در سمینار زیارت نوروزی مطرح شد؛
موازی‌کاری؛ مشکل گردشگری خراسان رضوی
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- اگر شما هم یکی از اهالی شهر بهشت باشید، می‌دانید که حضور زائران در پایتخت معنوی ایران در ایام خاصی از سال و به عبارت دیگر همان «ایام پیک» پررنگ‌تر است؛ به گواه آمار حدود نیمی از گردشگران و زائران در کمتر از ۶۰ روز سال و نیمی دیگر در بیش از ۳۰۰ روز دیگر مهمان شهروندان مشهدی هستند؛ این دوره ۶۰ روزه شامل ایام نوروز (۲۹ اسفند تا ۱۴ فروردین)، شهریور ماه، هشتم تا سیزدهم محرم، پنج روز آخر ماه صفر، روز زیارتی امام رضا(ع) در ماه ذی‌القعده و نیز روز ولادت ایشان است.
این توزیع نامتناسب سفرها به مشهد، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی را در حوزه گردشگری با دشواری‌هایی مواجه می‌کند.
این توزیع نامتناسب سفرها به مشهد، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی را در حوزه گردشگری با دشواری‌هایی مواجه می‌کند.
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- اگر شما هم یکی از اهالی شهر بهشت باشید، می‌دانید که حضور زائران در پایتخت معنوی ایران در ایام خاصی از سال و به عبارت دیگر همان «ایام پیک» پررنگ‌تر است؛ به گواه آمار حدود نیمی از گردشگران و زائران در کمتر از 60 روز سال و نیمی دیگر در بیش از 300 روز دیگر مهمان شهروندان مشهدی هستند؛ این دوره 60 روزه شامل ایام نوروز (29 اسفند تا 14 فروردین)، شهریور ماه، هشتم تا سیزدهم محرم، پنج روز آخر ماه صفر، روز زیارتی امام رضا(ع) در ماه ذی‌القعده و نیز روز ولادت ایشان است.
این توزیع نامتناسب سفرها به مشهد، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی را در حوزه گردشگری با دشواری‌هایی مواجه می‌کند. بدون تردید توجه به زائران، انتظارت و ویژگی‌های آنان در برنامه‌ریزی صحیح برای حوزه گردشگری دومین کلان‌شهر کشور مؤثر خواهد بود. اهمیت توجه به همین امر بهانه‌ای بود برای برگزاری سمینار یک‌روزه‌ای با عنوان «زیارت نوروزی» که به همت پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد برگزار شد. بخشی از این سمینار به میزگردی اختصاص داشت که بنا بود با حضور مدیران ارشد مهم‌ترین دستگاه‌های اجرایی مرتبط با زائران یعنی شهرداری مشهد، سازمان میراث فرهنگی و آستان قدس رضوی برگزار شود؛ اگرچه خبری از حضور نماینده شهرداری در این نشست تخصصی نبود؛ اما نمایندگان دو دستگاه دیگر حضور داشتند و توضیحاتی در خصوص اقدامات دستگاه مربوطه برای خدمات‌رسانی به زائران ارائه کردند.
خراسان رضوی در ورود
گردشگر رقیب ندارد
احمد دیناری که به نمایندگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در این سمینار حضور یافته بود، موازی‌کاری‌ها را از مشکلات حوزه گردشگری استان دانست و اظهار کرد: برای رفع این مشکل برنامهریزیهایی صورت گرفته است، اما عملا اجرا نمی‌شود و همبستگی دستگاه‌های استان در حوزه گردشگری ضعیف است. وی با اشاره به وجود بیش از نیمی از اقامتگاه‌های کشور در مشهد خاطرنشان کرد: خراسان رضوی ظرفیت‌های بسیاری برای جذب گردشگر دارد و هیچ استانی در کشور نمی‌تواند در ورود و جذب گردشگر با این استان رقابت کند.pic۱
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینکه مانور ستاد هماهنگی خدمات سفر استان در تاریخ 25 اسفند ماه برگزار می‌شود، گفت: فعالیت این ستاد تا 15 فروردین 94 ادامه خواهد داشت و سومین جلسه این ستاد امروز در استانداری برگزار خواهد شد.
