انتخاب ترامپ برای سیاره زمین به چه معنا است؟

آناهیتا جمشیدنژاد

Anahita.jamshidnezhad@gmail.com

انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور بعدی ایالات‌متحده آمریکا نگرانی‌های زیادی را در سراسر جهان برانگیخته است. از زمان اعلام نتایج تاکنون سخنان بسیاری در مورد تاثیر انتخاب ترامپ بر سیاست و اقتصاد آمریکا و جهان گفته شده است. اما نکته‌ای که شاید کمتر در مرکز اخبار قرار گرفته، سخنان ترامپ در مورد محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی است. انتخاب او به‌عنوان رئیس‌جمهور بعدی ایالات‌متحده موجب نگرانی کارشناسان تغییرات اقلیمی شده است. او گفته که به تغییر اقلیم اعتقادی ندارد. از نظر او گرمایش جهانی توطئه چینی‌ها علیه آمریکا است و تاکید کرده است که به وعده‌های دولت اوباما درخصوص مبارزه با تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین عمل نخواهد کرد. بسیاری سخنان ترامپ را خطرناک توصیف می‌کنند. از جمله دولت فرانسه تاثیر ترامپ را بر طبیعت کره زمین فاجعه‌بار خوانده است. اما اگر او واقعا به حرف‌های خود جامه عمل بپوشاند چه خطری دنیا را تهدید خواهد کرد؟ آیا او می‌تواند از توافق پاریس کناره‌گیری کند؟

«گرمایش جهانی، مفهومی است که توسط چینی‌ها و برای خودشان ساخته شده تا آمریکا در تولید، رقیب آنها نباشد.»، «توافق پاریس را لغو می‌کنیم.»، «صنعت زغال سنگ باید دوباره احیا شود.» این سخنان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در کارزارهای انتخاباتی اوست. سخنانی که بسیاری را از آینده کره زمین و گرمایش جهانی به هراس انداخته است. او معتقد است که گرمایش زمین به دلیل فعالیت انسان‌ها نیست و همه اینها در حالی است که آمریکا پس از چین بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان به شمار می‌رود. سال گذشته در کنفرانس تغییرات اقلیمی در پاریس، ۱۹۷ کشور جهان متعهد شدند که گرمایش زمین را متوقف کنند. این کشورها متعهد شدند تا نیاز به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند. در حالی که یکی از وعده‌های انتخاباتی ترامپ استفاده تا آخرین ذره از سوخت‌های فسیلی است.

باراک اوباما از جمله مهم‌ترین افرادی بود که پای این توافق را امضا کرد. اما رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌گوید صرف منابع مالی آمریکا برای توقف گرم شدن زمین اتلاف هزینه است. او معتقد است باید از تمام نفت، گاز و زغال‌سنگ موجود استفاده کرد. در خبرها آمده است که دونالد ترامپ قصد دارد مایرن ایبل را به سمت ریاست سازمان حفاظت از محیط‌زیست آمریکا انتخاب کند. فردی که مقررات زیست‌محیطی را دست‌و‌پاگیر می‌داند. «بسیار مختل‌کننده» و «بسیار ضدتولید»؛ اینها انتقادات ترامپ در مورد مبارزه با تغییرات آب و هوایی است. با همه اینها شاید نتیجه برخی تحقیقات دور از ذهن نباشد که دولت ترامپ در سال‌های آینده ۲۰ درصد گاز گلخانه‌ای بیشتری را وارد جو زمین کند. از سوی دیگر دولت چین اعلام کرده است که با روی کار آمدن دونالد ترامپ تعهدات خود را فراموش نخواهد کرد. چین به دونالد ترامپ هشدار داده است که با عمل به وعده‌هایش برای کناره‌گیری از توافق کنفرانس پاریس، آرزوی کل کره زمین را به مبارزه طلبیده است.یک مذاکره‌کننده ارشد از چین در کنفرانس تغییرات آب و هوایی مراکش که هفته گذشته در این کشور برگزار شده است می‌گوید «این خواست جامعه جهانی است که همگی باید برای مبارزه با تغییرات اقلیمی همکاری کنند» او افزوده است که «هر نوع حرکتی توسط دولت ایالات‌متحده آمریکا بر گذار جهان به سوی اقتصاد سبزتر تاثیر نخواهد گذاشت.»

۲۰ سال طول کشید تا آمریکا که دومین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای پس از چین است، در دولت اوباما اعلام کند که طی دهه آینده گازهای گلخانه‌ای در اقتصاد این کشور تا ۲۶ درصد کاهش می‌دهد و در سال ۲۰۲۵ این مقدار را به ۲۸ درصد خواهد رساند. اما گویا ترامپ می‌خواهد خط بطلانی بر همه این رویاها بکشد. او در مورد تردید خود از گرمایش زمین توسط انسان‌ها بسیار واضح و روشن صحبت کرده است و اینها از توییت‌های متفاوت او در دوران قبل از انتخابات و از سخنرانی‌های او در کارزار انتخابی‌اش کاملا مشهود است. ترامپ معتقد است که برنامه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای بر مشاغل آمریکا تاثیر منفی خواهد گذاشت و کشور را وابسته به واردات نفت از خاورمیانه خواهد کرد.

هرچند توافق پاریس برای یک دوره چهار ساله مانع از خروج اعضای خود شده است، بنابراین به لحاظ تئوریک، ترامپ باید در دور دوم ریاست‌جمهوری آمریکا رای بیاورد تا به‌طور رسمی بتواند از این توافق کناره‌گیری کند. در واقع براساس قوانین توافق پاریس، سه سال دیگر دونالد ترامپ می‌تواند درخواست اجرا نشدن توافق پاریس را بدهد و یک سال بعد از آن این درخواست اجرایی شود. سگولن رویال وزیر محیط‌زیست فرانسه می‌گوید «توافق پاریس از هر نوع خروج برای یک دوره سه ساله جلوگیری کرده است و تا یک سال پس از اینکه درخواست ارائه شود اجرایی نخواهد شد. بنابراین چهار سال با ثبات وجود خواهد داشت.»دیگر کارشناسان تغییرات اقلیمی نیز نگرانی‌های خود را ابزار کرده‌اند. توماس هیل استاد سیاست عمومی در دانشگاه آکسفورد می‌گوید: «نباید خودمان را گول بزنیم. دونالد ترامپ احتمالا صدمات بزرگی را به کره زمین خواهد زد.» گرچه ایالات‌متحده نمی‌تواند رسما از این توافق کناره‌گیری کند، اما هیچ تنبیه سختی برای بی‌اعتنایی به موارد این پیمان وجود ندارد. ترامپ می‌تواند از کنوانسیون بین‌المللی آب و هوا که زیربنای توافق پاریس است کناره‌گیری کند و پس از گذشت یک سال به‌طور خود به خود از توافق پاریس کنار گذاشته خواهد شد. البته ترامپ می‌تواند به راحتی تعهدات آمریکا در توافق پاریس در مورد کاهش گازهای گلخانه‌ای را اجرایی نکند و به این ترتیب سیاره زمین گرم‌تر و فجایع محیط‌زیستی بیشتر خواهد شد. شاید هنوز برای صحبت در مورد عملکرد اجرایی دولت ترامپ در برخورد با تغییرات اقلیمی زود باشد. اما آنچه مشخص است این است که اگر ترامپ به وعده‌های انتخاباتی خود در مورد تغییرات اقلیمی و سوخت‌های فسیلی عمل کند، قطعا جهان با یک فاجعه محیط‌زیستی روبه‌رو خواهد شد.