به شورای رقابت خبر دهد. عبدالله بابایی البته اعلام کرد که در صورت اصرار شورای رقابت بر قیمت تعیین شده، احتمال توقف خط تولید دنا وجود دارد؛ زیرا عرضه این محصول با قیمت ۴۲ میلیون تومان موجب ضرر و زیان ایران‌خودرو خواهد شد. همان‌طور که گفته شد رضا شیوا نیز بلافاصله پس از اظهارات بابایی بر قطعی بودن ۴۲ میلیون تومانی دنا تاکید کرد. در این بین هر چند مشتریان بر حق و حقوق شورای رقابت در تعیین قیمت تاکید می‌ کنند و دست‌اندرکاران صنعت خودرو نیز بر هزینه‌های ناشی از تولید دنا و قیمت‌گذاری منطقی ایران‌خودرو، اما آنچه در این بین بار دیگر مخالفان شورای رقابت را به انتقاد واداشته قیمت‌گذاری دولتی خودروها است که به اعتقاد آنها از پایه و بست با اشکالاتی همراه است.
منتقدان عنوان می‌کنند که قیمت‌گذاری دولتی آفت بنگاهداری است و بنگاه‌های اقتصادی را به نابودی می‌کشاند و از سوی دیگر انگیزه سرمایه‌گذار خارجی را از سرمایه‌گذاری در بخش خودرو می‌گیرد. آنها همچنین تاکید می‌کنند که فرمول قیمت‌گذاری نمی‌تواند منافع خودروسازان را تامین کند؛ چراکه بازار خودرو خود فرمول قیمت‌گذاری را تعیین خواهد کرد. با تمام این تفاسیر در حال حاضر تنها مرجع قیمت‌گذاری خودرو، شورای رقابت است و این شورا می‌تواند در این زمینه اقدام کند.
اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که شورای رقابت بر پایه چه مدارکی به قیمت‌گذاری خودروی دنا پرداخته و از سوی دیگر ایران‌خودرو چرا قیمت ۴۸ میلیون تومانی را برای این خودرو انتخاب کرد است. آن‌طور که مسوولان شرکت ایران‌خودرو عنوان می‌کنند هزینه‌های این خودرو منجر به قیمت اعلامی از سوی این شرکت شده است. این هزینه‌ها عبارتند از ۳۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه مواد اولیه و قطعات، چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تومان هزینه سربار، دو میلیون تومان هزینه خدمات پس از فروش، مالیات بر ارزش افزوده سه میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و سود شرکت نیز ۶ درصد اعلام شده است. به تمامی این هزینه‌ها باید عوارض شهرداری و شماره‌گذاری نیز افزوده شود. با توجه به تمام این هزینه‌ها به گفته بابایی، قیمت تمام شده تولید دنا ۵۱ میلیون تومان است که البته باید دید این رقم بر اساس چه معیاری بیان شده و چطور است که به‌عنوان مثال سوای از کلاس خودرو، محصولی مانند تندر۹۰ مدل E۲ فول که یک خودروی مشترک بین ایران‌خودرو و رنوی فرانسه است، با احتساب تمام هزینه‌های ناشی از مشکلات نقل و انتقال بانکی، ۴۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی عرضه می‌شود، ولی برای یک خودروی داخلی باید پیشنهاد ۴۸ میلیون تومانی مطرح شود؟
از سوی دیگر شورای رقابت نیز ظاهرا قیمت این خودرو را با ملاک گرفتن خودروی سورن تعیین کرده که این موضوع با مخالفت شرکت ایران‌خودرو همراه شده است. بر این اساس هرچند شیوا، رئیس شورای رقابت از عدم بازنگری در قیمت دنا خبر داده، ولی باید منتظر ماند و دید عملکرد ایران‌خودرو چیست و آیا این مساله در نهایت به توقف تولید دنا ختم خواهد شد تا به این ترتیب باز هم حقوق مشتریان نادیده گرفته شود و تاخیر دو سال و 9 ماهه در عرضه این محصول طولانی‌تر شود؟