کاشان همواره از گذشته تا به امروز یکی از قطب های هنر در ایران بوده و هست به خصوص در زمینه فرش دستبافت که طرح‌ها و نقشه فرش‌های آن در دنیا نظیر ندارد. امروزه توسعه صنعت و تکنولوژی و آمدن دستگاه‌های مدرن بافت و تولید فرش باعث شده تا فرش ماشینی هم پا و چه بسا بالاتر از فرش دستبافت قرار گیرد. کاشان با داشتن چندین شهرک صنعتی مانند شهرک صنعتی راوند و شهرک صنعتی آران و بیدگل با بیش از ۷۰۰ کارخانه فرش و شرکت تولید کننده فرش ماشینی به عنوان بخش اساسی بازار فرش و صادرات فرش ماشینی قرار می‌گیرد. به اعتقاد تولیدکنندگان این صنعت می‌تواند در صورت حمایت ارزآوری بسیار زیادی داشته باشد. در ادامه تحلیل نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کاشان و یک عضو دیگر عضو هیات نمایندگان این اتاق را در خصوص شرایط فرش ماشینی کاشان و ظرفیت‌‌های این صنعت را می‌خوانید:

نایب رییس اول اتاق بازرگانی کاشان در این خصوص گفت: فرش ماشینی در بخش نساجی بالاترین جایگاه را به لحاظ اشتغال و ارزآوری دارد که چنانچه پاره‌ای از معضلات و مشکلات فعلی برطرف شود میزان ارزآوری آن تا یک میلیارد دلار هم قابل پیش‌بینی است. احمد فرهی افزود: به ویژه که چنانچه از نخ‌های فیلامنت پلی‌استر هم استفاده شود نه تنها ارز‌بری ندارد بلکه برای صادرات هم به مراتب نسبت به قالی‌های پرزدار (نخ اکریلیک) مناسب‌تر است واز استقبال بیشتری برخوردار خواهد بود. وی تاکید کرد: فرش ماشینی در عرصه بین‌المللی هم به لحاظ کیفی در جایگاه اول است ولی به لحاظ کمی به علت مشکلات تحریم‌ها و قوانین مزاحم در مرتبه سوم است.این مقام مسوول با بیان اینکه با توجه به آمار و بررسی‌های انجام شده قالی ماشینی ایران چندان در بازار جهانی جایگاه مطلوبی ندارد، تاکید کرد: به خصوص طی ۱۰ ساله اخیر به علت تحریم‌های مکرر و وضعیت مناسب بازار داخلی به بازار خارجی چندان توجهی نشده است؛ ولی در حال حاضر به نظر می‌رسد که بازار خارجی در حال رشد و توسعه است و آینده‌ای درخشان خواهد داشت.

نایب رییس اتاق بازرگانی کاشان با اشاره به اینکه چالش‌ها و مشکلات صنعت فرش شامل دو بخش است، ادامه داد: بخش عمومی مشکلات شامل قوانین دست‌وپاگیر است؛ به ویژه تصویب طرح جامع مالیاتی و همچنین عدم امنیت اقتصادی تولیدکنندگان و نرخ بهره بالا و...، بنگاه‌های اقتصادی را با معضلات زیادی روبه‌رو کرده است.وی ادامه داد: در همین حال بخش خاص مشکلات در صنعت فرش مساله اشباع بازار داخلی است؛ متاسفانه تا به حال در بازارهای خارجی هم چندان کار نشده که بخشی از آن ناشی از تحریم‌ها و نبود برنامه‌ای تشویقی از طرف دولت برای کمک به صادرات و عدم برخورداری صنعت فرش از تشکل‌های قوی و سازمان یافته و کمرنگ بودن جایگاه آنها است.

فرهی در مورد عبور از شیوه سنتی بازاریابی گفت: در این خصوص لازم است اقداماتی برای حضور مستمر در نمایشگاه‌های خارجی، تبلیغات و همچنین تشکیل جلسات مشترک و دعوت از بازرگانان خارجی صورت گیرد که هزینه‌ای بسیار بالا داشته و متاسفانه به هیچ وجه اداره دارایی، هزینه‌های نمایشگاهی را قبول ندارد به ویژه با طرح جامع مالیاتی و کارشکنی‌های مکرر. بنابراین برای عبور از شیوه سنتی لازم است ابتدا قوانین دست و پاگیر اصلاح شود. همزمان باید فرهنگ تولید و جایگاه آن هم شفاف شود تا مسوولان همکاری بیشتری داشته باشند و بدانند که کلید حل مشکلات کشور توجه ویژه به تولید است.

نایب رییس اول اتاق کاشان با اشاره به اینکه مهم‌ترین ویژگی فرش کاشان نزدیک بودن به دستبافت و تنوع رنگ و تراکم و طرح است، اظهار داشت: متاسفانه در سایر زمینه‌ها چندان کار خاصی در قیاس با ترکیه نشده است، یعنی نوع‌آوری و خلاقیت چندانی تا به حال نداشته‌ایم. تنها چند شرکت در زمینه تغییر مواد اولیه تاکنون اقداماتی داشته‌اند اما حتی واحدهایی که تلاش بیشتری جهت افزایش اشتغال و پرداخت به موقع بدهی‌های خود به ارگان‌های دولتی و غیردولتی و همچنین نداشتن معوقه بانکی و سایر مشکلات را ندارند از جرایم بیشتری برخوردارند.

