بازگشت مگس‌های سفید به پایتخت
نورا حسینی مگس‌های سفید دوباره به پایتخت بازگشتند. با گرم شدن هوا میهمانان ناخوانده شهر که سال گذشته برای نخستین‌بار به تهران آمده بودند سر و کله‌شان پیدا شده است و به نظر می‌رسد از این به بعد،حضور این حشرات دغدغه هر ساله مدیریت شهری باشد. اگر در سال‌های گذشته تنها افزایش جمعیت موش‌ها سبب نگرانی مدیریت شهری بود. در این سال‌های اخیر جمعیت میلیونی عسلک‌های سفید هم اضافه بر آن شده است. عسلک‌هایی که می‌توان آن‌ها را پدیده تابستان سال گذشته دانست. حشره‌ای که تا هفته‌ها ماهیتش مشخص نبود و مسوولان شهری و محیط زیست به دنبال دلیل حضور این حشرات در تهران بودند. مگس‌سفید با جمعیتی میلیاردی می‌توانست تهدید جدی برای فضای سبز پایتخت باشد مسوولان شهری چندان با این نظریه موافق نبودند و تنها راه‌حل مبارزه با این حشرات که به گفته آنها آفت درجه دو محسوب می‌شد را آب‌شویه در تهران می‌دانستند. این روش چندان موفق نبود و با آمدن پاییز کم‌کم از تعداد این مگس‌ها کاسته شد وخود به خود این مشکل برطرف شد.به گفته برخی کارشناسان محیط زیست دلایل مهم طغیان این حشره در محیط شهری تغییرات اکوسیستم است؛ یعنی حشرات شکارگر از جمله زنبورها (که مگس سفید را شکار می‌کنند) از بین می‌روند، در نتیجه مگس‌های سفید افزایش می‌یابند. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ افزایش جمعیت مگس سفید با از بین رفتن پارازیت‌های حشره به دلیل سم‌پاشی‌های بی‌رویه و مبارزه شیمیایی با آفات در اطراف شهر تهران ایجاد شده است، اما برخی دیگر عقیده دارند که این حشرات از استان ‌های دیگر به تهران آمده‌اند. برخی می‌گویند این حشرات مضرند و برخی می‌گویند هیچ آسیبی برای گیاهان و انسان‌ها ندارند. اسماعیل کهرم استاد دانشگاه تهران و بوم‌شناس و مشاوره عالی معاون رئیس‌جمهور در امور محیط زیست درباره منشأ این حشرات می‌گوید: مگس‌های سفید از شهر اصفهان به تهران آمده‌اند این مگس‌ها در اصفهان به وفور دیده می‌شوند. این حشرات یا دوبال هستند یا چهار بال که در گذشته، ایرانی‌ها به آن «پشه‌ریزه» می‌گفتند. احتمالا این مگس‌ها در اثر جهش ژنتیکی سفید شدند؛ زیرا در گذشته چنین نبوده است.خشک شدن تالاب‌ها و تولید مثل میلیاردی این نوع حشرات و جریان هوای شدید سبب جابه‌جایی این موجودات و انتقال آنها از اصفهان به پایتخت شده است. او معتقد است: مگس‌های سفید هیچ ضرری برای انسان ندارد، ولی اگر یک حجم و توده بالایی از این حشرات در دهان یک فرد برود، خوب طبیعی است که موجب ناراحتی و آلرژی می‌شود این حشرات آلرژی‌زا نبوده و هیچ تهدیدی برای سلامت انسان ندارند و فقط ممکن است مزاحمت‌هایی برای شهروندان داشته باشد. با سرد شدن هوا این حشرات از بین می‌روند، اما هر جایی که آب باشد تخم‌گذاری می‌کنند؛ یعنی خودشان با سرد شدن هوا از بین می‌روند، ولی در بهار و تابستان آینده تخم‌هایشان تبدیل به مگس‌های سفید شده که دوباره میهمان ناخوانده پایتخت نشینان خواهند شد و شاید شاهد طغیان مگس‌های سفید در پایتخت باشیم. او درباره راه‌حل برای از بین بردن این حشرات می‌گوید: با این وسعتی که وجود دارند نمی توان به دنبال راه‌حل قطعی بود باید این امر را به طبیعت واگذار کنیم.اگر در یک پهنه وسیع طغیان کرده باشند از طریق سم پاشی هوایی و.... باید آنها را از بین برد که البته در هیچ جای دنیا سم‌پاشی نمی‌کنند، زیرا برای انسان بسیار خطرناک است و عوارض بسیاری به دنبال دارد.رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران،هم بازگشت این مگس‌های سفید را تایید می‌کند و می‌گوید: براساس پیش‌بینی کارشناسان احتمال وجود آفت موسوم به مگس‌سفید در شهر تهران از نیمه اردیبهشت‌ماه ‌سال‌جاری وجود دارد.