دیناری با اشاره به فعالیت ۱۲ کمیته در ستاد هماهنگی خدمات سفر استان، افزود: سال گذشته مانور این ستاد در کمپ غدیر برگزار شد، اما امسال هنوز محل برگزاری آن مشخص نشده است.
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینکه برخی زائران متقاضی اسکان در منازل شخصی هستند، تصریح کرد: این امر آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و امنیتی را نیز در پی دارد که برای رفع آن‌ها طرح ساماندهی منازل استیجاری در حال انجام است و تعدادی از این منازل نیز شناسایی شده‌اند.
دیناری ظرفیت اسکان زائران در ایام نوروز را ۲۱۷ هزار تخت در شب در استان اعلام کرد و گفت: این رقم در مشهد ۱۷۵ هزار تخت در شب است. وی ادامه داد: با توجه به اینکه بر اساس پیش‌بینی‌ها برودت هوا در نوروز امسال بیشتر است، امکان اسکان اضطراری زائران نیز فراهم است.
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با تأکید بر اینکه هر دستگاهی در ارائه خدمات به زائران کار خود را انجام می‌دهد، اظهار کرد: ستاد خدمات سفر وظیفه ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها را بر عهده دارد. وی با اشاره به فعالیت برخی زائرسراهای دولتی در ایام نوروز عنوان کرد: امسال این زائرسراها می‌توانند در صورت عدم تکمیل ظرفیت، پذیرش عمومی نیز داشته باشند.
دیناری در پاسخ به سؤالی در خصوص اقدامات انجام شده در سازمان میراث فرهنگی برای توزیع متوازن سفر به مشهد در طول سال خاطرنشان کرد: توزیع نامتوازن سفر در تمام شهرهای زیارتی دنیا وجود دارد و مشهد نیز از این امر مستثنی نیست، با این حال آمار نشان می‌دهد تغییر الگوهای سفر در کشور از زیارتی- زیارتی به زیارتی- سیاحتی به مشهد باعث شده در سال‌های اخیر میزان درصد اشغال واحدهای اقامتی در شش ماهه دوم سال نسبت به نیمه اول افزایش یافته باشد.
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی برای ساماندهی تعطیلات اشاره و عنوان کرد: سازمان میراث فرهنگی عملا یک نهاد هماهنگ‌کننده است و سایر دستگاه‌ها از قبیل آستان قدس، شهرداری، رسانه‌ها و ... نیز باید رسالت خود را در این زمینه انجام دهند تا گردشگران در طول سال به مشهد سفر کنند. وی ادامه داد: نمی‌توان انتظار داشت 100 درصد پیک نوروزی بشکند و به سایر اوقات سال منتقل شود، بلکه این سفرها می‌تواند به نسبت متعادل‌تری در طول ایام سال تقسیم شود.
مشهد از بودجه ملی بی‌بهره است
مدیرکل روابط عمومی آستان قدس رضوی نیز در این سمینار برخی از خدمات آستان قدس به زائران را مطرح کرد و گفت: بر اساس نظرسنجی‌های صورت گرفته میزان رضایت‌مندی زائران در برخی موارد از خدمات آستان قدس ۹۵ درصد است.
احمد هاشم‌آبادی با بیان اینکه تأکید تولیت آستان قدس رضوی این است که زائر با آرامش خاطر زیارت کند، افزود: با توجه به حضور زائران داخلی و خارجی بسیاری در مشهد، این شهر از بودجه ملی بی‌بهره است و ارائه خدمات به زائران از طریق سرانه‌هایی صورت میگیرد که مردم پرداخت می‌کنند.
مدیرکل روابط عمومی آستان قدس رضوی ادامه داد: مسئولان کشوری باید به مشهد به عنوان یک شهر ملی و فراملی توجه کنند تا در محدوده خدمات شهری بتوانیم خدمات بهینه‌ای به زائران ارائه کنیم.
