موضع شهرداری درباره پروژه‌های نیمه‌تمام

اجرای همزمان حجم قابل‌توجهی از پروژه‌های عمرانی شهری که ارزش مجموع آنها به ۲۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد، سبب شده که شهرداری با کمبود منابع مالی در تکمیل پروژه‌ها روبه‌رو شود و در نتیجه بخش زیادی از آنها را موقتا متوقف کند. هر چند این سیاست از نظر معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران بلامانع بوده و جزء ذات کار اجرایی در شهرداری است، اما وضعیت مالی نهاد اداره پایتخت با وجود دیون تقریبا ۲۰ هزار میلیاردی از پروژه‌های تکمیل شده قبلی و ارزش ریالی ۲۲ هزار میلیاردی پروژه‌های کلید خورده و در دست اجرا، چندان هم عادی به‌نظر نمی‌رسد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، کارشناسان مالی اعتقاد دارند نسبت تخصیص اعتبارات به هزینه‌های جاری و نگهداشت و پروژه‌های عمرانی باید معقول باشد؛ اما بیش از نیمی از بودجه شهرداری تهران را هزینه‌های جاری نظیر حقوق‌ودستمزد و رفت‌وروب و نظافت شهر به خود اختصاص داده است. به این ترتیب امسال حجم بودجه پروژه‌های عمرانی و حمل‌ونقلی که در ادبیات مالی از آنها با عنوان «پروژه‌های سرمایه‌ای غیرمستمر» یاد می‌شود،‌ حداکثر ۴۰ درصد از کل بودجه ۱۷ هزار و ۸۸۰ میلیارد تومانی شهرداری تهران بوده است.

شورای شهر تهران از سال گذشته این باتلاق را شناسایی کرده بود؛ به‌نحوی‌که در گزارش مالی پارسال هم که کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در صحن شورا ارائه کرد، اعلام شده بود عدم تامین به‌موقع هزینه پروژه‌های سرمایه‌ای در تهران، موجب رشد تصاعدی هزینه‌ها در بلند مدت شده است. در این گزارش آمده بود برای تکمیل کل پروژه‌های فعلی شهرداری (پایان سال ۹۴) مجموعا ۳۴ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم است. برآورد کمیسیون بودجه این بود که رقم مذکور حدود چهار برابر ارزش اولیه قرارداد پروژه‌های مذکور است.

با این وجود ناصر امانی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران اعتقاد دارد شهر یک موجود زنده و پویا است و در نتیجه اجرای پروژه‌ها هرگز تعطیلی‌پذیر نیست. وی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، باقی ماندن پروژه‌های نیمه‌تمام برای دوره بعدی را امری طبیعی توصیف کرد که اشکالی ندارد و جزء طبیعت کار شهری است. امانی در این رابطه خاطرنشان کرد: پروژه‌های سنگین و پرهزینه‌ای نظیر برج میلاد و تونل رسالت نیز از دوره‌های گذشته باقی مانده بودند و در دوره اخیر مدیریت شهری که از سال ۸۴ آغاز شد، به سرانجام رسید. این وظیفه ذاتی شهرداری است و اگر پروژه‌های نیمه‌تمام برای دوره بعدی باقی بماند، وظیفه مدیران شهری است که آنها را به سرانجام برسانند؛ چراکه این پروژه‌ها به حیات شهر بستگی دارد.

