طغیان دوباره «مگس سفید»در تهران

طی چند هفته اخیر برای سومین سال متوالی سر و کله مگس‌های سفید در پایتخت پیدا شده و «کارت زرد» شهرداری هم نتوانسته از حضور دوباره آنها در تهران جلوگیری کند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، مگس سفید، سفید بالک یا عسلک پنبه عنوان نوعی حشره ریز شبیه شته است که اگرچه آفت درجه دو محسوب می‌شود و ناقل بیماری نیست، اما مزاحمت‌هایی را برای رهگذران ایجاد می‌کند و ممکن است در حال مکالمه با تلفن همراه یا حتی تنفس عمیق برای رفع خستگی چندتایی از آنها ناخواسته بلعیده شود. مگس‌های سفید که با گرم شدن هوا بر شمارشان افزوده می‌شود، طی دو سال اخیر هم میهمان ناخوانده تهران بودند اما سرمای هوا در نیمه دوم سال حریف آنها شد. با این حال بازگشت دوباره آنها در تابستان ۹۵ حکایت از سیاست‌های نادرست دارد که هنوز اصلاح نشده است.

محمد حقانی رئیس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران با اشاره به منشا سفیدبالک‌ها گفت: علت اصلی هجوم مگس‌های سفید به شهر تهران، تغییرات آب و هوایی همچون گرم‌ شدن هوا، کاهش نزولات جوی و نیز وزش بادهای شدید است. به گفته وی، سفیدبالک‌ها تنها روی گیاه میزبان می‌نشینند و به‌دلیل کمبود آب و افزایش دما ناچار می‌شوند به مکان‌هایی مهاجرت کنند که امکان تغذیه وجود داشته باشد. از طرفی درختان توت یکی از بهترین منابع تغذیه این حشرات هستند؛ درختانی که به دلیل تناسب با اقلیم و آب و هوای شهر تهران به وفور مشاهده می‌شوند.

هرچند این حشرات هیچ اثر سوء یا عارضه‌ای برای گیاهان و درختان به دنبال ندارند، اما به نظر می‌رسد مبارزه فیزیکی با آنها در یک محیط شهری باید در اولویت قرار گیرد. در این رابطه محمد حسین بازگیر، رئیس اداره محیط زیست شهر تهران با بیان اینکه مبارزه فیزیکی با مگس‌های سفید آغاز شده است، تاکید کرد: از سال گذشته برای کاهش مگس‌های سفید جلسات مختلفی را با شهرداری تهران و مجموعه‌های مرتبط برگزار کرده‌ایم. شهرداری تهران باید اقدامات خود در زمینه کاهش مگس‌های سفید را تشدید کند و همچنین شست‌وشوی درختان را با موادی که برای محیط زیست و سلامت شهروندان مشکلی ایجاد نمی‌کند، انجام دهد. به گفته بازگیر، سازمان حفظ نباتات و مراکز مرتبط در وزارت جهاد کشاورزی نیز مشغول به کار شده و مطالعات میدانی در این زمینه را آغاز کرده‌اند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، یکی از چالش‌های جدی پیش روی مدیران برای مبارزه با مگس سفید در تهران، عدم امکان مبارزه شیمیایی با این حشرات است. ملاحظات ناشی از ضرورت حفظ سلامت شهروندان مانع از آن می‌شود که وزارت جهاد کشاورزی با استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی کار سفید بالک‌ها را یکسره کند. اما این بدان معنا نیست که هیچ ابزار دیگری برای مقابله با این حشره کارآیی ندارد. اوایل سال جاری بود که یحیی ابطالی، معاون سازمان حفظ نباتات به شهرداری‌ها توصیه کرد هر چه زودتر نسبت به خرید تجهیزات و استفاده به موقع از آنها برای مدیریت مگس‌های سفید اقدام کنند.

