اقتصاد ایران  در بزنگاه انتخاب
حسین قلع ریز: یک حسابدار ارشد ایرانی با انتشار کتابی به زبان انگلیسی در آلمان آینده جهان ،ظهور و سقوط قدرت های بزرگ اقتصادی تا سال ۲۰۶۰ را پیش بینی کرد. اخیرا انتشارات لامبرت آلمان دومین کتاب غلامحسین دوانی رئیس هیات مدیره موسسه حسابرسی و خدمات مالی دایارایان (عضو جامعه حسابداران خبره ایران) ، عضو انجمن اقتصاددانان حرفه ای بریتیش کلمبیا و عضو شورایعالی انجمن حسابداران خبره ایران انجمن حسابداران خبره امریکا را تحت عنوان آینده جهان،ظهور و سقوط قدرتهای بزرگ اقتصادی تا سال 2060 به‌زبان انگلیسی منتشر کرده است.در این رابطه گفت وگویی با دوانی پیرامون این کتاب انجام شد

دنیای اقتصاد: ویژگی گزارش آینده جهان در سال 2060 چه بوده و چه فرقی با سایر گزارش‌ها دارد؟
خوشبختانه از آنجا که شخصا به کار تحقیقات (Research) علاقه‌مندم با مطالعه گزارش‌های یادشده به این نتیجه رسیدم که برخی ملاحظات تاریخی مورد توجه محققین یادشده بالا قرار نگرفته است. مثلا من اعتقاد دارم قبل از سال ۲۰۲۰ موضوع «اتحاد دو کره» محقق خواهد شد یا اینکه مقایسه کشورهای جهان تنها براساس تولید ناخالص داخلی بر مبنای قدرت خرید (PPP= Purchase Power parity) کافی نیست. به همین علت در این کتاب مقایسه‌ها در چارچوب مبانی دیگری همچون تولید ناخالص داخلی، سرانه تولید، جمعیت، مساحت، قدرت نظامی، تحصیلات یا نیروی کار تحصیلکرده، دسترسی به آب آشامیدنی، توانایی تولید محصولات کشاورزی (که قیمت آن روز به روز بالاتر می‌رود) مطرح شده است. این مبانی در حال حاضر خام بوده و نیاز به مطالعات تکمیلی دارد.

دنیای اقتصاد: نتیجه این گزارش چیست؟
در این گزارش که حاوی 33 جدول و برآوردهای جهانی است، به این نتیجه رسیده‌ایم که کشورهایی در آینده بار دیگر به عنوان قدرت اقتصادی محسوب می‌شوند که در قرن نوزدهم هم قدرت بلامنازعی بوده‌اند. نظیر چین، هند، مکزیک و ترکیه. این به‌آن معنی است که کشورهای تازه به توسعه رسیده (Emerging Market) یک دفعه ظاهر نشده‌اند. مثلا همین کشور همسایه ترکیه در قرن نوزدهم جزء قدرت‌های اول جهان محسوب می‌شد. یا اینکه هندوستان به‌عنوان ابرقدرت دهه 1880 مدت‌ها اسیر چنگ انگلستان بود و پس از استقلال و چاره‌اندیشی بار دیگر در حال ظهور به‌عنوان یک قدرت اقتصادی است کما اینکه در سال جاری هندوستان توانست براساس تولید ناخالص داخلی بر مبنای قدرت خرید از ژاپن پیشی گیرد و به عنوان قدرت سوم اقتصاد جهان پشت سر چین قرار گیرد.

دنیای اقتصاد: کتاب چگونه منتشر شد؟
خوشبختانه عصر اطلاع‌رسانی و اینترنت عملا کلیه تحقیقات فردی را به صورت Team work درآورده چون شما ناچار هستید به منابع مختلف از طریق اینترنت دست یابید که این موضوع موجب می‌شود هر مولف و نویسنده‌ای با سایر نویسندگان و محققین به طور غیرمستقیم با هم کار کنند.

دنیای اقتصاد: این کار سابقه هم دارد؟
آری . منابع مطالعاتی غربی، جهان تا سال 2100 را هم مطالعه کرده‌اند. تحقیقات مفصلی پیرامون اقتصاد جهان در سال 2015، 2020، 2030، 2050 صورت گرفته که یکی از بهترین آنها «جهان در سال 2050»، نیز توسط یک موسسه حسابرسی بین‌المللی (پرایس واترهاوس کوپرز) در سال 2007 صورت گرفته است. البته به این گزارش انتقاداتی وارد آمد که چگونه شما که سال 2050 را پیش‌بینی کرده اید بحران اواخر سال 2007 و 2008 را نتوانستید پیش‌بینی کنید.

