حرکت به سوی اقتصاد سبز در پساتحریم
حامد شاه نجات بوشهری
h.shahnejat@yahoo.com
نمایشگاه محیط‌زیست بزرگ‌ترین رویداد در عرصه تولید، عرضه محصولات و خدمات مرتبط با محیط‌زیست کشور است که همه‌ساله با حضور گسترده و آگاهانه دست‌اندرکاران این حوزه و مخاطبان آنها در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران با فضایی بالغ بر ۱۹ هزار مترمربع برگزار می‌شود. در این نمایشگاه آخرین دستاوردهای این صنعت به علاقه‌مندان عرضه شده و فرصتی فوق‌العاده برای تبادل‌نظر و مذاکره در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد. آنچه در این تعاملات به‌دست می‌آید، می‌تواند نقطه آغازی برای بسیاری از همکاری‌های تجاری داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی باشد. نقطه‌ای که فعالان و دست‌اندرکاران صنعت محیط‌زیست را وامی‌دارد تا به این صنعت عمری دوباره ببخشند و هر چه بیشتر و بهتر گامی در جهت اقتصاد سبز بردارند.
این دوره از نمایشگاه محیط‌زیست که در تاریخ دهم تا سیزدهم اسفندماه برگزار شد، فرصتی متفاوت و منحصربه‌فرد را در اختیار فعالان این صنعت در داخل و خارج کشور قرار داد. حضور شرکت‌های متعدد بین‌المللی در این دوره از نمایشگاه سالانه محیط‌زیست در حالی در کانون توجه‌ها قرار گرفت که صنعت محیط‌زیست کشور بیش از هر زمان دیگر، نیاز به ترمیم و احیا را در بدنه خود احساس می‌کند. امروزه در شرایط پساتحریم و با گشوده شدن درهای کشور به روی جامعه بین‌المللی با هدف تعامل سازنده، شرکت‌های بین‌المللی به‌دنبال سرمایه‌گذاری‌های کلان در ایران اند و با ارائه تکنولوژی‌های پیشرفته تلاش می‌کنند تا به حل مشکلات زیست‌محیطی کشور کمک کنند. دستاوردهایی چون تامین، تجهیز و نصب تجهیزات زیست‌محیطی، انرژی‌های پاک، بازیافت، تصفیه و بهینه‌سازی مصرف انرژی، پایش آلودگی هوا، آب و پساب برای محیط‌زیست کشورمان ضروری می‌کند. حضور پر رنگ و فعالانه شرکت‌های بین‌المللی از کشورهایی نظیر فنلاند، آلمان، ژاپن و ترکیه و امضای تفاهم‌نامه با این کشورها، در طول چهار روز برگزاری نمایشگاه امسال، شرکت‌های ایرانی را بر آن داشت تا با برپایی جلسات متعدد با نمایندگان این شرکت‌ها، صنعت محیط‌زیست کشور را به بستری هدایت کنند که در آینده‌ای نزدیک، این صنعت دستاوردهایی چون انتقال تکنولوژی روز، سرمایه‌گذاری و فعالیت برای پایش و حفظ کیفیت را در افق دید خود احساس کند.

حال این سوال مطرح می‌شود که به واقع نمایندگان شرکت‌های خارجی شرکت‌کننده در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط‌زیست ایران، از کدامین زاویه به ماهیت زیست‌محیطی این مرز و بوم به ویژه در دوران پساتحریم می‌نگرند. نکته جالب آن بود که حضور شرکت‌‌های بین‌المللی برای تبادل اطلاعات با شرکت‌های داخلی در این دوره از نمایشگاه بسیار چشمگیر بوده است. نمایندگان این شرکت‌ها عموما در نهایت خوش‌بینی تاکید داشتند که همزمان با بازگشت به کشورهایشان و به اشتراک گذاشتن پتانسیل‌ها و فرصت‌های منحصربه‌فرد سرمایه‌گذاری در این بخش از خاورمیانه متلاطم امروز، ظرف دو تا 6 ماه آینده نسبت به بازگشایی نمایندگی در ایران گام‌های عملی خواهند برداشت. این در حالی است که سعید متصدی، معاون سازمان محیط‌زیست در نشستی خبری که در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط‌زیست برگزار شد، اظهار کرد که در سال‌های گذشته به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی، از بسیاری از فناوری‌ها و تکنولوژی‌های روز دنیا محروم ماندیم و متاسفانه امروز باید این واقعیت را بیان کرد که کمبود همین تجهیزات، منشا بسیاری از آلاینده‌هایی است که اکنون گریبان صنعت محیط‌زیست این کشور را گرفته است. راه‌اندازی پالایشگاه «ستاره خلیج‌فارس» از سوی وزارت نفت، پروژه‌ای است که با راه‌اندازی آن کسری بنزین کشور تا حد زیادی تامین خواهد شد و امید می‌رود تا با آغاز به کار این پالایشگاه واردات بنزین در کشور متوقف شود. به گفته متصدی، امید می‌رود تا با راه‌اندازی این پالایشگاه تا سال 97 به سمت توزیع بنزین با استاندارد یورو 5 برویم. همچنین اجرای طرح کهاب «کنترل، هدایت و جمع‌آوری بخارات بنزین» که توسط سازمان محیط‌زیست در حال اجرا است، خواهد توانست تا پایان سال 95 میزان بخارات بنزین را به حد استاندارد جهانی رساند.

برگزاری این نمایشگاه از نگاه معصومه ابتکار معاون ریاست‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت برگزاری، گام مهمی در زمینه ترویج اقتصاد سبز در کشور است و در شرایطی که دنیا به مساله اقتصاد سبز و فناوری‌های پاک توجه می‌کند، توجه به ملاحظات زیست‌محیطی در کشور بسیار پراهمیت است. تخریب محیط‌زیست در سال‌های گذشته به گونه‌ای بوده است که ارائه فناوری‌های روز دنیا در این زمینه و حرکت به سوی اقتصاد سبز بیش از هر زمان دیگری رخ می‌نماید. در بیست و یکمین کنفرانس تغییرات اقلیمی که روز ۳۰ نوامبر در پاریس آغاز شد، رهبران تمام ۱۹۵ کشور شرکت‌کننده در آن به توافق رسیدند که افزایش گرمایش زمین تا سال ۲۰۵۰ باید زیر ۲ درجه سانتی‌گراد باقی بماند و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند و کنترل کنند. ایران نیز متعهد به کاهش 8 درصدی مشروط به رفع تحریم‌ها در کاهش گازهای گلخانه‌ای شده است. اکنون با شرایط پسابرجام عمل به این تعهد ضروری است. با این همه، به باور ما نه تنها این پایان کار نیست، بلکه قدم برداشتن در مسیری است که استمرار آن می‌تواند امیدها برای بهبود وضعیت نگران‌کننده محیط‌زیست این مرز و بوم و البته تغییر نوع نگاه ما شهروندان را زنده نگه دارد. باید بپذیریم که ترمیم صنعت محیط‌زیست و احیای ابعاد گوناگون آن پروسه‌ای است که تلاش پیوسته و صبورانه همه ما را می‌طلبد.