ثبت جهانی برند و رتبه بندی کارت بازرگانی
عصر چهارم به درستی عصر برندینگ نام گذاری شده است و مشتریان امروزه خریدار برند هستند. تقلب و سوء استفاده از برند نیز در همین زمان به شدت جریان داشته و شاهد تقلب بسیاری از برندهای ایرانی در عرصه جهانی هستیم.
دکتر عظیم فضلی پور استاد حقوق دانشگاه سوربن و عضو شورای علمی سازمان جهانی علائم تجاری، موضوع جهانی سازی برند و اسکوپ® را در این نوشتار مورد بحث قرار داده اند.
یکی از مسایل مهمی که در چند سال اخیر و در فضای تجارت خارجی که بیانگر برند های معروف ایرانی بوده است، مسأله تقلب و سوء استفاده از برند بوده است. تقلب برندهای ایرانی در بازارهای عراق، افغانستان، چین، کانادا و امارات متحده عربی نمونه های روشنی هستند که منجر به از دست رفتن بازار شده اند.
نویسنده این سطور به دلیل موقعیتی که در کلینیک برند سوئیس و سازمان جهانی علائم تجاری دارد با تمام این پرونده ها مواجه شده است.
صحبتی که صاحبان برند مطرح نموده اند این است که " آنقدر در گیر مشکلات تولید و صادرات هستیم که از مسایل حقوقی غافل مانده ایم". اگرچه از یک منظر این صحبت حق جانبه است اما از سوی دیگر کم توجهی ما را به مسایل حقوقی و مخصوصا مسایل حقوق بین الملل در زمینه حمایت از مالکیت فکری را نشان می دهد.
اگر در حوزه حمایت از علائم تجاری و برند قوانینی هم باشد که آشنا به ذهن صادر کننده ها باشد، ‌سیستم مادرید است. سیستمی که نواقص و ضعف های آن امروزه آشکار شده است.
سیستم مادرید در زمانی بوجود آمد که فرآیند ثبت علامت تجاری دچار مشکلات و دشواری هایی بود و با هدف تسهیل ثبت علائم تجاری در کشور های هدف صادراتی بوجود آمد.
ایران عضویت نظارتی خود را در سازمان تجارت جهانی WTO طی می کند و دو سال از این فرصت باقی است و این در حالی است که بسیاری در کشور از قوانین تریپس Trips و ساز و کارهای حمایتی آن اطلاع چندانی ندارند.
اگر امروزه کشور هایی مانند عراق، افغانستان، امارات متحده و ... بازارهای اصلی و عمده صادراتی ایران هستند، باید بدانیم این کشور ها عضو سیستم مادرید نیستند و از طریق WIPO نمی توان انتظار حمایت از برند را در این کشور ها داشت.
به عنوان یک پیشنهاد در اینجا خاطر نشان می سازم که در رتبه بندی کارت بازرگانی (طلایی، نقره ای .....) مسأله ثبت حقوقی برند به عنوان یک پارامتر مهم در نظر گرفته شود.
این امر علاوه بر اینکه منجر به اطلاع رسانی به صاحبان برند می شود و آنها را از چگونگی سیستم های ثبت و حمایتی در بازارهای هدف صادراتی مطلع می کند، از تقلب برند های آنها نیز جلوگیری به عمل می آورد.
از سوی دیگر ثبت حقوقی برند جلوی برندهای مشابه و تقلبی را در داخل کشور نیز می گیرد و یک اطمینان خاطر را برای تولید کننده و مصرف کننده بوجود می آورد. اصطلاح ثبت جهانی برند که با دو واژه جهانی سازی برند و تجاری سازی برند مترادف است، از واژه های ادبیات سازمان تجارت جهانی است و انجام این فرآیند در کشور سوئیس اجازه استفاده از اسکوپ® را می دهد.
استفاده از ® علاوه بر اینکه یک مزیت رقابتی در بازارهای صادراتی به شمار می رود، از سوی دیگر باعث ارزش افزوده برند نیز می شود.
پیشنهاد من این است، داشتن اسکوپ® و ثبت جهانی برند در سوئیس به عنوان مبنای حقوقی در رتبه بندی کارت بازرگانی مورد توجه قرار گیرد.