حضور مستمر در نمایشگاه‌های خارجی

در همین حال مدیرعامل فرش آسایش تاکید کرد: به نظر من قیمت تمام شده بالای محصولات در تولید فرش ماشینی و سایر محصولات نساجی مشکل اصلی این صنعت است. محمدتقی رحمانی خاطرنشان کرد: اگر ما بخواهیم با کشورهایی از جمله ترکیه و مصر که بخش عظیمی از صادرات به اروپا را در اختیار دارند، رقابت کنیم مهمترین نکته در کاهش قیمت محصولات صادراتی است. زیرا قیمت تمام شده بالاست و قیمت‌ها قابل رقابت نیست. برای شما مثالی بزنم ترکیه برای تولید مواد اولیه در تولید نخ‌های PP پلی‌پروپیلن و پلی‌استر ۸۰درصد مواد مصرفی خود را از ایران وارد می‌کد ولی باز هم قیمت تمام شده نخ و فرش‌های تراکم پایین ۳۲۰ شانه و ... از قیمت داخلی پایین‌تر است. چرا ما با داشتن این همه منابع عظیم باز هم نتوانیم با آنها رقابت کنیم؟

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی کاشان تاکید کرد: مورد دیگر واسطه‌گری است که این مورد نیز باعث بالا رفتن قیمت نهایی می‌شود؛ در حال حاضر تکنولوژی تولید برای همه یکسان است و همین در قیمت محصولات تاثیر گذاشته و عدم تنوع محصولات باعث شده که قیمت‌ها از قیمت واقعی پایین‌تر باشد. وی در خصوص دیگر موانع تولید گفت: مشکل دیگر در نحوه دادن تسهیلات بانک‌ها و رفتار آنها در بازپس‌گیری آن است که تولیدکننده را در تنگنا قرار می‌دهد. مورد دیگر دریافت مالیات در زمان رکود از شرکت‌هاست، مخصوصا شرکت‌های صادراتی که آنها را با مشکلات دوچندانی مواجه می‌سازد.

رحمانی با بیان اینکه در حال حاضر ۵۰ درصد از بازار صادراتی نساجی کشور را فرش ماشینی به خود اختصاص داده است، افزود: فرش ماشینی ایران به کشورهای مختلف مثل کانادا و آمریکا و چین و روسیه و کشورهای همسایه صادر می‌شود و در مجموع شرایط خوبی را شاهد هستند اما در مورد دیگر صنایع نساجی و پوشاک نمی‌توانم اظهارنظر کنم و فقط می‌دانم شرایط خوبی را ندارند. با توجه به اینکه ۵۰ درصد از صادرات صنایع نساجی کشور فرش ماشینی است ولی نگاه مسوولان به این صنعت هنوز خوشبینانه نیست و کمتر به این صنعت توجه می‌شود.وی در خصوص رونق صادرات این صنعت گفت: یکی از مشکلات ما در صادرات، بازارسنجی صادراتی است که اکثر شرکت‌ها با آن مواجه هستند و در این زمینه پیشنهاد می‌شود انجمن صنایع نساجی با تشکیل یک تیم مجرب در شناسایی بازارهای هدف همکاری کند.

رحمانی حضور مستمر در نمایشگاه‌های خارجی را برای توسعه بازارهای صادراتی موثر دانست و گفت: مخصوصا نمایشگاه دموتکس آلمان به عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی نساجی دنیا بسیار مهم است اما بالا بودن هزینه شرکت در این نمایشگاه‌ها مانع از حضور بخش‌خصوصی می‌شود و چنانچه تسهیلاتی در این زمینه در نظر گرفته شود می‌تواند کمک بزرگی در افزایش بازار صادراتی باشد. وی ادامه داد: عدم یکسان‌سازی قیمت‌ها دیگر موردی است که می‌توان گفت، موجب کاهش سهم بازار صادرات این صنعت در آینده خواهد بود. اگر کارها مشارکتی گردد و اعتماد بین تولیدکنندگان بیشتر شود می‌توان با شرکت‌های بزرگ دیگر در دنیا مانند اورینتال ویور که بالغ بر ۲۰۰ دستگاه در زمینه تولید فرش ماشینی و سهم بزرگی از بازار دنیا مخصوصا آمریکا را در اختیار دارد، رقابت کرد. این عضو هیات نمایندگان اتاق کاشان در پایان خاطرنشان کرد: برای مثال یک شرکت تولیدی داخل با دادن پیشنهاد قیمت‌های پایین عملا ارزش فرش ماشینی ایران را زیر سوال برده و تاکنون انجمن نساجی و دیگر فعالان در این صنعت برای این موضوع چاره‌اندیشی نکرده‌اند. امیدوارم شاهد افزایش صادرات غیرنفتی کشور در سال‌های آینده باشیم.

لزوم توجه به صنایع اشتغالزا و ارزآور

لزوم توجه به صنایع اشتغالزا و ارزآور