وی افزود: مگس سفید آفتی است که در هوای گرم تکثیر می‌شود و هم‌اکنون که هوای پایتخت رو به گرمی رفته است، شهرداری تهران باید تجهیزات مورد نیاز برای مبارزه با این آفت را تامین کند. از سال‌گذشته نیز سازمان حفظ نباتات، تله‌های فرومونی، کارت زرد و دیگر تجهیزات لازم برای کنترل این آ‌فت را تهیه کرده که به اندازه مصرف دو سال برای مبارزه با این آفت کافی است و شهرداری‌ها می‌توانند از هم‌اکنون نسبت به تهیه این تجهیزات اقدام کنند تا شاهد طغیان مگس‌ سفید نباشیم.

هر چند شهرداری تهران از این قافله عقب نماند و دست‌کم نوارها و کارت‌های زرد جاذب آفات روی تنه و شاخه‌های بسیاری از درختان تهران قرار گرفته است، اما مگس‌ سفید دوباره آمده؛ امسال تعدادش از دو سال قبل کمتر است اما نه آنقدر کمتر که دیگر آزاردهنده نباشد. به نظر می‌رسد سفید بالک‌ها دیگر ساکنان فصلی پایتخت به شمار می‌روند و به این زودی‌ها از تهران مهاجرت نخواهند کرد. بازگشت دوباره این ساکنان فصلی نشان می‌دهد شهرداری موضوع مقابله با این آفت را درجه دو و کم اهمیت تلقی می‌کند. سال گذشته اقداماتی برای کاهش تراکم جمعیت مگس سفید صورت گرفت.

علاوه بر نصب برچسب و نوارهای زرد رنگ،آب شویی برگ درختان نیز یکی از اقدامات بود که البته تاثیر چندانی هم به دنبال نداشت. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران معتقد است به جای اقدامات مداخله‌گرایانه، باید برای مهار این آفت اقدامات پیشگیرانه انجام داد. حافظی بروز این پدیده را بر اثر رویه‌های غلط کشاورزی و ناشی از خطای گذشته دانسته و تاکید کرد: تخم‌گذاری‌های مگس سفید در مناطق غربی استان تهران طی سال‌های گذشته‌،در یکی دو سال اخیر به بار نشسته و موجب این حجم از حضور مگس سفید در شهر شده است.

به گفته وی، در صورت تغییرات آب‌وهوایی و بارندگی، حضور مگس‌ سفید در پایتخت به حداقل خود خواهد رسید. این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه کارشناسان باید در این خصوص بررسی‌های لازم را انجام دهند، گفت: اقدام کارشناسی مجموعه‌های مرتبط وزارت کشاورزی و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته به این دستگاه برای آموزش کشاورزان در خصوص نحوه استفاده از سموم و کودهای شیمیایی نیز می‌تواند در کاهش آفت سفید بالک‌ها موثر باشد.

هر چند مدیران شهری و زیست‌محیطی معتقدند مگس‌های سفید سلامت شهروندان را تهدید نمی‌کنند، اما برخی مطالعات روی این حشرات نشان داده که این موجودات می‌توانند آسیب‌های جدی بر روی افراد گذاشته و به علت انتقال بیماری و ویروس باعث ایجاد مشکلاتی برای بیماران خاص شوند.

به گفته سیدسهیل سعیدی سارودی متخصص فارموکولوژی با توجه به کوچک بودن مگس سفید و قابلیت ورود این حشرات به دستگاه تنفسی از طریق حفرات بینی و دهان، این حشرات می‌توانند سبب بروز التهاب و عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی شده و زمینه را برای بروز عفونت‌های فرصت طلب قارچی و باکتریایی فراهم کنند. سعیدی درباره تاثیر ورود مگس‌های سفید به دهان، گفت: این حشره با ورود به مجاری تنفسی می‌تواند باعث تحریک مخاط شده و تظاهرات آلرژیک از جمله عطسه و سرفه و همچنین آبریزش بینی را خصوصا در کودکان، افراد مسن و بیماران مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای تنفسی و آلرژیک مانند آسم، بیماری انسدادی تنفسی مزمن (COPD) و ... سبب شود.با این همه مدیران شهری و زیست‌محیطی هنوز راه‌حل دائمی مهار مگس‌های سفید در پایتخت را نجسته‌اند.