ماندگاری ۱۸ روزه
گردشگران خارجی در مشهد
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد در این سمینار به ارائه تحقیق خود با موضوع «ویژگی‌های اقتصادی بازار گردشگران داخلی و خارجی در مشهد» پرداخت و با بیان اینکه امروزه گردشگری یکی از بزرگترین و متنوع‌ترین صنعت‌های دنیا به حساب می‌آید و با ۲۰۰ میلیون نفر شاغل، گردش مالی سالانه آن به حدود ۵.۴ تریلیون دلار می‌رسد، اظهار کرد: گردشگری از جمله فعالیت‌های نادری است که «محصول» آن یک کالا و خدمت معین نیست؛ بلکه کل کشور یا شهر، میزبان گردشگر است و تجربه کسب می‌کند.
هادی رفیعی با اشاره به اینکه گردشگری هشت درصد کل اشتغال جهانی را به خود اختصاص می‌دهد، خاطرنشان کرد: در چهار پنجم کشورهای جهان، یعنی در بیش از 150 کشور، گردشگری یکی از پنج منبع مهم کسب ارز خارجی است و در 60 کشور، رتبه اول را به خود اختصاص می‌دهد؛ همچنین در 83 درصد کشورهای در حال توسعه، گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد و در یک‌سوم کشورهای فقیر، عمده‌ترین منبع درآمد بوده است. pic2
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد تصریح کرد: وجود بارگاه امام رضا(ع) و تنوع و گستردگی سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری طی سال‌های اخیر در این استان، خراسان رضوی را به لحاظ صنعت گردشگری در میان ۳۰ استان کشور، در جایگاه خاصی قرار داده است. وی ادامه داد: ساکنان و مجاوران، کسبه، سرمایه‌گذاران و گردشگران از اجزای اقتصاد گردشگری مشهد محسوب می‌شوند، بنابراین هر گردشگری که به شهر می‌آید به صورت بالقوه می‌تواند سرمایه‌گذار هم باشد.رفیعی با اشاره به یافته‌های تحقیق خود عنوان کرد: بر اساس نتایج این تحقیق مبدأ سفر ۱۹ درصد زائران به مشهد از استان تهران است؛۸۱ درصد زائران به همراه خانواده به مشهد آمده‌اند و رتبه‌های دوم و سوم نحوه سفر به صورت تنهایی و گروهی است که هر کدام سهم ۹ درصدی دارند. وی با بیان اینکه هدف و اولویت نخست ۹۵ درصد زائران به مشهد، مذهبی و زیارتی بوده است، تصریح کرد: به طور کلی تقریبا ۹۸ درصد زائران، اهداف اول تا سوم خود را مذهبی و زیارتی ذکر کرده‌اند.
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد میانگین مدت زمان ماندگاری زائران را در مشهد چهار شب اعلام و اظهار کرد: همچنین چهار درصد افراد تنها یک روز در مشهد می‌مانند و هیچ شبی را در مشهد ماندگار نشده‌اند.
رفیعی در خصوص سفر گردشگران خارجی به مشهد نیز خاطرنشان کرد: ۶۰ درصد گردشگران خارجی با خانواده به مشهد سفر می‌کنند و متوسط ماندگاری آنان حدود ۱۸ شب است؛ همچنین این گردشگران عمدتا در هتل‌ها اقامت می‌کنند.
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد بر این نکته تأکید کرد که شناسایی نیازهای گردشگران و زائران اهمیت بسیاری دارد تا در برنامه‌ریزی‌های آینده مورد استفاده قرار گیرد. وی «تورهای گردشگری» را در جذب گردشگر بسیار مؤثر دانست و افزود: تورها باید علاوه بر ارائه خدمات اسکان و ایاب و ذهاب، به معرفی جاذبه‌های گردشگری شهر نیز بپردازند.
نیمی از زائران مشهد جوان هستندpic3
مدیر گروه جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد نیز در بخش دیگری از این سمینار، پژوهش خود با عنوان «سیمای زائران نوروزی» را ارائه کرد و گفت: یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد بیش از نیمی از زائران، جوان و بین ۲۰ تا ۴۰ سال سن داشته‌اند؛ همچنین یک‌سوم زائران دارای تحصیلات دیپلم، حدود یک‌سوم زیر دیپلم و یک‌سوم دیگر نیز تحصیلات بالای دیپلم داشته‌اند.
