بیمه ‌مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران به عرصه جدیدی از‌ایفای وظایف خویش پا گذارده است. ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های کلی سلامت از سوی مقام معظم رهبری، زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه ای دیگر در نظام اقتصادی- مالی کشور فراهم نموده است. مهم‌ترین راهبرد در راستای اجرای سیاست‌های کلی ابلاغی و برنامه راهبردی وزارت امور اقتصادی و دارایی، تقویت نقش نظارتی بیمه مرکزی، جایگزینی نظارت مالی بجای نظام تعرفه و کاهش تدریجی اتکایی اجباری با نظام نظارت مالی در صنعت بیمه است. توانگری مالی، رعایت استانداردهای حسابداری، ذخیره‌گیری مبتنی بر مقرّرات وضع‌شده توسط شورای‌ عالی ‌بیمه، ترکیب دارایی‌ها و بدهی‌ها، نحوه‌ شناسایی و تقسیم سود، استقرار اصول حاکمیت‌ شرکتی، چگونگی بهره‌گیری از سرمایه و ذخایر با ملاحظات و اقتضائات فعالیت بیمه‌گری، نظام کنترل‌های داخلی، تعیین نرخ‌ها و شرایط بر اساس ارزیابی ریسک و محاسبات فنّی، سرعت، دقّت و انصاف در ارزیابی و پرداخت خسارت‌های معتبر، تشخیص صلاحیت‌های حرفه‌ای مدیران شرکت‌های بیمه و به‌کار‌گیری الگوی مشتری‌مداری و تکریم ارباب رجوع، مهم‌ترین شاخص‌های نظام نوین نظارت بر شرکت‌های بیمه‌‌ای کشور است و البته در چارچوب بازاری دور از انحصار و تبانی و مبتنی بر رقابت، حرفه‌ای‌گری، خلاقیت، نوآوری و ابتکار.
صنعت بیمه با نگاه ویژه به اسناد بالادستی، تمامی تلاش خود را به کار می گیرد تا با تکیه بر خلاقیت و نوآوری دلسوزان این صنعت و همچنین با حرکت در مسیر طرح‌های توسعه ای در سال ۱۳۹۳ همراه و همقدم با حماسه سازان کشور باشد.
گزارش پیش رو به صورت اجمالی به ارائه عملکرد بیمه مرکزی و صنعت بیمه در سال 1392 می پردازد. این گزارش در دو بخش ارائه شده است که بخش اول به تشریح اهداف کلان راهبردی صنعت بیمه و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست کلی نظام می پردازد و بخش دوم به وضعیت کلی صنعت بیمه کشور، مقایسه با منطقه و در سطح جهانی با مدنظر قراردادن برنامه استراتژیک بیمه مرکزی پرداخته است. جهت تسهیل، تحلیل و نتیجه گیری مؤثر، نتایج عملکرد و جداول مقایسه در هر مورد ارائه شده است. در پایان آمار عملکرد هفت ماهة نخست سال 1393 نیز آمده است.
بررسی عملکرد صنعت بیمه در سال ۱۳۹۲
بررسی جایگاه جهانی صنعت بیمه کشور
حق بیمه تولیدی
طبق آمار سال 1392، میزان حق بیمه تولیدی بازار بیمه کشور با رشد 2/23 درصدی به 1/162هزار میلیارد ریال رسیده و نسبت به پنج سال گذشته حدوداً 5/3 برابر شده است.
بر اساس آخرین آمارهای منتشره در نشریه بین المللی زیگما، صنعت بیمه کشور همانند سال قبل در جایگاه چهل و دوم ایستاده است. همچنین جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای منطقة چشم انداز نیز جایگاه سوم را حفظ نموده است (پس از: فلسطین اشغالی و ترکیه)
جدول حق بیمه تولیدی کشور در سطح بین المللی طی
حق بیمه سرانه
براساس آمار سال 1392، حق بیمه سرانه (نسبت حق ‌بیمه تولیدی بازار بیمه به جمعیت کشور) با رشد 22 درصدی به 1/2 میلیون ریال رسیده است. بدین ترتیب شاخص مذکور نسبت به سال گذشته حدود 380 هزارریال افزایش یافته است.
میزان حق بیمه سرانه در کشور طی سال‌های اخیر روند صعودی داشته است، به نحوی که نسبت به پنج سال قبل با ۹ پله صعود، از رتبه هفتاد و سوم به رتبه شصت و چهارم در دنیا ارتقاء یافت و در منطقه رتبه دهم را کسب نمود، ضمن آنکه جایگاه بین المللی کشور در مقایسه با سال گذشته ثابت ماند.

