دارو، صنعت پیشرو در پسابرجام

محمدداوود فصاحت/ تحلیلگر

به جرات می‌توان گفت صنعت دارو اولین صنعتی خواهد بود که طعم واقعی روزهای پسابرجام را خواهد چشید و در سال ۹۵ تاثیر آن را به صورت محسوس بر سودآوری اغلب شرکت‌های این گروه شاهد خواهیم بود.

حذف هزینه انتقال ارز

در همان هفته ابتدایی اجرایی شدن برجام بود که معاون وزیر بهداشت از حذف هزینه ۱۰درصدی انتقال ارز برای صنعت دارو خبر داد که کاهش بهای تمام شده شرکت‌های دارویی را در پی خواهد داشت؛ موضوعی که پرداخت آن در گذشته باعث شده بود عملا شرکت‌های دارویی طعم استفاده از ارز مبادله‌ای را نچشند در حالی که مبنای قیمت گذاری داروهای تولید داخل در سازمان غذا و دارو ارز مبادله‌ای بود. از این موضوع می‏توان به عنوان سریع‏ترین تاثیر پسابرجام بر صنعت دارو نام برد که با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از مواد اولیه شرکت‌های دارویی وارداتی هستند، تاثیر بسزایی در کاهش بهای تمام شده شرکت‏های این صنعت خواهد داشت.

سانوفی فرانسه زودتر از ایرباس به ایران می‏آید

در سفر اخیر رییس جمهور به ایتالیا و فرانسه تفاهم نامه‏هایی در حوزه بهداشت، درمان و دارو به امضا رسید، ولی شاید بخشی که بیشتر به چشم آمد، امضای تفاهم نامه همکاری با شرکت سانوفی فرانسه بود؛ شرکتی که پیشتر نیز حضوری فعال در بازار دارویی ایران داشته است و نزدیک به نیمی از محصولات ارائه شده از سوی این شرکت با همکاری شرکت‌های داخلی تولید می‏شود. «ونبرگ» رییس هیات مدیره این شرکت مطرح فرانسوی، افزایش مشارکت با تولید کنندگان داخلی را اولویت اول شرکت خود اعلام کرده است. البته در حال حاضر تعداد محدودی از شرکت‌های تولید کننده داخلی هستند که به لحاظ ساختاری و سطح GMP خطوط تولید شرایط همکاری با سانوفی را خواهند داشت. شرکت سبحان آنکولوژی که بهترین سایت تولید داروهای سرطانی در کشور را در اختیار دارد و قبلا نیز با این شرکت فرانسوی همکاری داشته است و شرکت البرز دارو به عنوان یکی از معتبرترین شرکت‌های دارویی کشور با سطح GMP مناسب، که هر دو از زیرمجموعه‌های شرکت گروه دارویی سبحان و سرمایه‌گذاری البرز هستند، از بیشترین شانس در این زمینه برخوردارند. بدون شک سانوفی فرانسه آخرین شرکتی نخواهد بود که برای حضور پررنگ‏تر در بازار ایران پیشقدم شده است و درآینده خبرهای بیشتری از همکاری شرکت‌های مطرح دارویی جهان با شرکت‌های داخلی خواهیم شنید. شرکت داروسازی اسوه از زیرمجموعه‌های گروه شفا دارو نیز که به زودی سایت جدید تولید داروهای بیوتکنولوژی خود را راه اندازی خواهد کرد و در زمینه تولید داروهای بیماری‌های خاص از جمله ام اس، سرطان، دیابت و قلب و عروق جایگاه ویژه‌ای در بازار دارویی کشور دارد، شرایط مناسبی برای فصل جدید همکاری‌های اینچنینی خواهد داشت. با ادامه این روند سهم تولید داخل بازار دارویی کشور افزایش خواهد یافت که در نهایت باعث افزایش سطح فروش و سودآوری شرکت‌های دارویی تولیدی کشور خواهد شد. البته مافیای واردات دارو برای حفظ منافع خود بیکار نخواهد نشست و تحقق کامل این امر نیازمند اهتمام جدی سازمان غذا و دارو در جهت ادامه سیاستهای کاهش واردات و حمایت از تولید داخل خواهد بود.