دکتر حامد بخشی با بیان اینکه بر اساس نتایج تحقیق فوق، حدود نیمی از زائران شاغل و حدود یک‌چهارم آنان خانه‌دار بوده‌اند، اظهار کرد: مابقی عمدتا در حال تحصیل بوده‌اند؛ بیشتر زائران نوروزی مشهد را طبقه متوسط فرهنگی یا درآمدی تشکیل داده‌اند. وی ادامه داد: حدود نیمی از زائران با وسیله نقلیه شخصی خود به مشهد سفر کرده بودند؛ یک‌چهارم آنان با اتوبوس، یک‌پنجم با قطار و تنها پنج درصد زائران برای سفر به مشهد از هواپیما استفاده کرده بودند.
مدیر گروه جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد با اشاره به اینکه ۱۵ درصد زائران برای بار اول به حرم رضوی مشرف شده بودند، خاطرنشان کرد: از هر چهار زائر، یک نفر بیش از ۱۰ بار به مشهد سفر کرده بود.
بخشی با بیان اینکه از هر پنج زائر، یک نفر در منزل شخصی یا اقوام خود و یک نفر در منازل شخصی اجاره‌ای سکونت داشت، تصریح کرد: از هر سه زائر، یک نفر در هتل یا هتل آپارتمان اقامت گزیده بود و مابقی در مهمانسرا، حسینیه و کمپ زائر اسکان داشتند. وی به این نکته نیز اشاره کرد که بیش از نیمی از زائران از مراکز خرید اطراف حرم تا خیابان 17 شهریور خرید کرده بودند و افزود: حدود یک‌پنجم آنان به بازارهای بلوار خیام و جانباز مراجعه کرده و کمتر از 10 درصد آنان به سایر بازارهای مشهد در محدوده طبرسی و طلاب، دانشگاه، خسروی و احمدآباد مراجعه کرده بودند.
مدیر گروه جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد یادآور شد: به جز حرم رضوی(ع) که تمام زائران به آنجا مشرف شده بودند، بیشترین مکان اوقات فراغت زائران را پارک‌ها و اماکن تفریحی تشکیل می‌داد و کمترین اماکن مربوط به سایر اماکن زیارتی و نیز اماکن تاریخی- فرهنگی بود.
در حاشیه:
- زمان آغاز به کار این سمینار ساعت هشت صبح اعلام شده بود و مراسم رأس ساعت، کار خود را آغاز کرد؛ هرچند که برخی از شرکت‌کنندگان و اصحاب رسانه با اندکی تأخیر در سمینار حضور یافتند.
اعلام شده بود معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی برای شرکت در میزگرد این سمینار در جلسه حاضر می‌شود، اما «دیناری» به جای وی در مراسم حضور یافت. همچنین قرار بود مدیر امور فرهنگی و گردشگری شهرداری مشهد در نشست حاضر شود که خبری از حضور وی
نشد.
این توزیع نامتناسب سفرها به مشهد، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی را در حوزه گردشگری با دشواری‌هایی مواجه می‌کند. بدون تردید توجه به زائران، انتظارت و ویژگی‌های آنان در برنامه‌ریزی صحیح برای حوزه گردشگری دومین کلان‌شهر کشور مؤثر خواهد بود. اهمیت توجه به همین امر بهانه‌ای بود برای برگزاری سمینار یک‌روزه‌ای با عنوان «زیارت نوروزی» که به همت پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد برگزار شد. بخشی از این سمینار به میزگردی اختصاص داشت که بنا بود با حضور مدیران ارشد مهم‌ترین دستگاه‌های اجرایی مرتبط با زائران یعنی شهرداری مشهد، سازمان میراث فرهنگی و آستان قدس رضوی برگزار شود؛ اگرچه خبری از حضور نماینده شهرداری در این نشست تخصصی نبود؛ اما نمایندگان دو دستگاه دیگر حضور داشتند و توضیحاتی در خصوص اقدامات دستگاه مربوطه برای خدمات‌رسانی به زائران ارائه کردند.
