گنجشک به جای قناری
تصفیه روغن‌موتورهای سوخته و استفاده مجدد از آنها اگرچه در تمام دنیا مرسوم است، امااتفاقی که در بازار روغن موتور کشور در حال رخ دادن است، کمی از جریان مرسوم در دنیا متفاوت است. بر این اساس درحالی‌که رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک، روغن ترمز و فیلتر از تقلبی بودن ۵۰ درصد از روغن‌موتورهای موجود در بازار می‌گوید، یک کارشناس تولید روغن موتور عقیده دارد اگر روغن‌های مصرف شده به روش‌های صحیح استاندارد‌سازی شود، پیامد منفی برای خودرو نخواهد داشت. این کارشناس به آخر هفته «دنیای اقتصاد» می‌گوید: روغن‌های تصفیه لزوما بد نیستند اما حتما باید استانداردهایی در تصفیه این روغن‌ها رعایت شود که متاسفانه دلال‌های این کار برای کسب سود بیشتر استانداردها را رعایت نمی‌کنند. او در ادامه می‌گوید: برای تصفیه روغن‌‌های سوخته باید برخی افزودنی‌های مجاز را به این روغن‌ها افزود و بعد آن را به فروش رساند، اما در بازار فعلی این افزودنی‌ها برای سالم‌سازی روغن سوخته اضافه نمی‌شود، برای مثال در روغن سوخته کمی روغن واسکازین اضافه می‌کنند مشتری هم که از تقلبی بودن روغن خبر ندارد وقتی چنین روغنی را در خودرو می‌ریزد متوجه می‌شود که کمی کف کرده و به ناسالم بودن روغن پی می‌برد. بر این اساس تحقیقات نشان می‌دهند که بخش زیادی از روغن موتور و ترمزی که در بازار عرضه می‌شود از روغن سوخته خودروها است، روغن‌هایی که باید کنار گذاشته شوند اما از سوی دلالان خریداری می‌شود و با تغییر و افزودن مواد مختلف به آن در بسته‌بندی‌های جذاب و با برندهای بنام مجددا در چرخه فروش قرار می‌گیرد.به گفته یک کارشناس تولید روغن، افراد سودجو با مراجعه به مراکز تعویض روغنی و خرید قوطی‌های خالی روغن موتور و همچنین روغن‌های سوخته مجددا این قوطی‌ها را پر کرده و به فروش می‌رسانند. به گفته این کارشناس دلا‌ل‌ها با صرف هزینه‌ای حداکثر پنج هزار تومانی این روغن‌های تقلبی را با سودی تا سقف ۲۰ هزار تومان به فروش می‌رسانند.
راه تشخیص روغن تقلبی از اصل چیست؟
شاید تنها راه تشخیص این روغن‌های تقلبی از اصل این باشد که ارتفاع قوطی‌های روغن‌های تقلبی چند میلی‌متر از روغن‌های اصلی کوتاه‌تر است. یک کارشناس با توضیح این مطلب می‌گوید: دلیل کوتاه‌تر بودن قد قوطی‌های تقلبی این است که درهای آنها پس از تعویض مانند درهای کارخانه‌ای نیستند. اما سود تولید روغن‌های موتور تقلبی به‌قدری چشمگیر است که حتی در ابعاد کارخانه‌‌ای به تولید می‌رسد به این ترتیب که در حال حاضر کارخانه‌هایی غیرقانونی برای تولید این روغن‌ها فعالیت دارند.عباس سماواتی رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک، روغن ترمز و فیلتر در همین زمینه در پاسخ به این سوال که آیا اتحادیه تاکنون با عرضه روغن غیر استاندارد برخوردی کرده است؟ می‌گوید: بارها فهرست متخلفان به سازمان‌های حمایت و استاندارد اعلام شده است، اما در این خصوص یا کاری از سوی مسوولان این بخش انجام نشده یا جریمه‌ها به حدی ناچیز بوده که سیاست بازدارندگی نداشته است، بنابراین اعلام اسامی این افراد تنها باعث هدر رفتن وقت ما و ایجاد کدورت شده است.
گفته‌های سماواتی در حالی است که یک کارشناس عقیده دارد چنانچه قوطی‌های روغن در مغازه‌های تعویض روغنی معدوم شوند، امکان استفاده مجدد از آنها وجود نخواهد داشت اما متاسفانه شاید بیش از ۹۰ درصد از مراکز تعویض روغنی قوطی‌های خالی شده را به بهترین شکل حفظ می‌کنند تا با فروش آنها درآمد بیشتری کسب کنند.
به گفته سماواتی روغن‌های سوخته از واحد‌های صنفی به قیمت هر بشکه 230 هزار تومان جمع آوری می‌شود که منبع تامین آن تعویض روغن خودروها است.
آسیب‌های میلیونی از یک قوطی روغن تقلبی
به این ترتیب تولیدکنندگان غیرقانونی با خرید روغن سوخته و تغییر شکل ظاهری آن به صورت غیراستاندارد و با بسته‌بندی‌های شکیل و علامت استاندارد محصولات خود را با قیمت‌های بالا می‌فروشند و واحد‌های صنفی هم امکان شناسایی آن را ندارند. این روغن‌ها گیربکس، دیفرانسیل و ترمز خودرو را درگیر می‌کند و به مرور زمان خودرو با آسیب جدی روبه رو می‌شود.با توجه به نقش پررنگی که روغن موتور در سلامت موتور خودرو دارد کارشناسان به صاحبان خودرو توصیه می‌کنند که روغن‌های موتور مورد نیاز خود را از مراکز مجاز تهیه کنند، زیرا استفاده از یک روغن‌ موتور تقلبی می‌تواند آسیب‌های میلیونی به خودرو وارد کند. همان‌طور که اشاره شد بخش‌هایی مانند موتور، گیربکس و دیفرانسیل خودرو مستقیما با روغن موتور در ارتباط هستند حال تصور کنید استفاده از یک روغن موتور نامناسب چه هزینه‌های سرسام آوری برای تعمیر بخش‌های یاد شده می‌تواند به بار بیاورد. در این میان کارشناسان عقیده دارند احتمال تقلبی بودن برخی برندهای خارجی موجود در بازار بیشتر از برندهای داخلی است، زیرا بسیاری از این برندهای خارجی نمایندگی خاصی در کشور ندارند و امکان سوءاستفاده از آنها بیشتر است. از سویی از آنجا که همواره اطمینان بیشتری به تولیدات خارجی در میان مصرف‌کنندگان وجود دارد، این موضوع نیز تبدیل به محلی برای سوءاستفاده سودجویان شده است درحالی‌که به نظر می‌رسد در رابطه با روغن موتور تولیدات داخلی از اطمینان بیشتری برخوردار باشند.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک، روغن ترمز و فیلتر نیز در همین زمینه می‌گوید: روغن‌های خارجی موجود در کشور باید به صورت تحت لیسانس و به همراه برگ سبز تولید شوند اما متأسفانه هیچ کدام از آنهایی که ادعای تولید تحت لیسانس دارند، برگ سبز ندارند و در دسته تقلبی‌ها قرار می‌گیرند.