دنیای اقتصاد: اگر امکان دارد اسامی برخی از این تحقیقات را اعلام فرمایید.
بانک گلدمن ساچ، بانک اچ اس بی سی (HSBC)، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و موسسه حسابرسی پی دبلیو سی (PWC)، هر یک جداگانه در مورد آینده اقتصاد جهان گزارش‌های مفصلی را به نام‌های جهان در سال ۲۰۵۰، جهان در سال ۲۰۳۰، آینده چگونه خواهد بود منتشر کرده‌اند که موسسه حسابرسی دایارایان برخی از این گزارش‌ها را در وب‌گاه آموزشی خود برای علاقه‌مندان قرار داده است.

دنیای اقتصاد: چه پیش‌بینی‌هایی در این گزارش به عمل آمده است؟
براساس مدلی که طراحی شده تنها کشورهای چین و روسیه تا سال های 2050 و 2060 توانایی ظهور به عنوان قدرت اول اقتصادی را دارند زیرا برای ابر قدرت شدن باید دارای مختصات عدیده‌ای شامل جمعیت، مساحت، تولید ناخالص داخلی، دسترسی به منابع طبیعی، ثروت انسانی، عملکرد نفر در سال، ارتش نیرومند و دموکراسی و شفاف‌سازی بود.
به رغم آنکه هر دو کشور چین و روسیه در مورد دموکراسی و شفاف سازی در حال حاضر دچار مشکل هستند اما توانمندی و ظرفیت مردم هر دو کشور اجازه نمی‌دهد وضعیت فعلی پایدار بماند.
به هر حال طبق جدول «آینده اقتصادی جهان» برخلاف بسیاری تحقیقات دیگر که مدعی بودند چین بعد از سال 2020 از امریکا جلو می افتد ، در این کتاب پیش بینی شده بود در سال 2017 این امر روی خواهد داد که در عمل در حال حاضر به استناد گزارش های منتشر شده ، تولید ناخالص داخلی چین بر اساس قدرت خرید قریب 5 ماه است از امریکا پیشی گرفته است. همچنین پیش بینی شده بود در سال 2020 برزیل از آلمان و ژاپن جلو می‌افتد و به عنوان قدرت چهارم پشت سر هندوستان قرار می‌گیرد. روسیه هم در سال 2030 باید بتواند بر آلمان و ژاپن پیشی بگیرد که در صورت تحقق چنین پیش‌بینی بلوک BRIC شامل کشورهای برزیل، روسیه، هندوستان و چین عملا کنترل جهان را در اختیار خواهند داشت. افزون بر این با فرض تحقق اتحاد دو کره و سابقه نامطلوب نظامی و اشغالگرایانه ژاپن، در کشورهای نژاد زرد،عملا کره جنوبی توانایی ظهور به عنوان یکی از ده قدرت اول را دارد.

دیگر نکات قابل توجه این گزارش عبارتند از:
۱. همه گزارش‌های جهانی تاکید بر این دارند که اقتصاد جهان از ۲۰۱۵ به بعد دچار جابه‌جا‌یی‌های عمده خواهد شد و دوران سروری اقتصاد تک‌کشوری به سر خواهد آمد و قدرت‌های منطقه‌ای نظیر BRIC ظهور خواهند کرد.
2. ترکیه در بازار کشورهای خاورمیانه نقش مسلطی را ایفا خواهد کرد
۳. اندونزی و مکزیک به عنوان اعضای کشورهای دهگانه جدید مطرح خواهند شد
4. سقوط فرانسه، آلمان، انگلستان، اسپانیا و کانادا ازرده بندی فعلی قطعی است
۵. کشورهایی نظیر نیجریه، مصر، ویتنام، ایران در رده‌بندی دهگانه دوم جای خواهند گرفت. جالب آنکه اقتصاد ایران چنانچه بتواند راهکار اصولی بیابد و از چنبره انحصار فعلی خارج شود و به رشد سالانه ۴-۵ درصد دست یابد، جایگاه ویژه‌ای را در بین رده‌های دوازدهم تا چهاردهم به خود اختصاص خواهد داد در غیر این صورت حتی اقتصاد‌هایی نظیر عربستان و بنگلادش و نیجریه هم از ایران جلو خواهند زد.