خراسان رضوی در ورود
گردشگر رقیب ندارد
احمد دیناری که به نمایندگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در این سمینار حضور یافته بود، موازی‌کاری‌ها را از مشکلات حوزه گردشگری استان دانست و اظهار کرد: برای رفع این مشکل برنامهریزیهایی صورت گرفته است، اما عملا اجرا نمی‌شود و همبستگی دستگاه‌های استان در حوزه گردشگری ضعیف است. وی با اشاره به وجود بیش از نیمی از اقامتگاه‌های کشور در مشهد خاطرنشان کرد: خراسان رضوی ظرفیت‌های بسیاری برای جذب گردشگر دارد و هیچ استانی در کشور نمی‌تواند در ورود و جذب گردشگر با این استان رقابت کند.pic۱
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینکه مانور ستاد هماهنگی خدمات سفر استان در تاریخ 25 اسفند ماه برگزار می‌شود، گفت: فعالیت این ستاد تا 15 فروردین 94 ادامه خواهد داشت و سومین جلسه این ستاد امروز در استانداری برگزار خواهد شد.
دیناری با اشاره به فعالیت ۱۲ کمیته در ستاد هماهنگی خدمات سفر استان، افزود: سال گذشته مانور این ستاد در کمپ غدیر برگزار شد، اما امسال هنوز محل برگزاری آن مشخص نشده است.
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینکه برخی زائران متقاضی اسکان در منازل شخصی هستند، تصریح کرد: این امر آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و امنیتی را نیز در پی دارد که برای رفع آن‌ها طرح ساماندهی منازل استیجاری در حال انجام است و تعدادی از این منازل نیز شناسایی شده‌اند.
دیناری ظرفیت اسکان زائران در ایام نوروز را ۲۱۷ هزار تخت در شب در استان اعلام کرد و گفت: این رقم در مشهد ۱۷۵ هزار تخت در شب است. وی ادامه داد: با توجه به اینکه بر اساس پیش‌بینی‌ها برودت هوا در نوروز امسال بیشتر است، امکان اسکان اضطراری زائران نیز فراهم است.
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با تأکید بر اینکه هر دستگاهی در ارائه خدمات به زائران کار خود را انجام می‌دهد، اظهار کرد: ستاد خدمات سفر وظیفه ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها را بر عهده دارد. وی با اشاره به فعالیت برخی زائرسراهای دولتی در ایام نوروز عنوان کرد: امسال این زائرسراها می‌توانند در صورت عدم تکمیل ظرفیت، پذیرش عمومی نیز داشته باشند.
دیناری در پاسخ به سؤالی در خصوص اقدامات انجام شده در سازمان میراث فرهنگی برای توزیع متوازن سفر به مشهد در طول سال خاطرنشان کرد: توزیع نامتوازن سفر در تمام شهرهای زیارتی دنیا وجود دارد و مشهد نیز از این امر مستثنی نیست، با این حال آمار نشان می‌دهد تغییر الگوهای سفر در کشور از زیارتی- زیارتی به زیارتی- سیاحتی به مشهد باعث شده در سال‌های اخیر میزان درصد اشغال واحدهای اقامتی در شش ماهه دوم سال نسبت به نیمه اول افزایش یافته باشد.
نماینده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی برای ساماندهی تعطیلات اشاره و عنوان کرد: سازمان میراث فرهنگی عملا یک نهاد هماهنگ‌کننده است و سایر دستگاه‌ها از قبیل آستان قدس، شهرداری، رسانه‌ها و ... نیز باید رسالت خود را در این زمینه انجام دهند تا گردشگران در طول سال به مشهد سفر کنند. وی ادامه داد: نمی‌توان انتظار داشت 100 درصد پیک نوروزی بشکند و به سایر اوقات سال منتقل شود، بلکه این سفرها می‌تواند به نسبت متعادل‌تری در طول ایام سال تقسیم شود.