ضریب نفوذ بیمه
با وجود آنکه در سالهای اخیر میزان ضریب نفوذ بیمه در کشور (حاصل تقسیم حق‌ بیمه تولیدی به تولید ‌ناخالص‌داخلی) از روند صعودی برخوردار بوده و به 86/1 درصد در سال 1391 رسیده است، در سال 1392 بر اساس رقم اولیه GDP اعلامی از سوی بانک مرکزی ج.ا.ایران، کاهش 13/0 واحدی داشته و به 73/1 درصد رسید.
این امر، از یکسو به دلیل پایین تر بودن رشد اسمی حق بیمه تولیدی در مقایسه با رشد اسمی تولید ناخالص داخلی کشور (۲۳ در مقایسه با ۳۲ درصد) طی سال ۱۳۹۲ و از سوی دیگر با خارج شدن پوششهای درمان تکمیلی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی و بازنشستگان کشوری از پرتفوی صنعت بیمه بر خلاف ضوابط و مقررات
بیمه‌های بازرگانی، کاهش رشد حق‌بیمه تولیدی در رشته بیمه درمان نسبت به سال قبل اتفاق افتاده است.

سهم بیمه‌های زندگی
در سال ۱۳۹۲، افزایش حق بیمه‌های رشته زندگی نسبت به سال گذشته با حدود ۴۴ درصد رشد، ارتقاء سهم از بازار ۱/۹ درصد را موجب شده است. مطابق آخرین آمارها، کشور ما مشابه سال قبل، جایگاه ششم را در سطح منطقه حفظ نموده و در رده بندی کشورهای دنیا در مکان پنجاه و پنجم قرار گرفته است.

بررسی عملکرد صنعت بیمه در داخل کشور
حق بیمه تولیدی
بر اساس آمار سال ۱۳۹۲، مقدار حق بیمه تولیدی شرکت‌های بیمه مستقیم به ۱/۱۶۲ هزار میلیارد ریال رسیده است که در مقایسه با سال قبل ۲/۲۳ درصد رشد نشان می‌دهد. به لحاظ نقش شرکت‌های بیمه در بازار، سهم و وزن اصلی همچنان بر دوش شرکت‌های بیمه ‌ایران و آسیا است که در مجموع ۲/۵۳ درصد از حق بیمه بازار را تولید کرده‌اند.

خسارت پرداختی
طبق آمار سال 1392 مقدار خسارت پرداختی صنعت بیمه به 1/105 هزار میلیارد ریال رسید که از 1/34 درصد رشد نسبت به سال قبل برخوردار بود. دو شرکت‌ بیمه ‌ایران و آسیا در مجموع حدود 59 درصد از خسارتهای بازار را پرداخت کرده‌اند.

ضریب خسارت
در سال ۱۳۹۲، آمار ضریب خسارت بازار بیمه کشور (حاصل تقسیم خسارت واقع شده به حق‌بیمه عایدشده) به ۶/۸۹ درصد رسید و نسبت به سال گذشته ۷ واحد افزایش داشت. لازم به ذکر است در محاسبه ضریب خسارت، مبالغ کارمزد شبکه فروش و هزینه‌های اداری- عمومی شرکت‌های بیمه در نظر گرفته نمی شود.
***
بر اساس آمار سال ۱۳۹۲ صنعت بیمه کشور از نظر شاخص حق بیمه تولیدی همچنان در جایگاه چهل و دوم جهان‌ایستاده است. از سوی دیگر رتبه شاخص حق بیمه سرانه کشور جایگاه شصت و چهارم در دنیا را حفظ کرده است.
همچنین روند رو به رشد سهم حق بیمه‌های زندگی در بازار بیمه طی 5 سال اخیر ادامه داشته و حق بیمه‌های تولیدی در‌این رشته نسبت به پنج سال گذشته بر حسب ریال 4.6 برابر و بر حسب دلار 1.8 برابر شده است. بر اساس برآورد نشریه زیگما از ضریب نفوذ بیمه در سال 2013 رتبه جهانی‌ایران ارتقاء یافته و به جایگاه پنجاه و سوم رسیده است‌این در حالی است که مقدار دقیق ضریب نفوذ بیمه از 1.86 درصد در سال قبل به 1.73 درصد در سال 1392 رسیده است. دلیل اصلی‌این کاهش بالاتر بودن رشد اسمی‌تولید ناخالص داخلی کشور(حدود 32 درصد) در مقایسه با رشد حق بیمه تولیدی بازار بیمه کشور(23 درصد) بوده که متأثر از رشد کمتر حق بیمه تولیدی در دو رشته بیمه شخص ثالث و مازاد و بیمه درمان با سهم عمده از پرتفوی بازار بیمه نسبت به سال گذشته بوده است.
لازم به ذکر است که با خارج شدن پوشش‌های درمان تکمیلی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی و بازنشستگان کشوری از پورتفوی صنعت بیمه برخلاف ضوابط و مقررات بیمه‌های بازرگانی کاهش رشد حق بیمه تولیدی در رشته بیمه درمان نسبت به سال قبل اتفاق افتاده است.


