«دنیای اقتصاد» از تعطیلی ۲۵ ساله شهرک صنعتی زاوین گزارش میدهد؛
ربع قرن بلاتکلیفی
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- از جاده پر پیچ و خم مشهد- کلات که عبور کنی، در ۹۰ کیلومتری مشهد به شهرکی میرسی که روزی قرار بود مهمترین ناحیه صنعتی کلات باشد اما امروز در آن از تولید خبری نیست؛ شهرک صنعتی زاوین به وسعت ۱۱ هکتار، اوایل دهه ۷۰ تأسیس شد و پس از تأسیس، بر اساس آمار شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی، هشت واحد تولیدی و صنعتی در آن استقرار یافتند اما با گذشت زمان این واحدها یکی یکی تعطیل شدند.
اوایل دهه ۷۰ بود که زمزمه احداث شهرک صنعتی زاوین در این شهرستان پیچید و مردم آن، به این امید که شهرک، برای آنها اشتغال و تولید به همراه میآورد، زمینهای کشاورزی خود را برای تأسیس آن اهدا یا واگذار کردند حالا اما ۲۵ سال از آن زمان میگذرد و پس از تعطیلی همان تعداد انگشتشمار واحد تولیدی هم که در شهرک صنعتی زاوین شروع به کار کرده بودند، قطب تولید کلات در محاق فراموشی به سر میبرد؛ اگرچه فعال شدن شهرک صنعتی زاوین و استقرار واحدهای تولیدی در آن به مطالبه مردم این شهرستان تبدیل شده اما گویا قرار نیست کسی برای راهاندازی دوباره آن فکری بکند.
دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- از جاده پر پیچ و خم مشهد- کلات که عبور کنی، در ۹۰ کیلومتری مشهد به شهرکی میرسی که روزی قرار بود مهمترین ناحیه صنعتی کلات باشد اما امروز در آن از تولید خبری نیست؛ شهرک صنعتی زاوین به وسعت ۱۱ هکتار، اوایل دهه ۷۰ تأسیس شد و پس از تأسیس، بر اساس آمار شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی، هشت واحد تولیدی و صنعتی در آن استقرار یافتند اما با گذشت زمان این واحدها یکی یکی تعطیل شدند.
اوایل دهه ۷۰ بود که زمزمه احداث شهرک صنعتی زاوین در این شهرستان پیچید و مردم آن، به این امید که شهرک، برای آنها اشتغال و تولید به همراه میآورد، زمینهای کشاورزی خود را برای تأسیس آن اهدا یا واگذار کردند حالا اما ۲۵ سال از آن زمان میگذرد و پس از تعطیلی همان تعداد انگشتشمار واحد تولیدی هم که در شهرک صنعتی زاوین شروع به کار کرده بودند، قطب تولید کلات در محاق فراموشی به سر میبرد؛ اگرچه فعال شدن شهرک صنعتی زاوین و استقرار واحدهای تولیدی در آن به مطالبه مردم این شهرستان تبدیل شده اما گویا قرار نیست کسی برای راهاندازی دوباره آن فکری بکند. برخی دلیل تعطیلی شهرک صنعتی زاوین را نبود زیرساختهای مناسب در طول سالهای گذشته و جاده نامناسب مشهد- کلات میدانند؛ اگرچه به گفته مسئولان زاوین، اکنون چند سالی است که زیرساختهای مورد نیاز شهرک صنعتی زاوین فراهم شده اما برخی بر این باورند نبود بازار فروش محصولات باعث بیرغبتی سرمایهگذاران برای ورود به این شهرک صنعتی شده است؛ انجام نشدن مطالعات کافی قبل از احداث شهرک صنعتی زاوین و در نتیجه مقرون به صرفه نبودن تولید در این شهرک صنعتی، در بنبست قرار داشتن زاوین و عدم دسترسی آن به بازارهای استان از دیگر دلایلی است که برای تعطیلی این شهرک صنعتی و بیرغبتی سرمایهگذاران ذکر میشود.
بدهکاری بانکی واحدهای تولیدی
مدیرعامل شرکت زاوین گاز که تنها واحد تولیدی است که در شهرک صنعتی زاوین باقی مانده و مشغول به فعالیت است، با اشاره به فراهم نبودن امکانات زیرساختی در این شهرک صنعتی تا چند سال گذشته، اظهار میکند: روند طولانی تأمین امکانات زیرساختی در شهرک صنعتی زاوین باعث تعطیلی واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک شد.
