با رژیم گیاهخواری بیشتر آشنا شویم (بخش دوم)

فاطمه محسنی

رژیم‌درمان

در قسمت پیش به کلیات رژیم گیاه‌خواری که شامل انواع گیاه‌خواران، مضرات گیاه‌خواری و خطرهای این رژیم است، اشاره کردیم، در این قسمت به ادامه بحث در رابطه با این رژیم می‌پردازیم.

گیاه‌خواری و رابطه آن با بیماری‌ها

گیاه‌خواری و دیابت نوع۲: مطالعه طولانی‌مدت بر روی گروه هدف نشان داده‌اند که مصرف غلات کامل خطر دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد. علاوه براین مصرف مغزها مانند بادام، فیبرها مانند دانه‌های جو، پروتئین سویا و استرول‌های گیاهی کاهش چربی را به همراه دارند. غذاهای گیاهی تاثیر زیادی بر بیماری‌های قلبی وعروقی که یکی از مشکلات بیماران دیابتی است، دارند و جایگزینی سویا یا پروتئین‌های گیاهی به جای پروتئین‌های حیوانی التهابات کلیوی را کاهش می‌دهد و در طولانی‌مدت خطر پیشرفت بیماری‌های کلیوی در دیابت نوع ۲ را کم می‌کند. به‌نظر می‌رسد که افزایش مصرف غلات کامل نه تنها باعث کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت می‌شود بلکه در کاهش قند خون و مقاومت در برابرانسولین نیز موثر است. یک رژیم گیاهی همراه با ورزش روزانه و کاهش پنج کیلوگرم وزن در دو هفته فواید مشابه متابولیسمی را در دیابت نوع ۲ همراه با تسکین دردهای نوروپاتی در پاها در ۸۱ درصد موارد (۱۷مورد از ۲۱ مورد) نشان داده است.

گوشت‌خواری، رژیم غذایی مردانه

خوردن گوشت درحقیقت توانایی جنسی و قدرت مردانگی را کاهش می‌دهد. به‌طورکلی میزان هورمون تستوسترون که رشد اندام‌ها و تمایلات جنسی را عهده‌دار است در گیاه‌خواران کامل (وگن) ۱۳ درصد بالاتر از مردانی است که گوشت و مواد حیوانی مصرف می‌کنند. گوشتخواران بیش از گیاهخواران مستعد بروز ناتوانی جنسی هستند. بیماری‌های مختلف غده پروستات نیز در میان گوشتخواران بیش از گیاهخواران دیده می‌شود. بزرگی این غده در گوشتخواران متداول‌تر از گیاهخواران است.

گیاه‌خواری و ویتامین ب12

تنها منابع قابل‌اطمینان برای کسب ویتامین ب۱۲ در گیاه‌خواران، غذاهای غنی‌شده با این ویتامین مانند شیرهای گیاهی، برخی از تولیدات سویا و بعضی از دانه‌های غلات که در وعده صبحانه مصرف می‌شوند، است. اغلب گیاه‌خواران برای اجتناب از ابتلا به کم‌خونی و آسیب‌های سیستم عصبی به میزان کافی ویتامین ب۱۲ دریافت می‌کنند ولی بسیاری دیگر از این افراد برای کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی یا حاملگی‌های پرخطر به میزان لازم از این ویتامین دریافت نمی‌کنند. به‌طور میانگین مصرف ۲۰۰۰ میکروگرم از این ویتامین به‌صورت هفتگی برای بدن کافی است. تمام قر‌ص‌های مکمل ویتامین ب۱۲ باید برای کمک به جذب، بیشتر جویده شوند یا در دهان حل شوند.

علائم کمبود:

در کودکان: کم‌خونی و ایجاد مشکل در سیستم عصبی.

در بزرگسالان: کمبود انرژی، خارش بدن، کرختی، کاهش احساس درد یا فشار، گیجی، تاری دید، راه رفتن غیرطبیعی، ضعف حافظه، لکنت زبان، توهم و تغییرات شخصیتی.

آزمایش میزان ویتامین ب12

آزمایش سطح ب۱۲ در گیاه‌خواران کمی مشکل و غیرقابل‌اطمینان است، به‌ویژه در گیاه‌خوارانی که از خزه دریایی استفاده می‌کنند. خزه دریایی و برخی دیگر از گیاهان خوراکی دارای آنالوگ‌های ب۱۲ هستند (ب۱۲ غیرواقعی) که می‌تواند در آزمایش خون نقش ب۱۲ واقعی را بازی کند و در متابولیسم ب۱۲ اختلال ایجاد می‌کند. شمارش گلبول‌های خون نیز بی‌فایده است چراکه دریافت میزان بالای فولات موجب مخفی ماندن کم‌خونی‌های ناشی از کمبود ویتامین ب۱۲ شده که از راه شمارش گلبول خون تعیین می‌شود. بسیاری از پزشکان به میزان ب۱۲ در خون و شمارش گلبول‌های خون اکتفا می‌کنند، اما این آزمایشات مخصوصا در گیاه‌خواران کافی نیست. بهترین آزمایش به‌منظور دستیابی به میزان ب۱۲ آزمایش میزان اسیدمتیل مالونیک (MMA ) خون است.