تعداد شرکت‌های بیمه و مراکز بیمه در کشور طی سال 1392
در سال ۱۳۹۲ شرکت سهامی‌بیمه‌ایران به عنوان تنها شرکت بیمه دولتی به همراه ۲۰ شرکت بیمه غیردولتی: آسیا، البرز، دانا، پارسیان، توسعه، رازی، کارآفرین، سینا، ملت، دی، سامان، نوین، پاسارگاد، معلم، میهن، کوثر، ما، آرمان، تعاون و سرمد در سرزمین اصلی و ۶ شرکت بیمه غیردولتی: امید، حافظ، ایران معین، متقابل کیش، آسماری و متقابل اطمینان متحد قشم در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و نیز ۲ شرکت بیمه اتکایی امین و اتکایی‌ایرانیان فعالیت می‌کردند. به‌این ترتیب، در حال حاضر تعداد کل شرکت‌های بیمه در کشور به ۲۹ شرکت می‌رسد.
همچنین بر اساس آمار سال 1392 در کنار شرکت‌های بیمه، بیش از 37000 نمایندگی ( اعم از نمایندگان عمومی و تخصصی زندگی) و 501 کارگزاری بیمه ( اعم از حقیقی و حقوقی) نیز در بازار بیمه فعالیت می کنند. تعداد شعب شرکت‌های بیمه نیز به 1012 شعبه در این سال می‌رسد که در سراسر کشور پراکنده شده‌اند. به علاوه تعداد 187 ارزیاب خسارت بیمه‌ای (حقیقی و حقوقی) نیز در سطح کشور مشغول خدمت رسانی و فعالیت هستند.


آمار عملکرد بازار بیمه کشور در هفت ماهة نخست ۱۳۹۳
آمار عملکرد بازار بیمه کشور در هفت ماهه نخست 1393 از رشد 37.4 درصدی حق بیمه‌های تولیدی و رشد 24.7 درصدی خسارت‌های پرداختی حکایت دارد.
به گزارش اداره کل روابط عمومی بیمه مرکزی، بر اساس آمارهای موجود از فعالیت شرکت‌های بیمه در هفت ماهة نخست سال جاری، حجم حق بیمه‌های تولیدی بازار بیمه با ۳۷.۴ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل به بیش از ۱۱۷.۱ هزار میلیارد ریال رسید. سهم بخش غیردولتی از این مقدار به ۵۶.۲ درصد رسید و ۴۳.۸ درصد دیگر توسط بیمه ایران در نقش تنها شرکت بیمه دولتی تولید شد.
بر اساس این آمار، تعداد بیمه‌ نامه‌های صادره نیز در این مدت با حدود 16 درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل در حدود 24.4 میلیون فقره بود. حدود۴۱ درصد حق‌بیمه‌های تولیدی به رشته بیمه شخص‌ثالث و مازاد و 23.2 درصد به بیمه درمان اختصاص داشت. سهم بیمه زندگی نیز طی‌این مدت به 9.3 درصد در پرتفوی حق بیمه تولیدی بازار رسید.
همچنین طی این دوره شرکت‌های بیمه بالغ بر۵۷.۱ هزار میلیارد ریال خسارت به بیمه‌گذاران پرداخت کردند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود ۲۴.۷ درصد رشد نشان می‌دهد. ۵۰.۵ درصد از خسارت‌های بازار بیمه توسط بخش غیردولتی جبران شده است.
شرکت‌های بیمه همچنین طی این مدت حدود 10.3 میلیون مورد خسارت به بیمه‌گذاران پرداخت کردند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود 18.5 درصد رشد داشته است. 40.6 درصد از خسارت‌های بازار بیمه در رشته بیمه شخص ثالث و مازاد و 31.9 درصد در رشته بیمه درمان پرداخت شده است. بیمه زندگی نیز حدود 6.4 درصد از خسارت پرداختی بازار بیمه سهم دارد. طی‌این مدت، نسبت خسارت بازار بیمه معادل 48.8 درصد بود که در مقایسه با سال قبل 5 واحد کاهش نشان می‌دهد.
از میان ۸ شرکت‌ بیمه که در این مدت سهم عمده از بازار بیمه داشتند (ایران، آسیا، دانا، البرز، پارسیان، معلم، کوثر و کارآفرین؛ هر یک دارای سهم بالاتر از ۳ درصد و در مجموع نزدیک ۸۲ درصد سهم از بازار)، نسبت خسارت سه شرکت بیمه دانا، ایران و پارسیان (به ترتیب با ۵۵.۷، ۵۵.۲ و ۵۲.۵ درصد) بالا‌تر از این نسبت در بازار بیمه است.
- نسبت خسارت 4 شرکت بیمه متقابل کیش، سینا، نوین و دی نیز بالاتر از این میزان در بازار بیمه است (به ترتیب با: 172.4، 101.1، 76.6 و 56.2 درصد).
- دو رشته‌ بیمه درمان و بدنه اتومبیل، نسبت خسارتی بالاتر از بازار بیمه داشتند (به ترتیب با ۶۷.۱ و ۵۷.۴ درصد).
- نسبت خسارت بیمه شخص ثالث و مازاد (با 48.2 درصد) نزدیک به این میزان در سطح بازار بیمه است.