مشهد از بودجه ملی بی‌بهره است
مدیرکل روابط عمومی آستان قدس رضوی نیز در این سمینار برخی از خدمات آستان قدس به زائران را مطرح کرد و گفت: بر اساس نظرسنجی‌های صورت گرفته میزان رضایت‌مندی زائران در برخی موارد از خدمات آستان قدس ۹۵ درصد است.
احمد هاشم‌آبادی با بیان اینکه تأکید تولیت آستان قدس رضوی این است که زائر با آرامش خاطر زیارت کند، افزود: با توجه به حضور زائران داخلی و خارجی بسیاری در مشهد، این شهر از بودجه ملی بی‌بهره است و ارائه خدمات به زائران از طریق سرانه‌هایی صورت میگیرد که مردم پرداخت می‌کنند.
مدیرکل روابط عمومی آستان قدس رضوی ادامه داد: مسئولان کشوری باید به مشهد به عنوان یک شهر ملی و فراملی توجه کنند تا در محدوده خدمات شهری بتوانیم خدمات بهینه‌ای به زائران ارائه کنیم.
ماندگاری ۱۸ روزه
گردشگران خارجی در مشهد
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد در این سمینار به ارائه تحقیق خود با موضوع «ویژگی‌های اقتصادی بازار گردشگران داخلی و خارجی در مشهد» پرداخت و با بیان اینکه امروزه گردشگری یکی از بزرگترین و متنوع‌ترین صنعت‌های دنیا به حساب می‌آید و با ۲۰۰ میلیون نفر شاغل، گردش مالی سالانه آن به حدود ۵.۴ تریلیون دلار می‌رسد، اظهار کرد: گردشگری از جمله فعالیت‌های نادری است که «محصول» آن یک کالا و خدمت معین نیست؛ بلکه کل کشور یا شهر، میزبان گردشگر است و تجربه کسب می‌کند.
هادی رفیعی با اشاره به اینکه گردشگری هشت درصد کل اشتغال جهانی را به خود اختصاص می‌دهد، خاطرنشان کرد: در چهار پنجم کشورهای جهان، یعنی در بیش از 150 کشور، گردشگری یکی از پنج منبع مهم کسب ارز خارجی است و در 60 کشور، رتبه اول را به خود اختصاص می‌دهد؛ همچنین در 83 درصد کشورهای در حال توسعه، گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد و در یک‌سوم کشورهای فقیر، عمده‌ترین منبع درآمد بوده است. pic2
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد تصریح کرد: وجود بارگاه امام رضا(ع) و تنوع و گستردگی سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری طی سال‌های اخیر در این استان، خراسان رضوی را به لحاظ صنعت گردشگری در میان ۳۰ استان کشور، در جایگاه خاصی قرار داده است. وی ادامه داد: ساکنان و مجاوران، کسبه، سرمایه‌گذاران و گردشگران از اجزای اقتصاد گردشگری مشهد محسوب می‌شوند، بنابراین هر گردشگری که به شهر می‌آید به صورت بالقوه می‌تواند سرمایه‌گذار هم باشد.رفیعی با اشاره به یافته‌های تحقیق خود عنوان کرد: بر اساس نتایج این تحقیق مبدأ سفر ۱۹ درصد زائران به مشهد از استان تهران است؛۸۱ درصد زائران به همراه خانواده به مشهد آمده‌اند و رتبه‌های دوم و سوم نحوه سفر به صورت تنهایی و گروهی است که هر کدام سهم ۹ درصدی دارند. وی با بیان اینکه هدف و اولویت نخست ۹۵ درصد زائران به مشهد، مذهبی و زیارتی بوده است، تصریح کرد: به طور کلی تقریبا ۹۸ درصد زائران، اهداف اول تا سوم خود را مذهبی و زیارتی ذکر کرده‌اند.
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد میانگین مدت زمان ماندگاری زائران را در مشهد چهار شب اعلام و اظهار کرد: همچنین چهار درصد افراد تنها یک روز در مشهد می‌مانند و هیچ شبی را در مشهد ماندگار نشده‌اند.
رفیعی در خصوص سفر گردشگران خارجی به مشهد نیز خاطرنشان کرد: ۶۰ درصد گردشگران خارجی با خانواده به مشهد سفر می‌کنند و متوسط ماندگاری آنان حدود ۱۸ شب است؛ همچنین این گردشگران عمدتا در هتل‌ها اقامت می‌کنند.
