زوایای پنهان اقتصاد موتورسیکلت
دنیای اقتصاد: در صنعت تولید ابزار حمل‌ونقل، کمتر به گردش مالی صنعت موتورسیکلت‌سازی توجه می‌شود. قیمت‌های پایین این وسیله نقلیه موجب شده تا برخلاف خودرو چندان در تیررس رسانه‌ها نباشد. اما این دلیل نمی‌شود که موتورسیکلت‌سازی یک صنعت کوچک در چرخه اقتصاد جهان باشد. براساس آخرین تحلیل ها، پیش‌بینی می‌شود ارزش بازار موتورسیکلت در سال 2018 به بیش از 120 میلیارد دلار برسد. اگر چه تولید موتورسیکلت بسیار ساده‌تر از خودرو است، اما هم اکنون تنها 30 کشور به‌طور رسمی دارای صنایع تولید و مونتاژ موتورسیکلت هستند. دلیل اصلی آن این است که شرکت‌هایی که در این زمینه فعال هستند به راحتی توانسته‌اند بازارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را در دست بگیرند. به این ترتیب اگر‌چه تولید موتورسیکلت به نسبت خودرو ساده‌تر است، اما بازاریابی آن به مقوله‌ای دشوار در میان وسایل نقلیه موتوری تبدیل شده است. در میان کشورهای تولید‌کننده موتورسیکلت، چین، هند و ژاپن بخش اصلی تولید سالانه جهان را به خود اختصاص داده‌اند. چین و هند سهم اصلی را در تامین نیاز سالانه جهان که به 112 میلیون دستگاه بالغ می‌شود، دارند. آخرین پیش‌بینی‌ها حاکی است که بازار موتورسیکلت در جهان با شتابی در حدود 6 درصد در سال رشد می‌کند که چشم‌انداز امیدوار‌کننده‌ای برای شرکت‌های تولید‌کننده ایجاد می‌کند.
بازار موتورسیکلت در جهان یک بازار پنهان به حساب می‌آید. به دلیل آنکه بخش مهمی از این بازار را موتورسیکلت‌های کمتر از ۲ هزار دلار تشکیل می‌دهند، گردش مالی این بازار به چشم نمی‌آید؛ هر‌چند رقم بزرگی است و زمانی که به مطالعه آن می‌پردازید مشخص می‌شود که این بازار نیز قابلیت‌های زیادی در بخش صنعت دارد.آخرین آمارهای ارائه شده نشان می‌دهند که ارزش بازار صنعت موتورسیکلت در سال ۲۰۱۵ بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار بوده است و البته در این میان نقش موتورسیکلت‌سازهای کوچک در آسیا را نباید از نظر دور داشت؛ اما مهم‌تر از بزرگی بازار، رشد آن است که آن هم با چشم‌انداز مثبتی به پیش می‌رود. براساس پیش‌بینی‌ها ارزش صنعت موتورسیکلت در جهان با رشدی بین ۶ تا ۷ درصد ادامه خواهد داشت. این چشم‌انداز فوق‌العاده موجب شده تا پیش‌بینی شود که تا سال ۲۰۱۸ ارزش بازار موتورسیکلت به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار و حجم تولید در آن به بیش از ۱۳۶ میلیون دستگاه در سال برسد. از آن سو تقاضا در بخش موتورسیکلت نیز با شتاب زیادی در حال افزایش یافتن است. چشم‌انداز تقاضا در بخش موتورسیکلت در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد که تقاضا با نرخ ۲/ ۷درصد در این سال رشد خواهد کرد. همچنین برای سال‌های منتهی به ۲۰۲۰ میلادی نیز این شتاب در سطحی بالاتر از ۷ درصد حفظ می‌شود. به این ترتیب این یک خبر امیدوار‌کننده برای شرکت‌های موتورسیکلت‌سازی است تا سطح تولید خود را با انجام سرمایه‌گذاری‌های جدید بالاتر ببرند. باوجود این حجم از تقاضا سرمایه‌گذاران می‌توانند تا حد زیادی مطمئن باشند که سرمایه آنها بازخواهد گشت و برای سرمایه‌گذاری تشویق می‌شوند. همین مساله در راه‌اندازی کارخانه‌های جدید نیز صدق می‌کند. راه‌اندازی یک کارخانه تولید موتورسیکلت به مراتب نیاز به دانش فنی، سرمایه و نیروی انسانی کمتری در مقایسه با یک خودروسازی دارد و همین مساله موجب می‌شود تا کارخانه‌های بیشتری هر سال به جمع تولیدکنندگان موتورسیکلت بپیوندند. هر‌چند کشورهای تولیدکننده موتورسیکلت زیاد نیستند؛ اما همین جذابیت‌های سرمایه‌گذاری موجب می‌شود تا در کشورهایی که تولید موتورسیکلت وجود دارد، بر تعداد تولید‌کنندگان افزوده شود.