جواد حسینپور بالا بودن نرخ تسهیلات بانکی و در نتیجه بدهکار شدن واحدهای تولیدی به بانکها را از دیگر عوامل تعطیل شدن شهرک صنعتی زاوین میداند و عنوان میکند: منطقه زاوین و شهرستان کلات از مناطق محروم استان هستند با این حال نرخ سود تسهیلاتی که به سرمایهگذاران این منطقه پرداخت میشود با مشهد برابر است بنابراین با توجه به وجود زیرساخت‌ها و امکانات کافی در مشهد، طبیعی است که سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در شهرک صنعتی زاوین رغبتی نداشته باشند؛ باید برای سرمایهگذاری در مناطق محروم از جمله زاوین، تسهیلات ویژه با نرخ سود کم پرداخت شود تا این سرمایهگذاری صرفه اقتصادی
داشته باشد.
مدیرعامل شرکت زاوین گاز ادامه میدهد: همچنین برای اینکه سرمایهگذاری در منطقه زاوین و شهرک صنعتی آن توجیه اقتصادی داشته باشد، باید سخت گذر مشهد- کلات اصلاح و پیچ و خمهای آن حذف شود تا با کوتاهتر شدن مسیر، هزینه تولید کاهش یابد و رفتوآمد نیز تسهیل شود.
مقرون به صرفه نبودن تولید
مدیرعامل کارخانه آجرنمای اسعدی که پیگیر احداث کارخانه تولید آجرنما در شهرک صنعتی زاوین است، در این باره اظهار میکند: با پیشنهاد جهاد سازندگی مردم زاوین زمینهای خود را برای احداث شهرک صنعتی واگذار کردند تا از این طریق بستری برای اشتغالزایی مردم به ویژه جوانان این شهرستان فراهم شود.
خلیل اسعدی معتقد است برای راهاندازی دوباره شهرک صنعتی زاوین باید واحدهای صنعتی در آن ایجاد شود که مواد اولیه خود را از همین منطقه تأمین کنند و از طرفی بازاری نیز برای این محصول وجود داشته باشد و محصول آنها وارد بازار کلات و سپس سایر مناطق استان و کشور شود.
مدیرعامل کارخانه آجرنمای اسعدی با اشاره به اینکه در مقطعی تعداد اندکی واحد تولیدی در شهرک صنعتی زاوین راهاندازی شد، می‌افزاید: اما مشکل برخی از این واحدها این بود که برای تولید نیازمند مواد اولیهای بودند که باید از مشهد تأمین میشد و این امر برای آنها هزینههای اضافی به دنبال داشت بنابراین تولید آنها اقتصادی نبود و پرداخت تسهیلات به آنها نیز نتوانست به سر پا ماندن این واحدهای تولیدی کمک کند؛ در واقع وامهای بانکی تنها باعث شده این واحدها به بانکها بدهکار باشند و سند آنها گروی بانک باشد. وی همکاری نکردن شرکت شهرکهای صنعتی و سازمان صنعت را از دیگر مشکلات برمیشمارد.
اسعدی با بیان اینکه اگر سرمایهگذاری در منطقه برای سرمایهگذاران صرفه اقتصادی داشته باشد، به این حوزه وارد میشوند، تصریح میکند: شهرک صنعتی زاوین بنبست است و تنوع کاری ندارد. وی تأکید میکند: راهکار رفع مشکل این است که واحدهای تولیدی در این شهرک ایجاد شود که مواد اولیه آن در منطقه زاوین وجود داشته باشد؛ همچنین باید برای ورود سرمایهگذاران نیز مشوقهایی در نظر گرفته شود.
راهاندازی برای تحقق تولید ملی
یکی از بانوان اهل زاوین در این خصوص به «دنیای اقتصاد» میگوید: در گذشته چهار یا پنج کارخانه از جمله کارخانههای تولید مربا و کلوچه در شهرک صنعتی زاوین فعالیت میکرد که فعالیت این کارخانهها برای تعدادی از اهالی شهرستان زاوین به ویژه زنان اشتغال ایجاد کرده بود اما این کارخانهها تعطیل شد.
وی با بیان اینکه بیشتر بانوان زاوین بیکار و نیازمند ایجاد اشتغال هستند، خاطرنشان میکند: راهاندازی شهرک صنعتی زاوین از ضرورتها و نیازهای این شهرستان است؛ فعال شدن واحدهای تولیدی در این شهرک هم تولید ملی را به دنبال خواهد داشت و هم از این طریق برای مردم این منطقه اشتغالزایی خواهد شد.
مهاجرت معکوس با راهاندازی شهرک
مسئول سابق شهرک صنعتی زاوین هم در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» اظهار میکند: با توجه به اینکه شهرستان کلات هیچگونه سبقه صنعتی نداشت، به همین دلیل در زاوین این شهرک صنعتی ایجاد شد تا از این طریق برای مردم منطقه اشتغال نیز ایجاد شود.
