امیررشیدمهرآبادی
به‌طورکلی یکی از دلایل مهمی که بشر را به سمت پیشگیری سوق می‌دهد، این است که می‌خواهد بداند چگونه می‌توان از به وجود آمدن عوامل خطرزای طبیعی جلوگیری کرد؟ چه تمهیدات و برنامه‌ریزی‌هایی باید انجام داد تا بتوان از حوادث و پیشامدهای ناگوار جلوگیری کرد و در نهایت اینکه چه آموزش و مهارت‌هایی را باید کسب کند تا بتواند بلایای ناگهانی را پیش‌بینی و خنثی کند.

بیشتر بررسی‌ها در این زمینه نشان می‌دهد که سرمنشأ بیشتر حوادث و بلایای ناگهانی، نادانی و عدم آگاهی افراد در زمینه‌های مختلف بوده است ونقش تجربه دراین میان یک اصل انکارناپذیر است.
یکی از این بلایای اجتماعی در عصر ما، حوادث وسایل نقلیه است و طبق آمار اعلام شده در بسیاری از کشورها، مرگ‌هایی که در اثر تصادفات وسایل نقلیه پیش می‌آید از میزان مرگ و میر بعضی بیماری‌های بدون علاج بیشتر است.حال این سوال پیش می‌آید که چرا با وجود راه‌های فراوانی که برای پیشگیری از حوادث رانندگی وجود دارد، هر روزه ما شاهد افزایش تصادفات و تلفات انسانی هستیم؟

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آموزش آیین درست رانندگی باید از سنین کودکی آغاز شود تا در سنین بالاتر بتوانیم نتایج مثبت آن را ببینیم. چه بسا در بسیاری از کشورهای دنیا آموزش‌های ترافیکی و قوانین راهنمایی و رانندگی در مدارس به کودکان جزیی مهم برشمرده می‌شود و یکی از کتاب‌های درسی به این مطلب تخصیص دارد و حتی روانشناسی برخورد بارانندگان هنجارشکن و عصبانی نیز به کودکان آموخته می‌شود. یکی از موارد مهمی که به وسیله آن می‌توان از بروز حوادث رانندگی جلوگیری کرد، انعکاس نتایج بی‌دقتی و بی‌توجهی دیگران نسبت به آیین درست رانندگی است که رسانه‌های جمعی عهده‌دار این امر مهم هستند. در بسیاری از مواقع مشاهده شده که افراد بعد از اخذ گواهینامه (به دلیل آموزش‌های ناصحیح و سطحی)، آگاهی و مهارت‌های لازم را در زمینه‌های مختلف کسب نکرده‌اند، بنابراین بازنگری در شیوه‌های آموزشی مرسوم در موسسات، امری ضروری است. مربیان حرفه‌ای و با تجربه، می‌توانند نقش مهمی در تربیت داوطلبان دریافت گواهینامه رانندگی داشته باشند.

بسیاری از افراد شیوه نگهداری و استفاده صحیح از تجهیزات خودرو را نمی‌دانند و بعضا به صورت سطحی آموخته‌هایی دارند که در پاره‌ای اوقات همین امر منجر به بروز حادثه می‌شود. راننده باید قبل از حرکت، وضعیت جسمی و روانی خود و همچنین وضعیت خودرو، جاده و خیابان را بررسی و به عبارتی مدیریت کند. چرا که در بیشتر مواقع مشاهده شده است که اکثر تصادفات رانندگی، در اثر عدم سلامت جسم و روان راننده، خودرو یا عدم اطلاع از وضعیت راه‌ها، صورت پذیرفته است. متاسفانه بسیاری از رانندگان، در مورد رانندگی برداشت‌های ناصحیح دارند و اصولا این نوع برداشت‌های غلط، از گذشته در ذهن آنها شکل گرفته و نهادینه شده است. چند مورد از مهم‌ترین عواملی که بر ایمنی سفر در جاده‌ها و کاهش آسیب ناشی از تصادفات موثرند عبارتند از: کنترل سرعت. کنترل خستگی. استفاده از وسایل و تجهیزات ایمنی نظیر کمربند ایمنی، صندلی ویژه کودک، کلاه ایمنی ورانندگی صحیح و کنترل خودرو قبل از رانندگی.

احتیاط کردن در رانندگی نشانه ترس یا کم‌تجربگی نیست، علامت و نشانه علاقه‌مندی شما به جان و مال خودتان و دیگران است. یکی از دغدغه‌های اجتماعی، رعایت نکردن قوانین حکومتی و رعایت نشدن انضباط در سطح جامعه است، قوانین راهنمایی و رانندگی به عنوان ضامن امنیت آمد و شد در کشور از انضباط خاصی پیروی می‌کند که متاسفانه رعایت نکردن این قوانین موجب شده که تردد در جاده‌های برون شهری و معابر عمومی شهری به شدت آسیب‌پذیر شود و آمار فزاینده تخلفات حاکی از رعایت نشدن انضباط در رانندگی است و ضرورت تقویت زیرساخت‌های فنی و فرهنگی برای رانندگی منضبط بسیار باید مورد توجه قرار بگیرد. اصولا انسان نظم‌گریز است و البته در عین حال موجودی است به سرعت نظم آموز. یعنی آموخته‌های اجتماعی را فرا می‌گیرد و به اصطلاح جای خود را در جامعه پیدا می‌کند. به طور خاص، رفتارهای رانندگی ریشه در آموزه‌های افراد دارد و به دلیل اینکه فرهنگ رانندگی از ۲ مولفه شخصیتی افراد تشکیل شده، فراگیری آن و اجرای رانندگی صحیح مشکل به نظر می‌رسد. واقعیت این است که رانندگی خوب یک هنر است و باید تلفیقی از تجربه و علم باشد. تجربه را رانندگان می‌توانند به تدریج کسب کنند و علم آن نیز توسط قانون‌گذار تدوین و ارائه شده است. آموزش رانندگی تنها این نیست که ما یاد بگیریم پشت چراغ قرمز بایستیم یا در محل توقف ممنوع پارک نکنیم، روی خط ممتد دور نزنیم یا روی خط عابر پیاده توقف نکنیم، معنای چراغ زرد چشمک زن یا چراغ قرمز چشمک زن را بیاموزیم و... اینها همه جزیی از اصول و قواعدی است که یک راننده باید بداند و بیاموزد.

منضبط نبودن رانندگی در کشور ریشه در نارسایی‌های آموزشی، ناکارآمد بودن برخی قوانین و مقررات و مهم‌تر از همه قانون‌گریزی رانندگان دارد و می‌توان با ارتقای سطح فرهنگ رانندگی در سطوح مختلف و بهبود فناوری تولید خودرو و جاده، زمینه‌های رانندگی منضبط را فراهم کرد.