اولویت‌بندی پروژه‌های شهری

امانی از بزرگراه امام علی (ع) به‌عنوان یکی دیگر از پروژه‌های باقیمانده از دوره‌های قبلی مدیریت شهری یاد کرد و گفت: طرح این بزرگراه مربوط به ۴۰ سال قبل بود که در این دوره با اهتمام مدیریت شهری اجرا شد. وی از تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام به‌عنوان افتخار مدیریت شهری یاد کرد و گفت: پروژه‌های مذکور نیز به هر دلیل ناتمام مانده بود؛ اما شهرداری تکمیل آنها را وظیفه خود دانست و به آن عمل کرد. معاون شهردار تهران در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» درباره بار مالی سنگین این پروژه‌های نیمه‌تمام گفت: مهم اولویت‌بندی است که شهرداری به آن قائل است؛ به‌نحوی‌که اکنون پروژه‌های با پیشرفت فیزیکی بیش از ۵۰ درصد در اولویت اجرا قرار گرفته و به دستور شهردار تهران و با موافقت شورای شهر در فصل تصویب بودجه، اجرای کلیه پروژه‌هایی که کمتر از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند، متوقف شده است؛ ضمن اینکه هیچ پروژه جدیدی نیز اجرا نخواهد شد. وی خاطرنشان کرد: با این تدابیر تا جایی که بتوانیم در همین دوره مدیریت شهری پروژه‌ها را به سرانجام می‌رسانیم و دیون باقی مانده از سنوات قبل را پرداخت می‌کنیم؛ اما هر مقدار از پروژه‌ها که باقی بماند به دوره بعدی منتقل می‌شود. امانی تاکید کرد: این موضوع به هیچ وجه غیرمنتظره نیست. کمااینکه اکنون هم بودجه سال ۹۶ را مدیران شهری فعلی ارائه می‌کنند؛ اما نیمی از آن توسط مدیریت شهری دوره بعد اجرا خواهد شد.

نقشه مدیریت شهری برای تکمیل پروژه‌ها

وی با رد این گزاره که «شهرداری تهران اصرار دارد حجم سنگینی از پروژه‌ها را بیشتر از بضاعت مالی خود همزمان اجرا کند»،‌ گفت: چنین اصراری در شهرداری وجود ندارد. از این رو در سال‌های ۹۴ و ۹۵ نیز هیچ پروژه جدیدی تعریف نشد و فقط تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام در اولویت قرار گرفت. این تدبیر هم نظر شهرداری بود و هم شورای شهر آن را تایید کرد. امانی با بیان اینکه شهرداری بیش از هر چیز توان خود را معطوف تکمیل خطوط و ایستگاه‌های مترو کرده است، گفت: به این ترتیب برخی از پروژه‌های نیمه‌تمام تا زمان تکمیل خطوط شش و هفت مترو متوقف خواهد ماند. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران درباره رقم بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومانی دیون و ارزش پروژه‌های نیمه‌تمام شهرداری این‌طور اظهارنظر کرد: این یک برآورد است و قطعی نیست. ممکن است کمتر یا قدری بیشتر باشد و این اشکالی ندارد. دولت قبلی هم ۳۰ هزار پروژه نیمه‌تمام را تحویل دولت یازدهم داد و این دولت تکمیل آنها را در دستور کار قرار داد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، اگرچه امانی با مطرح کردن این مثال حجم سنگین پروژه‌های نیمه‌تمام را طبیعی ارزیابی کرد؛ اما به نظر می‌رسد دلیلی برای دنباله‌روی از دولت قبلی توسط مدیریت شهری وجود ندارد. معاون شهردار تهران تاکید کرد که شهر تهران یک موجود زنده است و طبیعی است که مالیه آن هم بالا و پایین داشته باشد. با این حال این نکته را رد نکرد که طولانی شدن فرآیند اجرای پروژه‌ها قطعا هزینه‌های بیشتری به مدیریت شهری تحمیل می‌کند؛ چراکه با افزایش نرخ مصالح و هزینه‌های دیگر، هر سال نرخ تعدیلی که دولت اعلام می‌کند، در قرارداد پیمانکاران عمرانی سراسر کشور اعمال می‌شود. به این ترتیب اجرای پروژه‌های شهری می‌تواند با طولانی شدن مدت‌زمان اجرا، تا چند برابر برآورد اولیه که در قرارداد قید شده، هزینه‌بر باشد. با توجه به عمر ناچیز باقی‌مانده از این دوره مدیریت شهری، شورای شهر تهران باید فصل تصویب بودجه سال ۹۶ را که از اول دی‌ماه با تسلیم بودجه به شورا آغاز می‌شود، به‌عنوان یک فرصت طلایی غنیمت بشمارد و تلاش کند با کاهش هزینه‌های غیرضروری، تکمیل بخش وسیعی از پروژه‌های ناتمام را در برنامه سال آتی بگنجاند.