او با بیان اینکه ‌سال گذشته هم این نوع آفت در شهر تهران وجود داشت، می‌گوید: در ‌سال گذشته اقداماتی برای کاهش جمعیت و تراکم مگس سفید صورت گرفت. آبشویی برگ درختان و استفاده از چسب محیطی در تنه درختان از تمهیداتی بود که بدون ایجاد آلودگی محیط‌زیست، به کاهش تعداد این آفت منجر شد. حافظی اقدامات انجام شده برای کاهش تعداد مگس سفید را مداخله‌گرایانه می‌داند و می‌گوید:در مقابل این پدیده نمی‌توان اقدام پیشگیرانه‌ای انجام داد.وی ایجاد این پدیده را بر اثر رویه‌های غلط کشاورزی و خطای گذشته عنوان می‌کند و می‌گوید: تخم‌گذاری‌هایی که در سال‌های گذشته توسط مگس سفید انجام شده در مناطق غربی استان تهران به بار نشسته و حضور حجمی این آفت در پایتخت دیده خواهد شد.حافظی با بیان اینکه کارشناسان باید در این خصوص بررسی‌های لازم را انجام دهند، می‌گوید: اقدام کارشناسی مجموعه‌های مرتبط وزارت جهاد کشاورزی و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته به این سازمان برای آموزش کشاورزان درخصوص نحوه استفاده از سموم و کودهای شیمیایی نیز در کاهش آفت مگس سفید موثر است.اما علی‌محمد شاعری رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران درباره احتمال بازگشت مگس سفید به پایتخت می‌گوید: با توجه به شرایط آب‌وهوایی امسال، امکان طغیان مگس سفید یا سفیدبالک مانند سال گذشته وجود ندارد، اما احتمال طغیان آن نیز می‌رود؛ بنابراین شهرداری تهران آمادگی کامل برای مقابله دارد.
او اضافه می‌کند: مگس سفید یا سفیدبالک‌ها حشراتی هستند که گیاهان جالیزی و محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای در اراضی جنوب و جنوب شرقی استان تهران میزبان اصلی آنها است، اما سال گذشته محصولات کشاورزی نتوانستند میزبان خوبی برای این حشرات باشند که این موضوع موجب طغیان این حشرات به فضای سبز شهری تهران شد. تغییرات شرایط آب و هوایی که به علت خشکسالی پدید آمده بود نیز دلایل ثانویه هجوم حشرات به فضای سبز شهر تهران شد و خساراتی را برای شهرداری برجای گذاشت. رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، طولانی شدن دوره گرما و کاهش بارندگی را علت اصلی هجوم سفیدبالک‌ها می‌داند و می‌گوید: احتمالا با توجه به شرایط آب و هوایی امسال و تمهیدات انجام شده با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی و موسسه بررسی آفات و دستگاه‌های مرتبط، این موضوع کنترل خواهد شد. شاعری با بیان اینکه شهرداری تهران آمادگی کامل برای مقابله با هجوم سفیدبالک‌ها به تهران را دارد، می‌گوید: شهرداری تهران با استفاده از آبشویی با محلول‌های بیولوژیک و کم‌خطر و همچنین نصب اتیکت‌های زرد روی تنه درختان، جمع‌آوری و معدوم ساختن شاخ و برگ خشک درختان و رعایت سایر اقدامات پیشگیرانه که آسیبی به انسان نمی‌زند و موجب دفع آفات گیاهان می‌شود، اقدامات لازم را انجام خواهد داد. وی با تاکید بر اینکه وزارت جهاد کشاورزی هنوز گزارش خاصی از هجوم سفیدبالک‌ها به تهران نداده است، می‌گوید: موسسه دفع آفات نیز نمونه‌برداری درخصوص نحوه کنترل، تعداد نسل، قدرت تکثیر و طغیان این حشرات انجام داده است تا نتایج را به سایر موسسات و سازمان‌های مربوطه اعلام کند. رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با تاکید بر اینکه کارگروهی با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه برای مقابله با هجوم سفیدبالک‌ها تشکیل شده است، ادامه می‌دهد: با توجه به شرایط آب و هوایی امسال، امکان طغیان مگس سفید یا سفیدبالک مانند سال گذشته وجود ندارد، اما احتمال طغیان آن نیز می‌رود؛ بنابراین شهرداری تهران آمادگی کامل برای مقابله دارد.