تعاون و مردم سالاری
صرف حضور مردم در انتخابات، به معنای شکل‌گیری یک نظام مردم سالار نیست.

دکتر حسین راغفر استاد دانشگاه در رشته اقتصاد و دبیر علمی همایش بین‌المللی مزیت‌ها و ظرفیت‌های تعاونی‌ها با بیان این مطلب گفت: یکی دیگر از نشانه‌های نظام مردم سالار، مشارکت مردم در قلمرو فعالیت‌های اقتصادی از طریق فعالیت خصوصی و تعاونی است.

به گفته این استاد دانشگاه، رشد اقتصادی موسوم به رشد فراگیر در دنیای امروز از محورهای مهم فعالیت و سیاست‌های اقتصادی نظام مردم سالار است و در این شکل همه افراد جامعه امکان حضور در تولید محصول اجتماعی یا اقتصادی را دارند و به میزان مشارکت‌شان از آن سهم و بهره می‌برند. رشد فراگیر به موضوع اشتغال نیز توجه جدی دارد.
در این زمینه باید اذعان کرد که اشتغالزایی از ویژگی‌های رشد فراگیر است و نمی‌توان توسعه را بدون توجه به ظرفیت‌های خالی و زیاد اشتغال رشد فراگیر دانست.
وی افزود: در اینجاست که بحث تعاونی‌ها برای اشتغال‌زایی با هزینه‌های متوسط یا اندک در جهت تحقق رشد فراگیر مطرح می‌شود.

دکتر راغفر گفت: تعاونی یک نظم نهادی مشخص است که امکان مشارکت را برای همه فراهم می‌کند. در این نظم، افراد نه براساس سهم سرمایه‌شان بلکه به جهت نقش فردی خودشان صاحب رای هستند و صرفا میزان سرمایه نیست که تعیین کننده سهم و مشارکت باشد، بلکه نفس حضور انسان‌ها، آنها را صاحب سهم و میزان جایگاه می‌کند.
وی در خصوص برخی نگاه‌های منفی در جامعه به مقوله تعاونی گفت: بروز برخی تجربه‌های ناموفق در تعاونی‌ها، موجب برخی نقدها به تعاونی‌ها شده است. این در شرایطی است که ما در تعاونی‌های دنیا و ایران، نمونه‌های موفق زیادی هم داریم که منتقدان از آنها می‌گذرند.

وی با بیان اینکه موفق یا ناموفق بودن بنگاه‌ها صرفا به تعاونی‌ها مربوط نمی‌شود و ما چنین شرایطی را در بخش خصوصی هم داریم، اظهار کرد: اشکالی که در ایران پیش آمد، این تصور بود که حمایت‌های دولت فقط در قالب کمک‌های مالی باید باشد و این چارچوب‌های مالی در کمک به تعاونی‌ها، یکی از فرصت‌هایی بود که برخی تعاونی‌ها و تشکل‌ها از آن بهره‌برداری شخصی کردند و این علت شکست آنها بود.

دکتر راغفر با اشاره به شکست سیاست حضور بیش از اندازه دولت در اقتصاد و وجود هزاران طرح عمرانی نیمه‌کاره که هزاران میلیارد تومان سرمایه ملی را قفل کرده است، گفت: توقف در تجربیات شکست‌خورده تعاونی‌ها نباید مانع از شکل‌گیری نظم نهادی تعاونی‌ها در کشور باشد. در این شرایط سخت، هم بخش‌خصوصی و هم تعاونی‌ها باید از فرصت استفاده کرده و بار بزرگی را از دوش دولت و مردم بردارند.
وی موفقیت تعاونی‌ها در دنیا را وابسته به چند عامل ذکر کرد و گفت: روحیه تعاون و همبستگی، سرمایه اجتماعی مهمی است که از الزامات موفقیت تعاونی‌ها و حرکت‌های گروهی و مشارکت جویانه است.
وی ادامه داد: فروکاستن از نقش دولت در امور اجرایی نیز بستر مهمی برای فعالیت‌های تعاونی و مشارکتی است.

وی حمایت‌های قانونی از سوی حاکمیت را به عنوان سومین عامل موفقیت تعاونی‌ها دانست و گفت: دولت‌ها باید قوانین لازم را برای بقا و رشد تشکل‌های تعاونی ایجاد کنند، چگونگی حفظ منافع اعضا را به شکل قانونی سازماندهی و امکان تحت پوشش قرار دادن نهادهای فعال و سالم را فراهم نمایند. او گفت: در صورت ایجاد این بسترها، تعاونی‌ها مسیر بالندگی و رشد را طی خواهند کرد.

دکتر حسین راغفر گفت: پس از سال‌ها رکود و انزوای کشور و در محاق قرار گرفتن فعالیت تعاونی، این همایش گامی مهم برای کسب تجربیات و دانش روز دنیا بود که باید بسط، توسعه و تداوم داشته باشد.
وی در خصوص رویکردهای نوین بنگاه‌داری تعاونی در دنیا گفت: تعاونی چارچوبی نمادین برای همکاری افرادی است که گرفتاری مشترک یا مساله مشترک دارند و در این مسیر، ظرفیت‌های مشترک را کنار هم قرار می‌دهند تا به اهداف خود برسند. در این راه، همه مساله کسب سود نیست.

یکی از این تجربه‌ها، شکل‌گیری تعاونی‌های خدمات سلامت و بهداشت در کاناداست چرا که امروزه دولت‌های توسعه‌یافته به دلیل روند فزاینده هزینه‌های عمومی به ویژه در حوزه بهداشت، سلامت، آموزش و افزایش میانگین طول عمر انسان‌ها، قادر به ادامه فعالیت به شکل دولت‌های رفاه نیستند. از این رو امروز شاهد شکل‌گیری تعاونی‌های زیادی در این زمینه نوظهور هستیم.

به گفته وی، ورود تعاونی‌ها در زمینه فعالیت‌های دانش‌بنیان و نیز مساله آموزش و خدمات آموزشی با نگاه به روح تعاون نیز در حال رشد و نمو است. تعاونی‌های توزیعی نیز از جمله ظرفیت‌های مغفولی است که منجر به کاهش واسطه‌گری و تسلط آنها بر بازار شده و هم تولید‌کننده و هم خریدار را برای دستیابی به درآمد یا هزینه‌های منصفانه‌تر راضی می‌کند. تعاونی‌های توزیعی امروز از مهمترین روش‌های تضمین تداوم و رشد تولید است چرا که تولیدکننده با دریافت مبالغی متناسب نسبت به شرایطی که واسطه‌ها کالا را از وی دریافت می‌کردند، در مسیر تولید خرسندتر و پایدارتر می‌گردد.