مدیر گروه اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد بر این نکته تأکید کرد که شناسایی نیازهای گردشگران و زائران اهمیت بسیاری دارد تا در برنامه‌ریزی‌های آینده مورد استفاده قرار گیرد. وی «تورهای گردشگری» را در جذب گردشگر بسیار مؤثر دانست و افزود: تورها باید علاوه بر ارائه خدمات اسکان و ایاب و ذهاب، به معرفی جاذبه‌های گردشگری شهر نیز بپردازند.
نیمی از زائران مشهد جوان هستندpic3
مدیر گروه جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد نیز در بخش دیگری از این سمینار، پژوهش خود با عنوان «سیمای زائران نوروزی» را ارائه کرد و گفت: یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد بیش از نیمی از زائران، جوان و بین ۲۰ تا ۴۰ سال سن داشته‌اند؛ همچنین یک‌سوم زائران دارای تحصیلات دیپلم، حدود یک‌سوم زیر دیپلم و یک‌سوم دیگر نیز تحصیلات بالای دیپلم داشته‌اند.
دکتر حامد بخشی با بیان اینکه بر اساس نتایج تحقیق فوق، حدود نیمی از زائران شاغل و حدود یک‌چهارم آنان خانه‌دار بوده‌اند، اظهار کرد: مابقی عمدتا در حال تحصیل بوده‌اند؛ بیشتر زائران نوروزی مشهد را طبقه متوسط فرهنگی یا درآمدی تشکیل داده‌اند. وی ادامه داد: حدود نیمی از زائران با وسیله نقلیه شخصی خود به مشهد سفر کرده بودند؛ یک‌چهارم آنان با اتوبوس، یک‌پنجم با قطار و تنها پنج درصد زائران برای سفر به مشهد از هواپیما استفاده کرده بودند.
مدیر گروه جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد با اشاره به اینکه ۱۵ درصد زائران برای بار اول به حرم رضوی مشرف شده بودند، خاطرنشان کرد: از هر چهار زائر، یک نفر بیش از ۱۰ بار به مشهد سفر کرده بود.
بخشی با بیان اینکه از هر پنج زائر، یک نفر در منزل شخصی یا اقوام خود و یک نفر در منازل شخصی اجاره‌ای سکونت داشت، تصریح کرد: از هر سه زائر، یک نفر در هتل یا هتل آپارتمان اقامت گزیده بود و مابقی در مهمانسرا، حسینیه و کمپ زائر اسکان داشتند. وی به این نکته نیز اشاره کرد که بیش از نیمی از زائران از مراکز خرید اطراف حرم تا خیابان 17 شهریور خرید کرده بودند و افزود: حدود یک‌پنجم آنان به بازارهای بلوار خیام و جانباز مراجعه کرده و کمتر از 10 درصد آنان به سایر بازارهای مشهد در محدوده طبرسی و طلاب، دانشگاه، خسروی و احمدآباد مراجعه کرده بودند.
مدیر گروه جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد یادآور شد: به جز حرم رضوی(ع) که تمام زائران به آنجا مشرف شده بودند، بیشترین مکان اوقات فراغت زائران را پارک‌ها و اماکن تفریحی تشکیل می‌داد و کمترین اماکن مربوط به سایر اماکن زیارتی و نیز اماکن تاریخی- فرهنگی بود.
در حاشیه:
- زمان آغاز به کار این سمینار ساعت هشت صبح اعلام شده بود و مراسم رأس ساعت، کار خود را آغاز کرد؛ هرچند که برخی از شرکت‌کنندگان و اصحاب رسانه با اندکی تأخیر در سمینار حضور یافتند.
اعلام شده بود معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی برای شرکت در میزگرد این سمینار در جلسه حاضر می‌شود، اما «دیناری» به جای وی در مراسم حضور یافت. همچنین قرار بود مدیر امور فرهنگی و گردشگری شهرداری مشهد در نشست حاضر شود که خبری از حضور وی
نشد.
ارسال نظر