گشایش ال سی و استفاده از یوزانس

اتصال بانک‌های ایرانی به سوئیفت و برقراری مراودات تجاری با بانک‌های دنیا، امکان گشایش ال سی و استفاده از یوزانس را برای گروه دارویی فراهم خواهد کرد. این موضوع در نهایت منجر به کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌های دارویی خواهد شد. شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ دارویی تامین (تیپیکو) با توجه به ساختار نامناسب صورتهای مالی و نسبت قابل توجه هزینه‌های مالی به فروش، در صورت مدیریت صحیح و استفاده مناسب از فرصت به وجود آمده بیشترین تاثیر را از این موضوع خواهند برد و هزینه‌های مالی شرکت‌های زیرمجموعه این گروه کاهش یافته و موجب افزایش سودآوری آنها خواهد شد. البته امیدوارم مشکلات دیگر این گروه از جمله وضعیت نامناسب سطح GMP خطوط تولید و عدم ارائه محصولات دارویی جدید در یکی دو سال اخیر باعث کمرنگ شدن اثرات این موضوع نشود. البته باید در نظر داشت، با توجه به اینکه در انبار شرکت‌های دارویی موجودی شش‏ماهه آتی نگهداری می‏شود اثرات اجرایی شدن این موضوع عمدتا در شش‏ماهه دوم سال ۹۵ و به صورت کامل در سال ۹۶ نمایان خواهد شد.

کاهش دوره وصول مطالبات

با دسترسی دولت به منابع آزاد شده خود می‏توان انتظار داشت پرداختی‏های بیمارستانهای دولتی و بیمه‌ها بهتر شده و دوره وصول مطالبات شرکت‌های گروه دارویی کاهش یابد؛ موضوعی که به کاهش سطح تسهیلات دریافتی و در نهایت کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌های گروه دارویی منجر خواهد شد. شرکت‌هایی همچون اسوه و زهراوی که در زمینه تولید داروهای بیماری‏های خاص فعالیت دارند و چرخه دریافت مبالغ فروش آنها در نهایت به دولت منتهی می‏شود، بیشتر از این موضوع منتفع خواهند شد. البته در صورت ادامه دار بودن کاهش قیمت جهانی نفت و کاهش سطح درآمدهای دولت اثرات این موضوع کمرنگ‏تر خواهد شد.

سرمایه گذاری مشترک با شرکت‌های بین‌المللی

صنعت دارو و بازار دارویی ایران یک از جذابترین بازارها برای سرمایه گذاری و مشارکت شرکت‌های بین المللی است. کشورهای آسیای شرقی نیز مدتهاست مترصد حضور در بازار دارویی ایران هستند و به نظر می‏آید در پسابرجام می‏توان شاهد حضور شرکت‌های معتبری از این منطقه مخصوصا کشور هند بود. در این زمینه گفته می‏شود گروه سرمایه‌گذاری البرز مذاکراتی با چند شرکت معتبر هندی داشته است و احتمال همکاری و سرمایه گذاری مشترک بین آنها به صورت جوینت و نچر جدی به نظر می‏رسد.

دارو، مقصد سرمایه گذاران خارجی

با رفع تحریم‏ها و باز شدن فضای مالی ایران برای سرمایه گذاران خارجی، می‏توان شاهد حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران بود. صنعت دارو در دنیا بعد از نفت، گاز و پتروشیمی پربازده ترین صنعت در جهان است و به نظر می‏رسد شرکت‌های دارویی ایران نیز یکی از مقاصد سرمایه گذاران خارجی باشد. در روزهای گذشته در خبرها داشتیم که گروه سرمایه گذاری فیروزه و بانک سوییسی Reyl & Cie به صورت مشترک در نظر دارند صندوق سرمایه گذاری اختصاصی به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار، در نیمه اول سال جاری میلادی برای سرمایه گذاری در شرکت‌های خصوصی بخشهای مصرفی، دارویی و گردشگری تاسیس کنند.

افزایش صادرات

مدتی است افزایش صادرات داروی کشور و حضور در بازارهای جهانی به یکی از اولویتهای وزارت بهداشت تبدیل شده که پیش زمینه آن اصلاح زیرساختها، افزایش سطح GMP و استانداردهای کیفی صنعت دارویی، نوآوری و افزایش تکنولوژی و دستیابی به دانش تولید داروهای جدید است. با فصل جدید ایجاد شده در پسابرجام و همکاری با شرکت‌های بین المللی و شرکت‌های برند دارویی جهان، شرایط برای این امر تسهیل خواهد شد و می‏توانیم شاهد حضور شرکت‌های داخلی در بازارهای منطقه‌ای و افزایش حجم صادرات داروی کشور در سالهای آتی باشیم.