حسن بهشتیان با بیان اینکه این شهرک ظرفیت استقرار 45 واحد صنعتی را دارد، عنوان میکند: در گذشته 11 واحد تولیدی در شهرک صنعتی زاوین فعال شد اما این واحدها به دلیل نبود امکانات زیرساختی و همچنین کمبود نقدینگی تعطیل شدند. وی ادامه میدهد: در حال حاضر امکانات زیرساختی این شهرک از قبیل آب، برق و گاز تأمین شده و هیچ گونه مشکل زیرساختی ندارد؛ فضای سبز در این شهرک ایجاد و خیابانهای آن نیز آسفالت شده است اما سرمایهگذاران یا به این شهرک هدایت نمیشوند یا این شهرک مورد استقبال واحدهای صنعتی قرار نمیگیرد.
عضو سابق شورای شهر زاوین معتقد است برای ایجاد شهرک صنعتی زاوین مطالعات کارشناسی کافی انجام نشده است و می‌افزاید: مکان‌یابی این شهرک نیز به درستی صورت نگرفته و شاید به دلیل اینکه در بنبست مکانی واقع است، سرمایهگذاران استقبال چندانی از آن نکردهاند. وی با بیان اینکه هدف از ایجاد این شهرک این بوده که فضایی برای کارآفرینی و در نتیجه اشتغالزایی برای ساکنان منطقه ایجاد شود، خاطرنشان میکند: برخی از واحدهای تولیدی که در شهرک صنعتی زاوین مستقر شده بودند، به دلیل بدهیهای بانکی تعطیل شدند؛ باید بازنگری در مطالعات این شهرک صنعتی انجام شود و در صورتی که استقرار واحدهای صنعتی در این شهرک مقرون به صرفه نیست، حداقل این شهرک به واحدهای دامداری صنعتی
واگذار شود.
بهشتیان تأکید میکند: مردم زاوین زمینهای خود را برای ایجاد این شهرک صنعتی به این امید واگذار کردند که سرمایهگذاران جذب این منطقه شوند و برای جوانان منطقه از این طریق اشتغال ایجاد شود؛ حدود ۴۰۰ یا ۵۰۰ خانوار زاوینی با هدف یافتن شغل مناسب به حاشیه شهر مشهد مهاجرت کردهاند؛ اگر مشکل اشتغال در زاوین رفع نشود، مهاجرت مردم همچنان ادامه خواهد داشت و باید در این زمینه فکری کرد؛ راهاندازی شهرک زاوین و فراهم شدن موقعیتهای شغلی برای ساکنان این شهرستان، مهاجرت معکوس مردم زاوین از مشهد را به دنبال خواهد داشت.
تعطیلی به دلیل نبود زیرساخت‌ها
فرماندار کلات هم در خصوص دلایل تعطیل شدن شهرک صنعتی زاوین به «دنیای اقتصاد» اینطور پاسخ میدهد: این شهرک با استقبال چندانی از سوی سرمایهگذاران مواجه نشد زیرا بعد از تأسیس، زیرساختهای لازم در اختیار آن قرار نگرفت برای مثال یکی از زیرساختهای مهم آب سالم بود؛ دولت در مقطعی نتوانست آب سالم مورد نیاز کارگاه‌های این شهرک را تأمین کند و همین نبود آب سالم باعث ورشکستگی کارخانه دوغ این شهرک شد.
علیاصغر موسویتبار با تأکید بر اینکه نبود زیرساخت‌ها باعث شد شهرک صنعتی زاوین در حالی که هنوز راه نیفتاده، به تعطیلی برسد، خاطرنشان میکند: در دولت نهم و دهم وعده کمک به این شهرک و راهاندازی آن داده شد اما با وجود اینکه دولت بودجه کافی را در اختیار داشت و وعده کمک هم داده بود، اقدامی در این زمینه نکرد.
فرماندار کلات به این نکته نیز اشاره میکند که سرمایهگذارانی که میخواهند به این شهرک ورود پیدا کنند، به راهبردهای درست نیاز دارند و باید به این سرمایهگذاران مشاورههای لازم ارائه شود.
برای پیگیری این موضوع سراغی هم از مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی گرفتیم که از سوی دفتر وی، خبرنگار دنیای اقتصاد برای انجام هماهنگی به مدیر روابط عمومی این شرکت ارجاع و در نهایت اعلام شد مدیرعامل و تمام معاونان وی برای حضور در مجمع عمومی به پایتخت سفر کردهاند.
ارسال نظر