مانند بسیاری از صنایع در جهان، موتورسیکلت‌سازی هم بخش زیادی از حجم کنونی خود را مدیون حضور چینی‌ها است. چینی‌ها از دهه ۴۰ میلادی تولید موتورسیکلت را آغاز کردند؛ اما صنعت موتورسیکلت چین از اوایل دهه ۹۰ میلادی به صنعتی جدی تبدیل شد و از حدود ۱۰ سال قبل راه خود را به بازارهای جهانی باز کرد. با این حال این کشور بیشتر محدوده آسیا و آفریقا را پوشش داده است. چینی‌ها کارخانه موتورسیکلت‌سازی با تیراژ بالا ندارند؛ اما تعدد تولید‌کنندگانلانسین بزرگ‌ترین‌ کارخانه موتورسیکلت‌سازی چین است که سالانه در حدود ۵/ ۲ میلیون دستگاه موتورسیکلت تولید می‌کند. اما این تمام کار این شرکت نیست، بلکه سالانه حدود ۳ میلیون دستگاه انجین موتورسیکلت نیز توسط این شرکت تولید می‌شود که اغلب آنها به موتورسیکلت‌سازی‌های خارج از چین صادر می‌شوند. کیانگ جیانگ دومین تولید‌کننده بزرگ چین است و با داشتن ۱۸ هزار کارگر سالانه بین ۵/ ۱ تا ۵/ ۲ میلیون دستگاه موتورسیکلت تولید می‌کند و البته تولید ۲میلیون انجین برای صادرات نیز از دیگر فعالیت‌های این شرکت است. لیفان دیگر شرکت بزرگ تولید‌کننده موتورسیکلت در چین است. جیالینگ یکی دیگر از موتور‌سیکلت‌سازان چین است که توانسته عنوان بهترین صادر‌کننده این کشور در زمینه صادرات موتورسیکلت با یک برند چینی را به دست آورد. این شرکت سالانه حدود ۲ میلیون دستگاه تولید دارد و محصولاتش به ۹۰ کشور جهان صادر می‌شود. این شرکت در سال ۱۹۹۲ به‌عنوان یک تعمیرگاه موتورسیکلت با ۹ کارگر آغاز به کار کرد؛ اما در مدت ۱۵ سال توانست به‌عنوان پنجمین موتورسیکلت‌ساز چین خود را مطرح کرده و وارد اتومبیل‌سازی هم شود. موتورسیکلت‌سازی چین اگر چه از نظر فراوانی تولید و کشورهای هدف صادرات رشد خوبی داشته است، اما تا رسیدن به بازارهای اروپایی و آمریکایی راه زیادی را در پیش دارد. دلیل آن دو مقوله استاندارد و حجم موتور است. موتورسیکلت‌های چینی هنوز نمی‌توانند برخی استانداردهای آلایندگی و ایمنی اروپا و آمریکا را به دست آورند. از سوی دیگر تولید‌کنندگان چینی تلاش خود را روی موتورسیکلت‌های سبک متمرکز کرده‌اند؛ در‌حالی‌که بازارهای غربی عمدتا به سمت موتورهای سنگین متمایل شده است. با این حال موتورسیکلت‌سازان چینی در سال ۲۰۱۵ بیش از ۲۰میلیون دستگاه موتورسیکلت با برندهای چینی تولید کرده‌اند و این جدای از موتورسیکلت‌هایی است که به‌صورت بدون برند برای مونتاژ به دیگر کشورها فروخته‌اند.

یکی از مواردی که موجب شد تا موتورسیکلت‌ها بتوانند به حجم تولید کنونی برسند، بحران اقتصادی صنعت خودرو در نیمه دوم دهه قبل میلادی است. روند رشد شتابان تولید موتورسیکلت براساس آمارها از سال 2004 میلادی آغاز شد؛ اما با رسیدن به دوران بحران خودروسازی در سال‌های 2007 و 2008 این روند شتاب بیشتری گرفت و فضا برای عبور از تولید 100 میلیون دستگاه در سال آماده شد. در این سال با افزایش قیمت مواد اولیه و سقوط تولید خودرو در ایالات متحده و اتحادیه اروپا بهای خودرو در بسیاری از بازارها افزایش یافت. به این ترتیب بخشی از تقاضا برای خودرو به سوی موتورسیکلت حرکت کرد. از طرف دیگر روند تولید موتورسیکلت‌های الکتریکی نیز در سال‌های اخیر عاملی برای افزایش استقبال از ‌این وسیله نقلیه بوده است. برخی کشورها با حذف تعرفه موتورسیکلت‌های برقی و دادن مشوق‌هایی نظیر وام یا معافیت از عوارض‌های رایج استفاده از وسایل نقلیه، زمینه را برای روی آوردن مردم به موتورسیکلت‌های برقی به جای بنزینی فراهم آورده‌اند. نتیجه آن به‌طور مستقیم افزایش تقاضا و تولید در شرکت‌های تولید‌کننده بوده است.