حواشی افتتاح خط تولید یک خودرو

افتتاح خط تولید سمند در سمنان در شرایطی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی طی هفته گذشته توسط حسن روحانی رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید که این مراسم با حرف و حدیث‌های زیادی همراه بود. در این زمینه برخی از رسانه‌های منتقد، افتتاح خط تولید سمند توسط روحانی را رفتاری در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری خواندند و برخی دیگر از غیر اقتصادی بودن بازگشایی خط تولید این خودروی قدیمی سخن گفتند. در هر صورت آنچه شرکت تولیدکننده این خودرو اعلام کرده بود این واحد تولیدی با سرمایه‌گذاری بیش از هزار میلیارد ریالی بخش خصوصی قرار است به‌زودی آغاز به‌کار کند. کارخانه سمنان پیش از این متعلق به شرکت ایران خودرو بوده که سه سال پیش به بخش خصوصی واگذار شده است، با این حال این شرکت، کارخانه مذکور را از خریدار اجاره کرده و قصد تولید خودروی سمند را در آن دارد. طبق اخبار ارسالی از سوی ایران خودرو با بهره‌برداری از خط تولید سمند،۱۵۰نفر به‌صورت مستقیم مشغول به کار خواهند شد و همچنین این خط تولید در فاز نخست روزانه ۲۰دستگاه خودروی سمند به سفارش گروه صنعتی ایران خودرو تولید خواهد کرد.

اما همانطور که گفته شد افتتاح خط تولید این خودرو آن هم در زادگاه رئیس‌جمهور با حواشی زیادی روبه‌رو شد. سوال اول اینکه چرا خودروی سمند برای تولید در این کارخانه انتخاب شد، سمندی که 14 سال از تولید آن می‌گذرد و در تبریز و تهران نیز با تیراژ بالایی به تولید می‌رسد. در این زمینه برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو معتقدند که بهتر بود این کارخانه برای تولید محصولات جدید در نظر گرفته می‌شد، اما سوال دوم اینکه اگر در تهران این خودروی ملی از تیراژ مناسبی برخوردار است توجیه تولید آن در سمنان که نزدیک تهران قرار دارد چیست؟ و در نهایت سوال آخر برمی‌گردد به سایت سمنان که سه سال پیش ایران‌خودرو مبادرت به فروش آن کرد و اینکه اگر این سایت تولیدی برای ایران خودرو سود آور بود و حتی تولید سمند در این شرکت صرفه اقتصادی داشت چرا آن را واگذار کرد ؟ سوالاتی از این قبیل در حالی در حاشیه مراسم هفته گذشته سایت سمنان مطرح شد که این اقدام ایران خودرو در بطن خود با مزایا و معایبی روبه‌رو است.شاید اولین نکته‌ای که از این اقدام ایران خودرو به ذهن خطور کند فعال‌سازی دوباره سایت شهرستان‌ها است.

پیش از این مدیرعامل ایران خودرو از فروش سایت‌های زیان‌ده سخن گفته بود و اینکه سایت‌های مذکور بار مالی زیادی را گردن شرکت‌های خودروساز می‌گذارند. بر این اساس ایجاد سایت‌های خودروسازی غیراقتصادی در برخی شهرها و حتی کشورها یکی از مهمترین مشکلات خودروسازان به‌ویژه ایران خودرو در دولت قبل به‌شمار می‌آمد.با این حال خودروسازان از جمله ایران خودرو به دنبال مشکلات مالی و فروش اموال مازاد مبادرت به واگذاری برخی از سایت‌های تولید خود کردند که سایت سمنان نیز در لیست فروش این شرکت خودروساز قرار گرفت. با این حال بعد از فروش، ایران خودرو بار دیگر قصد فعال‌سازی آن را کرده است، با این تفاوت که این بار با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی زمینه فعال‌سازی این سایت فراهم شده است.بنابراین فروش سایت شهرستانی این شرکت در نفس خود عمل مطلوبی به حساب می‌آید حال آنکه تولید یک محصول قدیمی شاید فی الواقع توجیه مناسبی برای فعال‌سازی این سایت نباشد.در این زمینه برخی از کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو معتقدند که تولید سمند باید جای خود را به تولیدات جدیدتر می‌داد تا سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیز در سمنان توجیه پیدا کند.

در این زمینه می‌توان به تولید محصولات مشترک ایران خودرو و پژو اشاره کرد و یکی از خودروهایی که قرار است تا اواخر اردیبهشت‌ماه وارد بازار خودروی کشور شود. اما تیراژ اندک تولید سمند نیز در این سایت جای سوال دارد چرا که مشخص نیست هزینه کردن برای ایجاد خط تولید یک محصول قدیمی آن هم با تیراژ پایین روزانه 20 دستگاه و اشتغال‌زایی 150 نفری با چه توجیه اقتصادی صورت گرفته است؟ اما صورت دیگر مراسم رونمایی از خط تولید سمند در سایت سمنان؛ ظاهرا فروش سایت‌های شهرستانی و اجاره آن از بخش خصوصی است به‌طوری‌که هاشم یکه زارع مدیرعامل ایران خودرو نیز در این زمینه به خبرنگار ما تاکید کرده بود که این شرکت سیاست فروش سایت‌های شهرستانی را در دستور کار قرار داده و در صورت موافقت خریداران، ممکن است بخشی از تولید خود را به سایت‌های مربوطه منتقل کند.

بنابراین مشخص است که این شرکت قصد جابه‌جایی خطوط تولید خود از تهران به شهرستان‌ها را به‌طور جدی پیگیری می‌کند. در این مورد حتی می‌توان به شرکت سایپا در واگذاری سایت شهرستان‌ها نیز اشاره کرد، سیاستی مشابه ایران خودرو. این شرکت نیز 50 درصد از سایت کاشان خود را به سیتروئن فرانسه واگذار کرده است.طبق توافق دو طرف، قرار است پس از انجام کامل واگذاری، محصولات مشترک سایپا و سیتروئن (طبق آنچه در قرارداد نهایی میان طرفین به امضا خواهد رسید)، در کاشان به تولید برسد، اما اگرچه احداث سایت در شهرستان‌ها در گذشته هزینه‌های مادی و معنوی زیادی را بر دوش خودروسازی کشور گذاشت، با این حال در صورت تداوم سیاست جدید (فروش و استفاده از سایت‌های موردنظر) می‌توان امیدوار به بازگشت سرمایه خودروسازان و استفاده بهینه از سایت‌های موردنظر شد.